Voor een wereldeconomie die voor een totaalbedrag van 265 biljoen dollar volledig afhankelijk is van krediet, is wat er gebeurt een totale ramp. Kleine bedrijven hebben geen geld om zelfs maar een paar weken te overleven. Hetzelfde geldt voor veel mensen. Velen hebben weinig of geen spaargeld, alleen schulden. Zij zullen allemaal lijden onder de huidige crisis. Maar veel banken zullen opnieuw de dans ontspringen.
Nu de corona-crisis in alle hevigheid is losgebarsten en dramatische nieuwsberichten elkaar opvolgen, kunnen we gerust stellen dat de cijfers over het aantal besmette en overleden personen niet exact is vast te stellen. Niemand weet hoeveel mensen door het corona-virus zijn en worden getroffen. Vermoed wordt dat China nooit de echte cijfers heet doorgegeven, en de situatie nu is dat de rest van de wereld geen idee heeft hoe de zaken er precies voor staan. Elk land denkt dat het de situatie onder controle heeft totdat men weer in paniek raakt. De meningen van specialisten blijken naarmate de tijd verstrijkt tòch weer anders uit te pakken – wat logisch lijkt vanwege de onbekendheid met het virus. Buiten Azië kreeg het arme Italië de grootste klappen te verwerken en daar zagen we een exponentiële groei van het aantal getroffen mensen. En toch, in Italië, net zoals in de meeste andere landen, hebben ze geen idee hoeveel mensen nu precies besmet zijn.
In feite heeft geen enkel land de capaciteit om ook maar een fractie van de bevolking te testen. In de meeste landen hoor je dat wanneer mensen de symptomen hebben, ze gewoon te horen krijgen dat ze thuis moeten blijven. De echte cijfers zijn dus vele malen groter dan gerapporteerd. Er zijn prognoses gepubliceerd dat 70% van de wereldbevolking besmet zal raken met het coronavirus en dat klinkt niet onwaarschijnlijk.
En zoals Italië merkte is er te weinig capaciteit en apparatuur/intensive care beschikbaar die nodig is om ernstig zieken te behandelen. Er zijn in de EU gemiddeld slechts 12 kritieke ziekenhuisbedden beschikbaar per 100.000 mensen. De EU heeft een bevolking van 500 miljoen personen. Als de schatting dat 70% geïnfecteerd raakt correct is, zou dat uitdraaien op 350 personen die besmet worden met het corona-virus. Stel dat 10% een kritisch ziekenhuisbed nodig heeft. Dat komt dan neer op 35 miljoen mensen die 60.000 beschikbare bedden zouden moeten delen. In de Verenigde Staten zal men nòg slechter af zijn, verwachten we, gezien de samenstelling van de maatschappij en de inrichting/betaalbaarheid van de gezondheidszorg in dat land. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het Italiaanse gezondheidsstelsel geen eerlijke kans heeft om de situatie het hoofd te bieden, zoals we in veel rapporten hebben kunnen lezen.
In veel landen in de EU worden of zijn scholen gesloten, net als restaurants, winkels, hotels….. behalve supermarkten en drogisterijen. Veel landen gooien ook hun grenzen dicht, deur op slot, niemand komt er meer in. De eerste faillissementen zijn al aangekondigd, vanwege wegvallende omzetten en dóórlopende kosten. Bijzonder tragisch.
Als we Italië als voorbeeld nemen, aangezien daar de corona-crisis in een verder gevorderd stadium is dan in enig ander land in het Westen, dan is dit een totale ramp voor deze grote natie. Italië heeft een prachtige cultuur, geschiedenis, erfgoed, eten en mensen. Maar vergeet niet dat vóór deze crisis het land al grote problemen had. De economie is er kapot en dat geldt zéker ook voor het financiële systeem. Veel hiervan is te wijten aan de Europese Unie. Het zal nog een poos duren voor Italië deze klap te boven komt – maar helaas zal hetzelfde ook gebeuren met Griekenland, Spanje, Frankrijk, Duitsland, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de meeste andere landen. En ons eigen landje, niet te vergeten.
Voor een wereldeconomie die voor een totaalbedrag van 265 biljoen dollar volledig afhankelijk is van krediet, is wat er gebeurt een totale ramp. Kleine bedrijven hebben geen geld om zelfs maar een paar weken te overleven. Hetzelfde geldt voor veel mensen. Velen hebben weinig of geen spaargeld, alleen schulden. Mensen worden nu al ontslagen. De luchtvaartsector was vóór de crisis buitengewoon zwak. Norwegian Airlines heeft al 50% van het personeel ontslagen. De toeristische industrie met zijn kleine marges stort in. Hetzelfde gebeurt in een groot aantal industrieën.
De financiële sector zal de volgende fase ook niet overleven, maar zal in eerste instantie de profiteurs zijn van massaal wereldwijd geld bijdrukken.
Wat er nu op het economisch vlak in de wereld gebeurt, was volkomen voorspelbaar, ook al is de katalysator niet de meest voor de hand liggende. Maar wat niet voor de hand ligt voor 99,5% van de beleggers, is wat er daarna zal gebeuren. En voor de meeste mensen is het natuurlijk onmogelijk om een markt te begrijpen waarbij de beurzen de ene dag 2.000 punten kunnen dalen en de volgende dag 2.000 punten erbij kunnen schrijven, zoals het geval is met de Dow Jones Industrial.
Dit is natuurlijk totaal onlogisch en irrationeel gedrag. Met High Frequency Trading (handel die plaatsvindt als gevolg van logaritmen waar geen mens aan te pas komt – een praktijk waar we in het verleden regelmatig voor hebben gewarschuwd) en irrationele investeerders die veel van deze volatiliteit creëren: hoe kunnen we dan verwachten dat markten zich op een logische manier gedragen? En wat nog belangrijker is, aangezien investeerders die aandelen kopen op een tijdelijk laag punt (“buy the dip”) al tientallen jaren door centrale banken worden ondersteund, was het bijna onmogelijk – zeker voor de grote investeerders – om op de beurzen geld te verliezen.
Maar die dagen zijn nu voorbij, ook al zal na de dramatisch slechte beursdag van gisteren het valse optimisme ongetwijfeld terugkeren. Wij verwachten echter dat mensen die nu de dips kopen in de huidige markt jarenlang op de blaren moeten gaan zitten.
Er zijn analisten die rekeninghouden met een seculiere bearmarkt die minstens 5-7 jaar zal duren. Hoe dan ook: de economie zal veel langer in een recessie en depressie verkeren dan ons door overheden en politici wordt voorgehouden.
Er zal natuurlijk volatiliteit zijn op weg naar beneden met grote koersvallen, maar het lijdt ons inziens geen twijfel dat alle aandelenmarkten de komende jaren zeer sterk zullen dalen. Er zullen natuurlijk ook flinke correcties naar boven zijn, zoals we afgelopen vrijdag in de VS zagen, wat vaak het werk is van manipulaties door het Plunge Protection Team in de VS en vergelijkbare samenwerkingsverbanden in andere landen.
Wij zijn van mening dat het corona-virus de katalysator en niet de oorzaak is van de komende economische en financiële ineenstorting. De trigger kan elke gebeurtenis zijn geweest, zoals een niet-afgelost krediet of een bank die in moeilijkheden verkeert. Maar helaas had de wet van Murphy de overhand en ging er alles fout wat fout kon gaan, ook op het slechtst mogelijke moment.
Jarenlang hebben we geschreven over de risico’s voor de wereldeconomie waarvan de ineenstorting nu lijkt te zijn begonnen.
Een terugkerend thema in onze artikelen wat het feit dat het beleid van de centrale banken er altijd op gericht was de goudprijs laag te houden, omdat een hoge prijs van dat edelmetaal hun wanbeheer ten aanzien van de economie zou blootleggen. Onbeperkt geld bijdrukken, vooral sinds 2006, dat móet op enig moment fout lopen.
Het onophoudelijk bijdrukken van waardeloze valuta’s heeft geen enkel positief effect op de economie, maar in werkelijkheid een enorm effect op goud omdat het de waarde van papiergeld verlaagt. Maar als gevolg van dat bijdrukken weerspiegelde de prijs van goud niet het totale effect daarvan. Het zal, denken wij, zeer spoedig gebeuren wanneer centrale banken de volgende fase van versneld geld bijdrukken starten.
De centrale banken over de hele wereld begonnen al in het vroege najaar van 2019 in paniek te raken met repo-leningen en kwantitatieve versoepeling (QE) in de VS in de honderden miljarden dollars. Grote delen van de wereld liggen vandaag de dag volledig plat vanwege het corona-virus. Niemand begrijpt of kan de effecten hiervan inschatten, maar wat we met zekerheid kunnen zeggen, is dat een wereld die economisch en financieel al erg kwetsbaar was vóór het virus, door het coronavirus onmetelijke financiële en menselijke schade zal oplopen.
Nu de economische activiteit in veel landen vrijwel is stilgelegd en dat er met enige zekerheid gezegd kan worden dat er méér volgt, zal de hoeveelheid geld die wordt gedrukt eindeloos zijn en van onvoorstelbare hoeveelheden.
Het zal beginnen in de biljoenen euro’s en dollars, maar naarmate het bancaire systeem onder druk komt te staan, zal het groeien tot tientallen biljoenen. Wanneer Deutsche Bank op een dag, met $ 50 biljoen aan derivaten, onder èchte druk komt te staan, een moment dat – denken wij – niet ver weg is, zullen de Bundesbank en de ECB 100 biljoen dollar moeten bijdrukken. Vergeet niet dat tegenpartijen tegelijkertijd daaronder zullen lijden. JP Morgan Chase heeft bijvoorbeeld ook zo’n $ 50 biljoen aan derivaten. En al snel dreigt ten minste $ 1,5 biljard (1.500.000.000.000.000) wanneer alle tegenpartijen falen.
De ineenstorting van het bankensysteem zal misschien niet in 2020 plaatsvinden, maar zodra het begint hebben centrale banken geen kans meer om het te stoppen, en zullen ze nog steeds de enige “tool” gebruiken die ze kennen, namelijk onbeperkt geld bijdrukken. We hebben vaker gesteld dat je een probleem niet kunt oplossen met dezelfde middelen die het in de eerste plaats hebben veroorzaakt. Zo zal het bijdrukken van geld op een mislukking uitlopen, maar daarvóór zullen veel onwetende investeerders opnieuw aandelen kopen, vooóór de volgende grote terugval.
De obligatiemarkt is wereldwijd het grootste gevaar in combinatie met de derivaten. De kunstmatige manipulatie van rentetarieven kan nog enige tijd aanhouden. Het kan nog zomaar een jaar duren, maar de obligatiemarkt zou ook morgen kunnen instorten. Er zit zóveel rommel en er zitten zóveel dubieuze debiteuren in het systeem dat het verrassend zou zijn als centrale banken deze schijnvertoning veel langer zouden kunnen volhouden.
De obligatiemarkt zal dus ook in gebreke blijven en op een gegeven moment instorten. De vraag is alleen wanneer dat gaat gebeuren. Wat zeker is, is dat investeerders binnenkort zullen beginnen met bail-outs. En aangezien centrale banken het bijdrukken van geld zullen gaan versnellen, zullen zij de enige koper zijn van hun eigen rotzooi.
Het einde van het financiële systeem zoals we dat nu kennen, is onontkoombaar. De ondergang ervan is op handen.