Het leven van Afghaanse vrouwen is nu in gevaar door de Taliban – maar ze hebben altijd te maken gehad met mannelijk geweld

De overname van Afghanistan door de Taliban heeft ongetwijfeld het leven van vrouwen in gevaar gebracht en hun mensenrechten op nieuwe manieren bedreigd. Maar als we willen helpen, moeten we eerst begrijpen dat het leven van Afghaanse vrouwen lang voor de overname een uitdaging was.

De dreiging van geweld is al lang een harde realiteit voor veel Afghaanse vrouwen: een onderzoek van het Demographic and Health-programma van USAID dat in 2015 werd uitgevoerd , toonde aan dat 90% van de vrouwen in sommige delen van het land te maken heeft gehad met geweld van hun echtgenoot. Vrouwen die erin slagen hun gewelddadige partners en families te verlaten, worden vaak verder misbruikt door degenen die we als betrouwbaar kunnen beschouwen, waaronder de politie, artsen en overheidsfunctionarissen.

Hoewel er vóór de Taliban-overname al veilige huizen voor vrouwen bestonden – meestal in Kabul – werden deze opvanghuizen al door velen in de Afghaanse samenleving als beschamend en immoreel beschouwd. Voor een overlevende van geweld die in een onderduikadres woont, is vertrek om welke reden dan ook gevaarlijk en vereist een lijfwacht, zelfs om naar de dokter te gaan.

Als wereldwijd gezondheidsonderzoeker heb ik de afgelopen vijf jaar de ervaringen van vrouwen met huiselijk geweld in Afghanistan gedocumenteerd . We hebben met meer dan 200 vrouwen en mannen gesproken over geweld tegen vrouwen en geestelijke gezondheid in het hele land.

Dit is een van de moeilijkste plaatsen waar ik ooit heb gewerkt, politiek en ethisch. In de meeste andere landen worden vrouwen die geweld hebben overleefd beschermd door overheidsinstellingen, maar in mijn ervaring is dit in Afghanistan nooit het geval geweest. We hebben ons onderzoek verschillende keren moeten stopzetten omdat de situatie te gevaarlijk werd voor overlevenden van geweld, en we waren bang om de vrouwen die we probeerden te helpen nog meer in gevaar te brengen.

Het lezen en analyseren van vrouwenverhalen over geweld uit Afghanistan is een van de moeilijkste dingen die ik ooit heb gedaan. Dit zijn niet zoals verhalen over geweld ergens anders in de wereld. Ze zijn brutaal en de betrokken vrouwen krijgen bijna altijd de schuld. De meeste vrouwen hebben geen andere keuze dan bij hun man te blijven en worden geslagen of mishandeld als ze om hulp vragen. Ook andere vrouwen, waaronder schoonmoeders, zijn vaak betrokken bij het voortduren van het geweld.

Vrouwen zijn vaak dankbaar voor de mogelijkheid om ons onderzoeksteam hun verhaal te vertellen. Ze zeggen dat er nog nooit iemand op deze manier naar hen heeft geluisterd. Velen verklaren de ervaring als louterend en beschrijven hoe hun verhaal “uit hun lichaam is bevrijd” door het te vertellen. Verhalen zijn krachtig en als ze aan de juiste persoon worden verteld, kunnen ze mensen helpen genezen .

De vrouwen die we interviewden zijn zich pijnlijk bewust van de ongelijkheden die er in hun leven tussen hen en de mannen bestaan. Ze gebruiken het Dari-equivalent van woorden als ‘patriarchaat’ en ‘genderongelijkheid’ om te praten over de verhalen die ze in het nieuws horen. Zo is de moord op Fakunda Malikzada door een menigte in Kabul in 2015 een gebeurtenis die diepe weerklank vindt bij Afghaanse vrouwen. Malikzada was een moslima, een vrouw die ten onrechte werd beschuldigd van het verbranden van de Koran door een boze winkelier. Haar dood leidde tot wijdverbreide protesten van vrouwenrechtenactivisten. Vrouwen praten over dit verhaal alsof Fakunda hun vriend is. Ze zien zichzelf in haar verhaal.

Ook de mannen met wie we spraken zijn zich terdege bewust van de ongelijkheden tussen mannen en vrouwen. Maar ze zien vaak dat vrouwen bescherming en begeleiding van mannen nodig hebben. “Vrouwen onderwijzen” door het gebruik van geweld wordt door sommige mannen beschreven als een middel om vrouwen te beschermen of ervoor te zorgen dat ze zichzelf (of hun families) niet onteren. Niet alle mannen zijn het echter met deze argumenten eens, en verschillende spreken zich om welke reden dan ook uit tegen het gebruik van geweld tegen vrouwen. Zoals in alle landen zijn ideeën over genderongelijkheid een punt van discussie, met argumenten aan beide kanten.

Leven met geweld en ongelijkheid

Vier decennia van gewapende conflicten hebben veel van de ongelijkheden vergroot waarmee vrouwen dagelijks leven in Afghanistan. Tijdens de Amerikaanse bezetting documenteerden Amnesty International en Human Rights Watch de rol van internationale actoren bij het ondersteunen van de moedjahedien, fundamentalistische krijgsheren die zelf oorlogsmisdadigers en plegers van seksueel geweld waren. Onder de Afghaanse regering werden diezelfde krijgsheren ministers, gouverneurs en parlementsleden.

Oorlog heeft een manier om genderongelijkheid te benadrukken. Veel vrouwen praten over de Taliban en hoe vaders en broers werden vermoord of uitgebuit door het conflict. Dit was vaak het kantelpunt voor hun leven – zonder deze mannen om hen te beschermen, waren deze vrouwen vaak getrouwd met gewelddadige of gewelddadige mannen omdat er niemand was met genoeg macht om voor hun belangen te zorgen.

De mannen met wie we spraken spraken uitvoerig over de gevolgen van de oorlog voor de geestelijke gezondheid van iedereen in Afghanistan en hoe zij dachten dat dit tot meer huiselijk geweld had geleid. Een man vroeg ons zelfs waarom we naar vrouwen vroegen, terwijl mannen zo zwaar getroffen waren door de oorlog.

Stemmen tot zwijgen gebracht

Onder de Taliban zullen de verhalen van Afghaanse vrouwen verloren gaan – opzettelijk verborgen om ze te beschermen tegen degenen die hen kwaad zouden doen. Dit gebeurt al. Ons onderzoeksteam doet er alles aan om alle sporen van de mensen met wie we hebben gewerkt te wissen. Websites worden verwijderd en rapporten gewist.

Ondertussen beweert de Britse regering publiekelijk dat de “ overgrote meerderheid ” van de in aanmerking komende mensen is geëvacueerd. Toch zitten onze collega’s – getalenteerde, hoogopgeleide vrouwelijke onderzoekers – nog steeds vast in Afghanistan. De hulplijnen in het VK waren niet beschikbaar of reageerden niet, en het komende jaar zullen slechts 5.000 mensen hervestiging in het VK worden aangeboden.

Naarmate de tijd verstrijkt, mogen we de verhalen van deze vrouwen niet de rug toekeren, zowel voor als nadat de Taliban aan de macht kwamen. De Amerikaanse interventie in Afghanistan heeft ernstige gevolgen gehad voor het leven van vrouwen, waarvan vele negatief. Conflicten en armoede hebben bijgedragen tot huwelijken van minderjarigen en hebben een drugshandel gevoed die huiselijk geweld verder in stand houdt. De ramp van de terugtrekking van de VS zal waarschijnlijk ook gevolgen hebben voor vrouwen terwijl de rest van de wereld toekijkt.

Afghanistan is het bewijs van hoe snel onze mensenrechten kunnen worden weggenomen en ons leven kan worden gewist. We moeten blijven luisteren naar wat Afghaanse vrouwen te zeggen hebben, wat er ook gebeurt.