HET EINDE VAN DE END-TO-END-CODERING In klap voor online privacy EU grijpt aanslag in Wenen om lang gewenst verbod op codering in te voeren

Als de EU succesvol is, zullen gebruikers niet langer worden beschermd tegen nieuwsgierige blikken van de overheid en criminelen op populaire berichten-apps zoals WhatsApp en Signal.

De Europese Unie snelt door nieuwe wetgeving om end-to-end digitale codering af te schaffen. Dit zou het einde betekenen van de privacy voor gebruikers van populaire berichten-apps zoals WhatsApp en Signal.

Een ontwerpresolutie van de Europese Raad over encryptie  die vrijdagmiddag stilletjes werd gepubliceerd, zet het Orwelliaanse standpunt van de EU in detail uiteen. “De Europese Unie staat volledig achter de ontwikkeling, implementatie en het gebruik van sterke encryptie”, stelt het, “Encryptie is een noodzakelijk middel om de grondrechten en de digitale veiligheid van regeringen, de industrie en de samenleving te beschermen.” Maar in de volgende zin benadrukt het dat “tegelijkertijd moet de Europese Unie ervoor zorgen dat de bevoegde autoriteiten” om “hun wettige bevoegdheden uit te oefenen, zowel online als offline”. Deze “bevoegde autoriteiten” (een uitdrukking die in het hele document voorkomt) verwijzen naar wetshandhavingsinstanties en gerechtelijke autoriteiten.

“ Bescherming van de privacy en veiligheid van communicatie door middel van versleuteling en tegelijkertijd de mogelijkheid handhaven voor bevoegde autoriteiten op het gebied van veiligheid en strafrecht om legaal toegang te krijgen tot relevante gegevens voor legitieme, duidelijk omschreven doeleinden in de strijd tegen ernstige en / of georganiseerde misdaden en terrorisme, ook in de digitale wereld, zijn buitengewoon belangrijk ”, besluit hij. Het standpunt van de EU is dan ook dat haar burgers hun gegevens moeten kunnen verbergen voor criminelen, maar niet voor de overheid of haar verschillende spionage-instanties.

De officiële rechtvaardiging voor deze nieuwe wetten, zo  meldt de Oostenrijkse openbare omroep Österreichischer Rundfunk , is de terroristische aanslag in Wenen van 2 november, waarbij vijf mensen om het leven kwamen en 23 gewonden. Het merkt echter op dat de EU er al lang van droomt wetgeving door te drukken die haar in staat stelt haar bevolking te controleren. In juni hield Europees commissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johannson bijvoorbeeld een toespraak waarin hij uiteenzette wat er moet gebeuren om de strijd tegen kinderhandel en kindermisbruik te winnen. “We hebben ook te maken met encryptie. Versleuteling van militaire kwaliteit die gemakkelijk te gebruiken is, maar onmogelijk te breken, maakt pedofielen onzichtbaar en verbergt het bewijs van hun misdaden voor de politie, ” drong ze aan . “Het is onze plicht om kinderen te beschermen. We moeten doen wat nodig is, ”voegde ze eraan toe.

Burgerrechtengroep, de Electronic Freedom Foundation, is niet onder de indruk van de verschillende argumenten die de EU naar voren brengt om het einde van de end-to-end-codering te rechtvaardigen en noemt  het een “drastisch invasieve stap”.

We bevinden ons in de eerste fase van een lange anti-encryptie-mars door de hogere regionen van de EU, rechtstreeks op weg naar de digitale voordeuren van Europeanen. Het is dezelfde richting als het Verenigd Koninkrijk, Australië en de Verenigde Staten al een tijdje in beweging zijn. Als Europa zijn status wil behouden als een jurisdictie die privacy koestert, zal het ervoor moeten vechten ”, schreven ze  vorige maand.

WhatsApp, een dochteronderneming van Facebook, heeft meer dan 2 miljard gebruikers over de hele wereld en is vooral populair bij Europeanen. Qua gebruikerspenetratie bevindt de top vijf van landen voor WhatsApp zich allemaal in Europa, met meer dan 85 procent van de Nederlandse smartphonebezitters die de service gebruiken. Signal wordt algemeen beschouwd als de veiligste berichten-app en is ook enorm populair. Hoewel het niet onthult hoeveel gebruikers het heeft, is de app meer dan 10 miljoen keer gedownload alleen door Android-gebruikers. Signal, gelanceerd in 2014, is een open source-app die speciaal is gemaakt voor journalisten, ngo-medewerkers en andere beroepen die gevoelige gegevens delen. En hoewel Facebook en WhatsApp een geschiedenis hebben van samenwerking met regeringen over de hele wereld, heeft Signal tot dusverre zich verzet tegen pogingen om zijn software te coöpteren of te neutraliseren, met name  de eis van de Australische regering om er een spionage “achterdeur” voor te installeren , afgewezen .

Österreichischer Rundfunk  beweert  dat de campagne tegen versleuteling wordt geleid door Frankrijk en met name president Emmanuel Macron; “De basis hiervoor is sinds 2015 in een hele reeks campagnes gelegd”, schrijft het vanuit Parijs. Deze week zal Macron “verdere stappen tegen terrorisme” bespreken met de Oostenrijkse bondskanselier Sebastian Kurz.

Hoewel de EU slechts 27 landen en ongeveer 450 miljoen mensen vertegenwoordigt, hebben de beslissingen die het lichaam neemt een diepgaande invloed op de rest van de wereld. Het document van de Europese Raad van vrijdag maakt dit inderdaad duidelijk en beweert dat “de EU haar instrumenten en regelgevende bevoegdheden zal gebruiken om mondiale regels en normen vorm te geven.” Regelgeving die aan technologiebedrijven wordt opgelegd, zal dus waarschijnlijk de norm worden in veel andere delen van de wereld, zo niet wereldwijd.

Afgelopen maandag opende een eenzame schutter met een nep-explosievenriem het vuur in het historische centrum van Wenen en doodde vier anderen voordat de politie hem doodschoot. Autoriteiten verklaarden dat de dader, de 20-jarige Kujtim Fejzullai, een ISIS-sympathisant was. Dit is niet de eerste keer dat terroristische incidenten worden gebruikt om toenemende bewakingswetten te rechtvaardigen. Slechts zes weken na de aanslagen van 11 september haastte de Amerikaanse regering zich door de PATRIOT Act, een stuk wetgeving dat het vermogen van de staat om zijn eigen burgers te bespioneren drastisch vergroot, zelfs voor onbepaalde detentie van niet-Amerikaanse burgers. De daad is voortdurend veroordeeld door rechtengroepen zoals de ACLU  en Amnesty International . Evenzo leidden de 7/7 bombardementen in Londen tot ongekende niveaus van overheidstoezicht in het Verenigd Koninkrijk.

Hoewel de nieuwste Europese wetten de overheidsdruk op technologiebedrijven zouden verhogen, is de realiteit dat het al moeilijk is om vast te stellen waar het ene eindigt en het andere begint. Facebook werkt al samen met de Atlantische Raad, een NAVO-knipselorganisatie die wordt gefinancierd door regeringen en defensiecontractanten, om de nieuwsfeeds van zijn gebruikers te helpen beheren. Vorig  jaar werd een senior Twitter-manager gevonden als een undercover officier van het Britse leger, gespecialiseerd in online psychologische operaties. Ondertussen benoemde Zoom vorige week de  voormalige minister van Binnenlandse Veiligheid Janet Napolitano tot lid van de raad van bestuur. Andere communicatiegiganten zoals Microsoft zijn zelf ook enorme aannemers van defensie  .

Hoewel het waarschijnlijk onmogelijk is om ooit een einde te maken aan terrorisme of kinderhandel, is het zeker mogelijk om de privacy van gebruikers online te beëindigen. Deze laatste wet zou waarschijnlijk weinig van de eerste en veel van de laatste doen.

Functiefoto | Een man kijkt naar zijn mobiel terwijl hij over straat loopt in het centrum van Madrid. Francisco Seco | AP