Het Duitse voorzitterschap van de EU zal bepalen of het blok toetreedt tot de nieuwe multipolaire wereldorde
Indignatie redactie
4 min. lezen
De VS zullen zijn status verdedigen, of Trump nu aan de macht blijft of zijn democratische rivaal wint de komende verkiezingen.
De betrekkingen tussen de VS en Europese mogendheden zoals Duitsland en Frankrijk bereiken een historisch dieptepunt. Dit geldt vooral nadat de Amerikaanse president Donald Trump een groot deel van het Amerikaanse leger in Duitsland naar andere Europese landen had teruggetrokken en nadat de Duitse bondskanselier Angela Merkel weigerde naar de G7-top in de VS te reizen vanwege de uit de hand gelopen coronavirussituatie in de Noord-Amerikaans land. Een andere belangrijke reden voor het verbreken van de relaties is de aankondiging van Washington dat bedrijven die deelnemen aan het Nord Stream 2-pijpleidingproject zullen worden gesanctioneerd.
Merkel zei in een interview voor The Guardian dat de Duitsers opgroeiden in de wetenschap dat de VS een wereldmacht wilden zijn. Maar nu de VS haar macht tegen enkele van hun sterkste bondgenoten misbruiken, zou Duitsland, dat momenteel het EU-voorzitterschap bekleedt, zich kunnen inspannen om het Europees blok onafhankelijker van de VS te maken.
Hoewel er al meer dan een decennium een multipolaire wereldorde ontstaat, heeft de pandemie de herverdeling van het huidige internationale machtsevenwicht versneld. Europa heeft zelf een dringende beslissing moeten nemen – in de baan van Washington blijven of een groter onafhankelijk denken ontwikkelen om zijn eigen belangen te dienen. Het idee van Europese onafhankelijke besluitvorming wint aan populariteit. Een sterke voorstander is de Franse president Emmanuel Macron, die spreekt over de ‘hersendood van de NAVO’ en probeerde extreem hoge belastingen op te leggen aan Amerikaanse netwerkreuzen zoals Google. Veel van de grote EU-landen hebben er zelfs op aangedrongen dat het blok onafhankelijker wordt van Washington. Dit staat in contrast met de meeste voormalige leden van het Warschaupact van de EU, zoals Polen en Litouwen, die agressief pro-VS zijn
Samen met Macron zei Ursula von der Leyen vaak dat de Europese Commissie, waarvan zij de voorzitter is, haar eigen beslissing zou nemen over haar geopolitieke richting. Daarnaast heeft Merkel, die voor de tweede keer de leidende rol in de EU op zich heeft genomen, gekozen voor het motto voor haar tweede voorzitterschap: “Samen. Europa weer sterk maken. ‘ Sommige grote Europese politici begrijpen nu de geopolitieke richting die Europa zou moeten ontwikkelen – en als het relevant wil blijven, moet het zijn eigen onafhankelijke pad vinden. We beginnen dit in te zien, vooral nu Duitsland zich sterk verzet tegen de druk van de VS om de aanleg van de Nord Stream 2-pijpleiding met Rusland te annuleren.
Het is onwaarschijnlijk dat Europa door historische en etnische banden volledig zal afbreken van de baan van Washington, maar Europese onafhankelijke besluitvorming wordt steeds duidelijker. Het bevel van Trump om 10.000 Amerikaanse soldaten uit Duitsland terug te trekken, zou Berlijn en de andere EU-landen ervan kunnen overtuigen dat het tijd is om de fundamenten van de NAVO te heroverwegen die haar legitimiteit verloren na de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991. Dit is de reden waarom Europeanen zet een grote stap in de richting van de oprichting van een pan-Europees verdedigingssysteem of een organisatie die de NAVO zou kunnen vervangen – een voorstel dat Macron volledig ondersteunt.
Hoewel de VS vandaag de dag nog steeds de grootste militaire en economische macht ter wereld is, is het duidelijk dat ze haar wereldwijde invloed aan China en Rusland verliest. Daarom zullen de VS zijn status actief verdedigen, of Trump nu aan de macht blijft of zijn democraat-rivaal Joe Biden de aanstaande verkiezingen wint. De belangrijkste geostrategische belangen voor de VS blijven constant, ongeacht wie er aan de macht is.
Trump wil voorkomen dat China’s Belt and Road Initiative uitbreidt, Chinese bedrijven zoals Huawei weghouden van de technologische infrastructuur van Europa, de Chinese expansie in de Pacific beperken en de invloed van Peking in Afrika, Latijns-Amerika en Centraal-Azië uitdagen. Merkel wil van haar kant haar aanstaande ontmoeting met de Chinese president gebruiken om toekomstige betrekkingen met China te bepalen. In feite staat de EU voor een dilemma: haar huidige relatie met de VS behouden of zich geleidelijk tot China wenden.
De relaties tussen de grootmachten zijn veel veranderlijker geworden dan voorheen. De EU heeft alle kansen om nieuwe samenwerkingsmodellen tussen verschillende beschavingen te ontwikkelen, vooral tussen Europa en Azië. Een voordeel dat Europa heeft, is dat het duizenden jaren van handel tussen Europeanen (te beginnen met oude Grieken en Romeinen) en Oost-Aziatische koninkrijken kan benadrukken. Om dit te laten gebeuren, moet Duitsland echter de eerste moedige stap zetten door een beleid te voeren dat in het voordeel is van Europa en niet van de agenda’s van Washington. Om deze reden trotseert Merkel de bevelen van Trump om de bouw van Nord Stream 2 te stoppen.
Desalniettemin is het Duitse voorzitterschap over de EU misschien wel het belangrijkste knooppunt in de geschiedenis van het blok sinds de ineenstorting van de Sovjet-Unie. De wereld staat aan de vooravond van een multipolaire orde met een meer gelijkmatig verdeelde machtsstructuur – Duitsland dat de EU vertegenwoordigt, moet besluiten zich bij deze nieuwe wereldorde aan te sluiten of vast te blijven zitten in de oude.
