Indignatie redactie 
Vladimir Lenin schreef ooit: ‘Er zijn tientallen jaren waarin niets gebeurt; en er zijn weken waarin tientallen jaren plaatsvinden. ‘
Zo’n gevoel voelt op dit moment passend.
Sinds het coronavirus (Covid-19) afgelopen december op het toneel verscheen en willekeurige biologische oorlogsvoering begon te voeren, heeft het geen tijd verspild door ons wereldwijde systeem in een staat van turbulentie te brengen en op de rand van een economische spiraal.
Met een warpsnelheid binnen enkele weken verspreidde het zich van China naar meer dan 180 landen. Het wereldwijde aantal telt nu meer dan 250.000 gevallen en 10.000 doden. Die cijfers zijn toegenomen tegen de tijd dat u dit leest.
Onze collectieve reactie in die periode is van nul naar angstig hamsteren en sociaal isolement gegaan. We hebben tenminste een stortvloed aan memes als copingmechanismen om een licht te laten schijnen in deze donkere tijden.
Hoe zit het met onze leiders? Het zou eerlijk zijn om te zeggen dat regeringen over de hele linie allemaal een onbeleefde ontwaking hebben gehad.
Hoewel het geen verrassing is dat een autoritair regime als China de omvang van de spreiding probeerde te verdoezelen , is het erin geslaagd de curve af te vlakken met een mobilisatie op industriële schaal naast stadsbreede afsluitingen.
Ondanks de waarschuwingssignalen uit China en de snelle escalatie van besmetting toen medische professionals en de Wereldgezondheidsorganisatie alarm sloegen, viel het voor dovemansoren.
En vooral voor een groot aantal democratisch gekozen sterke mannen – die electoraal baat hadden bij het zaaien van onenigheid in ons ‘post-truth’-tijdperk van de politiek – terwijl ze probeerden een transparante, op feiten gebaseerde reactie samen te stellen om te strijden tegen een wereldwijde pandemie.
De slordige reactie van rechtse populistische regeringen laat zien hoe bestuurlijk incompetent en civiel schadelijk hun nativistische playbook is in tijden van crisis, terwijl de kloof van mondiaal bestuur in een tijdperk van insulariteit steeds groter wordt.
Matige reactie
De Amerikaanse president Donald Trump heeft Covid-19 afgewezen als niets meer dan de ‘wintergriep’ die ‘in de lente’ zou verdwijnen, tot het uitroepen van een nationale noodsituatie en het doorgeven van een stimuleringspakket van $ 1 biljoen . Maar zijn administratie verspilde kostbare tijd toen de crisis verergerde.
Voor de zelf erkende germofoob Trump was de uitbraak te zien door het prisma van de aandelenmarkt en zijn eigen herverkiezing. Hij voor het eerst geopperd dat het virus was een Democraat “ hoax ” om hem te ondermijnen. Er werd druk uitgeoefend op zijn ambtenaren om de risico’s te bagatelliseren.
In een meesterlijke roekeloze terugblik had hij in 2018 het bureau belast met de pandemische respons in zijn National Security Council ontmanteld. Herhaalde oproepen tot bezuinigingen bij volksgezondheidsinstanties maakten duidelijk dat de Trump-regering nooit de moeite nam om prioriteit te geven aan het vermogen van de federale regering om een pandemie.
Bovendien houdt de oorlog tegen expertise van Trump rechtstreeks verband met de decennialange ontwikkeling van anti-intellectualisme binnen het Amerikaanse conservatisme, dat zich tijdens zijn presidentschap het meest prominent heeft voorgedaan.
Bedenk hoe partijdig de reactie van het publiek op Covid-19 is: uit enquêtegegevens blijkt dat democraten meer geneigd zijn hun gedrag te veranderen zoals aanbevolen door experts dan republikeinen.
President Jair Bolsonaro van ‘Trump of the Tropics’ kreeg steeds meer kritiek vanwege zijn lakse aanpak van de uitbraak, die hij oorspronkelijk een ‘ fantasie ‘ noemde . Niet lang daarna testten zijn eigen nationale veiligheidsadviseur, energieminister en het hoofd van de senaat allemaal positief op Covid-19.
De uitbraak, die worstelt om de zwakke economie van Brazilië nieuw leven in te blazen, heeft de markten en de luchtvaartsector van het land zwaar getroffen, toen demonstranten de straat op gingen om Bolsonaro’s uitzetting te eisen. Tot overmaat van ramp, zijn zoon besloten om vonk een diplomatieke rel met China, grootste handelspartner van Brazilië partner.
Het onhandige premierschap van Boris Johnson koos ervoor om door het oog van de storm te navigeren door Britten te belasten met het aannemen van ‘ kudde-immuniteit ‘ – in wezen een Malthusiaans beleid van georganiseerde verwaarlozing die zich voordoet als wetenschappelijk pragmatisme.
De prioriteit was om het welzijn van degenen die als sociaal nutteloos worden beschouwd, onder de behoeften van de economie en het bedrijfsleven te plaatsen; de natuurlijke uitdrukking van een Laissez-faire-ideologie van sociale vernietiging die de regering doorsnijdt en de last op de kwetsbaren van opeenvolgende Tory-regeringen legt.
Hoewel de Russische president Vladimir Poetin serieuze maatregelen heeft genomen om de verspreiding tegen te gaan, duidt het verdacht lage aantal bevestigde gevallen en één overlijden er sterk op dat de volksgezondheid wordt gepolitiseerd .
Door het Kremlin gepropageerde desinformatie wordt nu in eigen land gekanaliseerd, aangezien het erop lijkt dat Russische doktoren dodelijke slachtoffers toeschreven aan longontsteking om te helpen bij het verbergen van de regering.
Ondertussen hebben de aan het Kremlin gekoppelde staatsmedia mededelingen gedaan over de complottheorie dat Covid-19 een Amerikaans biowapen was. De beschuldiging dat er een vijandige buitenlandse macht achter het virus zit, heeft ook de ronde gedaan in China, Iran, India en de VS.
De Hongaarse nationalistische premier Viktor Orban heeft een bekend script gebruikt door buitenlanders de schuld te geven van de verspreiding van het virus in het land. Overheidsfunctionarissen en pro-Orban-mediakanalen hebben Covid-19 politiek bewapend door links te leggen naar het virus en migratie.
India, in de ban van de politiek van het hindoe-nationalisme van premier Narendra Modi, heeft het nauwelijks veel beter gedaan. De 1,3 miljard inwoners zouden gemakkelijk de volgende hotspot voor de pandemie kunnen worden, en de regering lijkt niet erg voorbereid op de medische capaciteit die nodig is om de omvang van een uitbraak aan te pakken.
Dankzij een regering die religie gemakkelijk politiseert ten koste van wetenschap, hebben hindoe-nationalisten van de gelegenheid gebruik gemaakt om magische remedies en pseudowetenschap te pushen terwijl COVID-19 geneest, waarbij ze berucht het elixer van runderurine en mest aanprijzen .
Verdorren internationalisme?
Het kan echter onzinnig zijn om te geloven dat deze crisis het tij van het reactionaire populisme zou keren en zou bewijzen dat we moeten terugkeren naar een tijd waarin de technocratische rede regeerde. Het zou zelfs het tegenovergestelde effect kunnen hebben.
Neem Italië, het land dat na China het zwaarst door het virus is getroffen. Als een zware economische neergang een EU-reddingsoperatie met strafmaatregelen teweegbrengt, is de angst dat extreemrechtse populisten – Lega Nord en Brothers of Italy – in de coulissen zullen wachten om te staken.
Voor Poetin is de crisis een kans. Mogelijk speelt het in op een al lang bestaande ambitie om de internationale liberale orde te vervangen door het imperialisme met grote macht.
Er is al een pro-Kremlin-pandemische strategie ontstaan, met een desinformatiecampagne die via online media wordt versterkt om het wantrouwen te vergroten en apocalyptische verhalen naar het westerse publiek te brengen.
Voor sommige waarnemers zou de pandemie de rol kunnen spelen van ‘ creatieve vernietiging ‘ die de achteruitgang van het internationale systeem versnelt, waardoor illiberale regimes hun (geo) politieke doelen kunnen bevorderen.
Covid-19 is misschien wel een eenmalige gebeurtenis. Terwijl de wereld wordt geconfronteerd met een van de ergste catastrofes in vredestijd van de moderne tijd, vindt deze plaats in een klimaat van xenofoob nationalisme in opkomst en geopolitieke instabiliteit.
Verantwoordelijkheid is schaars. De gemakkelijkste zondebokken zijn migranten, poreuze grenzen en buitenlandse machtswerktuigen. De ernst van de crisis zou wel eens een punt kunnen bereiken waarop het incrementele beleid wordt overboord gegooid door regeringen die geconfronteerd worden met gefrustreerde bevolkingsgroepen die bereid zijn zich te schikken naar autoritarisme.
Zonder dat het antwoord op het niveau van transnationale coördinatie stijgt, zal de crisis waarschijnlijk alleen de trends naar de-globalisering versterken. Expertise en instellingen zijn belangrijk.
Het playbook van populistisch rechts is niet toegerust op de aard van een reactie die vertrouwen in wetenschap, solidariteit en wereldwijde samenwerking vereist.
Maar evenmin is de vervalorde van de neoliberale economische orthodoxie, die kortetermijndenken en budgettaire bezuinigingen waardeert, waardoor we eenden voor catastrofes zitten en vatbaar zijn voor de slangenleveranciers van die versleten playbooks.
