In The Guardian van 6 augustus, stelde Moustafa Bayoumi, in een stuk getiteld “Als de El Paso-schutter moslim was geweest”, het vanzelfsprekende aan de orde. “Als de El Paso-schutter een moslim was geweest”, schreef Bayoumi, zou de Amerikaanse president Donald Trump ” de moslims bestoken met beschuldigingen zoals “de Islam haat ons” zonder het publiek de les te lezen over videogames.”
Bayoumi verwees naar het meten met twee maten dat veel van de westerse officiële en mediadiscussie met betrekking tot geweld bepaalt. Wanneer de vermeende dader van geweld een moslim is, wordt de aangelegenheid een zaak van nationale veiligheid en wordt deze categorisch behandeld als een terroristische daad. Wanneer de dader echter een blanke man is, wordt het een heel ander verhaal.
Op 3 augustus voerde de 21-jarige Patrick Crusius een massale schietpartij uit in een Walmart-winkel in El Paso, Texas, waarbij 22 onschuldige mensen om het leven kwamen. Noch de Amerikaanse autoriteiten, noch de media gebruikten de term “terrorisme” bij het beschrijven van de gruwelijke daad. In plaats daarvan “overweegt” het ministerie van justitie “serieus” om federale aanklachten in te dienen tegen de moordenaar, meldde CNN.
Anderzijds redeneerde Trump dat “psychische aandoeningen en haat de trekker overgehaald hebben, niet het geweer”, in een andere poging tot het witwassen van gewelddadige misdrijven door witte individuen. Met name de verklaring ‘geestesziekte’ heeft gediend als handige reden voor al het soortgelijke geweld.
Zieke puppy
Bijvoorbeeld toen de 28-jarige Ilan Long in november 2018 het vuur opende op studenten in Thousand Oaks, Californië, waarbij 12 mensen werden gedood, bood Trump de volgende logica aan. “Hij was een zeer, zeer geestelijk zieke persoon,” zei hij, verwijzend naar Long. “Hij is erg ziek – welnu, het is een psychisch probleem. Hij is een erg zieke ‘puppy’. Hij was een heel, heel zieke man.”
Het argument van de psychische stoornis werd herhaaldelijk ingebracht, zoals afgelopen maart, toen Brenton Tarrant het vuur opende op biddende moslims in Christchurch, Nieuw-Zeeland, waarbij 51 mensen werden gedood. “Ik denk dat het een kleine groep mensen is dat zeer, zeer ernstige problemen heeft,” zei Trump over de terroristische anti-moslim aanval van Tarrant.
Vergelijk dit met het antwoord van Trump op de moord op 14 mensen in San Bernardino, Californië, waar twee moslims van werden beschuldigd. Trump verbond onmiddellijk het woord “terrorisme” aan de daad van geweld, terwijl hij opriep tot een “totale en volledige afsluiting” van de toegang tot de Verenigde Staten voor moslims, “totdat de afgevaardigden van ons land kunnen achterhalen wat er in godsnaam aan de hand is”.
Maar we weten wel “wat er aan de hand is”, een waarheid die verder gaat dan de typische westerse dubbele standaarden. Crusius, Tarrant en veel van dergelijke witte terroristen zijn verbonden door een diepe band die de veronderstelde claim van psychische aandoeningen ver overschrijdt tot iets echt onheilspellends. Deze individuen maken allemaal deel uit van een groter fenomeen, een samensmelting van verschillende ultranationalistische regeringen, politieke bewegingen en groepen over de hele wereld, allemaal verenigd door hun haat voor immigranten, vluchtelingen en moslims.
Crusius en Tarrant waren geen ‘lone wolf’-terroristen, zoals sommigen ons willen doen geloven. Zelfs als ze in hun eentje verantwoordelijk waren voor de massamoord op die onschuldige mensen, zijn ze lid van een groot, ideologisch, militant netwerk dat zich toelegt op het verspreiden van haat en racisme, een netwerk dat immigranten – met name moslims, als indringers ziet.
In zijn “manifest”, een document van 74 pagina’s dat hij online publiceerde kort voordat hij zijn gruwelijke daad uitvoerde, verwijst Tarrant naar extreemrechtse racistische ideologen die hem inspireerden, alsmede zijn mede-“ethno-soldaten” – gelijkgestemde moordenaars die even weerzinwekkende daden tegen burgers hebben begaan.
De Grote Vervanging
Het was niet toevallig dat Tarrant zijn document de ‘Grote Vervanging’ noemde, omdat het was gebaseerd op een gelijknamige samenzweringstheorie die populair werd gemaakt door een fervente Israëlsupporter, Renaud Camus.
Camus is een beruchte Franse schrijver wiens “Le Grand Remplacement”, (een nog extremere interpretatie van de botsing van beschavingen dan “Clash of Civilizations” van Francis Fukuyama), een wereldwijd conflict voor ogen heeft waarin moslims als de nieuwe vijand worden beschouwd.
De Grote Vervanging, samen met andere soortgelijke literatuur, die zeer populair is onder extreemrechts, geeft een idee van de ideologische basis van de, tot voor kort, ongeorganiseerde en onsamenhangende inspanningen van verschillende ultranationalistische bewegingen over de hele wereld, allen verenigd in hun wens om de ‘mosliminvasie” aan te pakken.
De rode draad tussen gewelddadige witte mannen die massamoorden plegen, is duidelijk: een verregaande racistische indoctrinatie, anti-immigrantensentiment en moslimhaat. Net als Tarrant liet Crusius ook zijn eigen manifest na, dat volgens CNN “vol witte nationalistische en racistische haat jegens immigranten en Spaanstaligen zat, en immigranten en eerste generatie Amerikanen de schuld geeft voor het wegkapen van banen en het vermengen van culturen in de VS”. Bovendien leken beiden dezelfde intellectuele redenering te onderschrijven, daar ze links hadden geplaatst naar een document van 16.000 woorden op Twitter en 8chan dat “vol zat met anti-immigranten en anti-moslim sentimenten”. “De schrijver van het document gelinkt aan de El Paso verdachte heeft zijn steun uitgesproken voor de schietpartij op twee moskeeën in Christchurch,” werd tevens door CNN vermeld .
Witte militanten zijn gegrepen door de ongegronde angst dat ze worden ‘vervangen’. “Grote vervanging”–promotors beweren dat de islam en de islamitische beschaving andere rassen “etnisch vervangen”, en dat een dergelijk verondersteld fenomeen moet worden gestopt, met gewelddadige middelen indien nodig. Het is niet verwonderlijk dat ze Israël zien als een modelland dat erin slaagt zich te weer te stellen tegen de “moslimdreiging”.
Hooggeplaatste vrienden
Wat gewelddadige blanke suprematisten nog gevaarlijker maakt, is het feit dat ze nu hooggeplaatste vrienden hebben. De weigering van Trump om de kwestie van witte nationalistische strijdlust op een serieuze manier aan te pakken is geen toeval. Maar de Amerikaanse president staat niet alleen. De rijzende ster van de Italiaanse politiek, Matteo Salvini bijvoorbeeld, heeft veel sympathie voor dergelijke bewegingen. Na het bloedbad in Christchurch weigerde de Italiaanse minister van Defensie blanke extremisten te veroordelen. In plaats daarvan zei hij: “Het enige extremisme dat zorgvuldig moet worden aangepakt, is het islamitische.”
De lijst met extreemrechtse ideologen en hun weldoeners is lang en wordt voortdurend uitgebreid. Maar hun met haat vervulde taal en verontrustende ‘theorieën’, gecombineerd met hun fascinatie voor Israëlisch geweld en racisme, zouden in de vuilnisbak van de geschiedenis belanden, als er niet zo’n hoge prijs voor moest worden betaald in de vorm van het geweld dat nu met deze beweging wordt geassocieerd.
Ons begrip van blank nationalistisch geweld zou verder moeten gaan dan het meten met twee maten, naar een meer heilzame analyse van de ideologische banden die deze individuen en groepen met elkaar verbinden. Uiteindelijk moet geen enkele vorm van geweld tegen onschuldige mensen worden gerechtvaardigd of getolereerd, ongeacht de huidskleur, religie of identiteit van de daders.