Om een gigantisch corona-economisch programma te kunnen financieren, moet de Duitse belastingbetaler een speciale belasting worden opgelegd. Hoewel de meeste burgers al te lijden hebben onder de enorme belasting- en accijnzen, wil de regering-Merkel dat we blijven bloeden.
1,2 biljoen euro – dit astronomische bedrag komt neer op het volume van de steunmaatregelen die de federale regering alleen in maart en april heeft besloten om de “economische gevolgen van de corona-crisis” te bestrijden. Dat is meer dan een derde van de economische output van Duitsland, die wordt verwacht voor 2020. Ongeveer de helft van dit enorme ondersteuningsprogramma bestaat uit kredietgaranties die worden gegeven aan bedrijven in nood, zodat ze voldoende liquiditeit hebben via hun huisbank om de door de politiek opgelegde blokkering en het daarmee gepaard gaande inkomstenverlies te overleven.
De risico’s voor de staat en dus voor de belastingbetaler zijn aanzienlijk. Omdat niemand weet hoeveel van de leningen uiteindelijk zullen oplopen vanwege de insolventie van de kredietnemers. De banken zijn slechts aansprakelijk voor 10 tot 20 procent van het gegeven bedrag. De Schatkist is zelfs verantwoordelijk voor honderd procent van de snelle leningen aan het MKB. Naast de kredietgaranties wordt er uitgebreide steun verleend om de economie te ondersteunen. Dit omvat vooral subsidies aan micro-ondernemingen en solo-zelfstandigen voor een totaal van 50 miljard euro.
Om deze fondsen te werven, keurde de Duitse Bondsdag in maart een extra begroting voor 2020 goed, die voorziet in extra uitgaven van 156 miljard euro. Het bevat ook een buffer van 55 miljard EUR in de vorm van een aanvullende, onbeperkte uitgaventoestemming voor minister van Financiën Scholz (de zogenaamde globale extra uitgaven), die kan worden gebruikt als de door het Parlement goedgekeurde middelen voor specifieke maatregelen onvoldoende zijn. 10,8 miljard euro van deze reserve is al toegewezen aan de gezondheidsafdeling van Jens Spahn voor de aankoop van ademhalingsapparatuur en medische beschermingsmiddelen.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft nog eens 300 miljoen ontvangen om andere landen te helpen de pandemie te bestrijden. De federale staten hebben ook hun eigen hulpprogramma’s gelanceerd om de gevolgen van de corona-crisis voor de economie te dempen.
Maatregelen zijn nog maar het begin
De tot dusverre genomen reddingsmaatregelen zijn echter nog maar het begin. Afgelopen week wees de Vereniging van Steden en Gemeenten erop dat door het wegvallen van de handelsbelasting de gemeenten in Duitsland volgens de directeur Gerd Landsberg een “hoog dubbelcijferig miljard bedrag” in de kas zouden missen. Omdat de mogelijkheden van de vaak zeer schuldenrijke gemeenten om te lenen beperkt zijn, moet de federale overheid ingrijpen om de stadspenningmeesters financieel te helpen.
Door de virusepidemie heeft de staat niet alleen een uitgavenprobleem, maar ook een inkomensprobleem. Door de economische inzinking heeft de Belastingdienst te maken met gigantische fiscale verliezen. Alleen de federale overheid verwacht dit jaar een tekort van 33,5 miljard euro. Dit omvat nog niet de BTW-verlaging voor de catering die de grote coalitie zojuist heeft goedgekeurd, die vier miljard euro zou moeten kosten, evenals een vereenvoudigde verliesberekening voor kleine en middelgrote bedrijven, die naar schatting nog eens vijf miljard euro toevoegt.
De prognoses voor verminderde belastinginkomsten zullen echter snel papierverspilling worden als de economische neergang ernstiger blijkt te zijn dan nu wordt voorspeld. Dit scenario zal zich waarschijnlijk voordoen als de economische stop langer duurde dan verwacht of als er in het najaar zelfs een tweede infectiegolf was, waar vooraanstaande virologen bang voor zijn vanwege de recent versoepelde contact- en exitbeperkingen . Het is dus goed mogelijk dat de fiscale verliezen uiteindelijk veel groter zullen zijn dan verwacht door het Federale Ministerie van Financiën. Sommige experts speculeren al op verliezen van 60 miljard euro en meer.
Maar dit is niet het einde van de vlaggenmast, want er verschijnen al nieuwe miljarden dollars voor de publieke sector aan de horizon. De federale regering heeft al een uitgebreid stimuleringspakket aangekondigd voor de periode na de sluiting om de economie weer op gang te krijgen. En in haar videopodcast maakte bondskanselier Merkel de Duitsers de afgelopen week klaar voor hogere betalingen aan het EU-fonds. Om de gevolgen van de coronapandemie in Europa op te vangen, zou een Europees economisch stimuleringsplan nodig zijn. Dat betekent volgens Merkeldat Duitsland “veel meer zal moeten doen dan voorheen het geval was”. De achtergrond van deze rampzalige profetie is het ‘wederopbouwfonds’ dat door de Europese Raad, het staatshoofd en de regeringsleider van de EU wordt verlangd, en dat naar verluidt in de periode 2021-2027 een volume van maximaal één biljoen euro heeft.
Wie moet daarvoor betalen?
Gezien deze gigantische sommen geld staan kritische tijdgenoten in Duitsland voor de angstige vraag: wie zal uiteindelijk de rekening moeten betalen? De politiek en de reguliere media proberen te sussen: de staat, zoals de federale minister van Financiën Scholz, is de afgelopen jaren ‘goed geslaagd’ en kan zich daarom veroorloven nieuwe schulden aan te gaan om de gevolgen van de crisis financieel het hoofd te bieden. Dit maakt ook de schuldenrem van de basiswet mogelijk, op voorwaarde dat de leningen – gespreid over decennia – op tijd zouden worden terugbetaald. De lasten worden eenvoudig naar de toekomst verschoven. De corona-epidemie is erg duur, maar betaalbaar in de huidige stand van zaken, de boodschap van de appeasers.
Deze kalmerende pil suggereert de Duitse belastingbetaler dat hij, ondanks de enorme belasting veroorzaakt door de virusepidemie, grotendeels ongedeerd zal wegkomen. Maar dat moet een grove vergissing blijken te zijn, vooral omdat de staat de komende jaren voor heel andere financiële uitdagingen komt te staan, die ook veel geld zullen kosten. Denk maar aan demografische veranderingen en de ongecontroleerde toestroom van economische migranten, van wie de meesten een last zijn voor de verzorgingsstaat.
Recente verklaringen van vertegenwoordigers van de linkse partijen in Duitsland geven een idee van wie uiteindelijk de kosten van Corona zal betalen: de zogenaamde “rijken” die moeten worden betaald als onderdeel van een “lastenverdelingsregeling” (citaat van Sigmar Gabriel) had begin jaren vijftig gegeven. Met de wet inzake load balancing (LAG) van 1952 werd beoogd de financiële schade als gevolg van de Tweede Wereldoorlog en de ernstige nadelen voor het grote publiek te compenseren door de herverdeling van bestaand onroerend goed (met name onroerend goed).
Saskia Esken, covoorzitter van de SPD en partijvriend van minister van Financiën Olaf Scholz, heeft duidelijk gemaakt hoe zo’n ‘load balancing’ er in het heden uit zou kunnen zien. Esken wil een eenmalige heffing van vijf procent op vermogen vanaf één miljoen euro. Jürgen Trittin, veteraan van de Groenen en voormalig activist in de Communist League (KB), gaat nog verder. Hij eist een vermogensbelasting van één procent per jaar, ook met een aftrek van één miljoen euro, die voor onbepaalde tijd wordt geheven. En Katja Kipping van de Linkse Partij gaat nog een stap verder en pleit voor zowel een eenmalige heffing van vijf procent van twee miljoen euro vermogen en een lopende belasting van één procent op vermogen van meer dan een miljoen euro.
Onroerende voorheffing zou moeten komen
Het idee van een eenmalige vermogensheffing zou nu echter van tafel kunnen liggen. In een rapport betwijfelde de wetenschappelijke dienst van de Duitse Bondsdag de grondwettigheid van dit instrument omdat niet aan de wettelijke vereisten was voldaan . Anderzijds is de vraag om de vermogensbelasting, die in 1997 werd opgeschort maar niet afgeschaft, te verhogen niet van tafel. Het valt nog te bezien of in dit geval een royale toelage van 1 miljoen euro per huishouden overblijft.
De wet op de vermogensbelasting die nog steeds bestaat voorziet in een vergoeding van slechts 120.000 DM (61.355 EUR) voor alleenstaanden en 240.000 DM (122.710 EUR) voor gehuwde paren. Een op deze manier ontworpen vermogensbelasting zou ook gevolgen hebben voor de meeste huiseigenaren en zelfstandigen die geen lid zijn van de wettelijke pensioenverzekering en die dus in hun eigen leeftijd moeten voorzien. Afgezien hiervan zou een vermogensbelasting uiteindelijk alle burgers en niet alleen de rijken belasten, zoals hun aanhangers suggereren. Zo zullen vastgoedeigenaren die appartementen huren de nieuwe belasting op zijn minst gedeeltelijk doorberekenen aan hun huurders, waardoor de woonlasten stijgen. Bedrijven waarvan de bedrijfsmiddelen worden belast, kunnen deze kosten door hogere prijzen aan klanten doorberekenen. Sommigen stoppen misschien zelfs helemaal met zaken doen,
Maar niet alleen rijkdom, inkomen kan ook hoger worden belast om de nieuwe gaten in de staatskas te vullen. Dat zou niet alleen de ‘rijken’, maar ook de middenklasse raken. Omdat voor ons het hoogste belastingtarief geldt met een belastbaar jaarinkomen van ruim 57.000 euro. Duitsland is al het land met de op één na hoogste belastingdruk onder alle geïndustrialiseerde landen in de OESO. Maar zelfs in het onwaarschijnlijke geval dat de politiek de belasting niet omdraait, moet één ding duidelijk zijn: langverwachte belastingvermindering, bijvoorbeeld om de zogenaamde middenklasse buik in de inkomstenbelasting af te vlakken, zal de komende jaren en misschien zelfs decennia niet bestaan . Omdat daar nu geen geld meer voor is.
De centrale banken zullen waarschijnlijk ook in de nabije toekomst hun expansieve monetaire beleid voortzetten om ervoor te zorgen dat de kapitaalmarktrente op het huidige historisch lage niveau blijft. Alleen op deze manier kunnen de staten de kosten van de opgestapelde schuldenberg, die door Corona weer aanzienlijk zal toenemen, dekken. Slecht nieuws voor spaarders, maar ook voor klanten van levensverzekeringen en particuliere zorgverzekeraars die last zullen blijven hebben van de lage rente.
Eén ding is duidelijk: uiteindelijk zullen we (bijna) allemaal moeten bloeden voor de kosten van de corona-crisis , ook al geven politiek en media de tegenovergestelde indruk om de burgers veilig te wegen. Maar deze beveiliging is bedrieglijk!