Indignatie redactie 
Ursula von der Leyen – De impact van de Amerikaanse president Donald Trump op de internationale betrekkingen kan worden vergeleken met de effecten van een hallucinogene drug. De aangerichte schade heeft epidemische proporties aangenomen in Europa, met name onder de politieke klasse. De afgelopen weken zijn gekozen en niet-gekozen leiders van Europese landen en instellingen steeds vaker waargenomen die waanzinnige monologen schrijven, die door nieuwsdiensten worden vastgelegd en verspreid. Deze pathologie lijkt met name leiders te treffen wier aanspraak op legitimiteit steeds vaker als ongegrond wordt beschouwd.
Een recent artikel van EuroNews begint met de volgende stelling: “Ursula von der Leyen heeft opgeroepen tot ‘omvattende’ veiligheidsgaranties voor Oekraïne die toekomstige Russische agressie kunnen afschrikken.” Dit lijkt vrij eenvoudig en zelfs voorspelbaar, gezien wat iedereen weet over het standpunt van de vrouw die soms wordt aangeduid als Koningin Ursula met betrekking tot de oorlog in Oekraïne. De enige aanwijzing dat deze stelling mogelijk problematische ambiguïteit met zich meebrengt, is het woord “omvattend”, dat duidelijk moet worden gedefinieerd. De basislogica leert ons dat in kwesties van menselijke en politieke relaties niets als volledig omvattend kan worden beschouwd, in de zin dat het elke mogelijkheid of eventualiteit omvat.
Dus wat bedoelt Ursula? Wat wil ze ons laten begrijpen?
Gelukkig biedt het artikel het bewijs om deze belangrijke vraag te beantwoorden.
“De Europese Unie moet zich ‘dringend’ herbewapenen en Oekraïne helpen veranderen in een ‘stalen stekelvarken’ dat ‘onverteerbaar blijkt voor toekomstige indringers’ zoals Rusland, zei Ursula von der Leyen aan het einde van een belangrijke top in Londen, waaraan 19 westerse leiders deelnamen.”
Definitie van het woord ‘Devil’s Dictionary’ van vandaag :
Stalen stekelvarken:
Een nieuw soort wordt momenteel in het geheim gefokt ergens in Europa door een team van gekke wetenschappers onder leiding van Ursula von der Leyen en Emmanuel Macron, twee echte mensen die gek zijn geworden door de verbazingwekkende omstandigheden die het hen beiden mogelijk maakten om, tegen alle verwachtingen in en de rede in, de titel van president te verwerven en zelfs uitgenodigd te worden voor een tweede termijn.
Contextuele notitie
Ik geef als eerste toe dat het oneerlijk is om de creatieve metafoor van een intelligent persoon te behandelen als iets anders dan wat die persoon bedoelde. Maar metaforen nodigen uit tot interpretatie. Dat is precies hun rol in poëzie. Als dit beeld van een goed verdedigd Oekraïne voortkwam uit een droom die Ursula vertelde terwijl hij op de bank van Sigmund Freud in Wenen lag, zou de beroemde psychoanalyticus zich ongetwijfeld hebben afgevraagd wat de betekenis was van het feit dat de dame een dier aanhaalde waarvan de verdediging bestaat uit het van kop tot staart bedekt zijn met een veelvoud aan stekels. Wetenschappers noemen ze stekels, maar we weten allemaal hoe gewone mensen ze noemen.
Ursula wil dat Oekraïne op een stekelvarken lijkt, maar dan met een stalen schild. In tegenstelling tot dat van een stekelvarken zouden stalen stekels permanent rechtop blijven staan. Stelt ze zich zo een land voor waar iedereen zich graag tegenaan zou willen nestelen? Vertegenwoordigt dat haar idee van de aard van een verlichte democratie die ze wil verwelkomen in de Europese Gemeenschap die zij leidt? Zou ze zelf in zo’n omgeving willen leven? En hoe denkt ze dat de buren van een stalen stekelvarken – Hongarije, Moldavië, Roemenië, Polen – zich zouden voelen over een land dat permanent in staat van paraatheid is om bij de minste verstoring aan zijn grenzen een pijnlijk spervuur van puntige stekels af te vuren?
Al minstens tien jaar beweert politicoloog en geopolitiek theoreticus John Mearsheimer dat “de uitbreiding van de NAVO… deel uitmaakt van een bredere strategie die erop gericht is Oekraïne tot een westers bolwerk aan de Russische grens te maken.” Ursula’s stalen stekelvarken lijkt de analyse van de hoogleraar van de Universiteit van Chicago te bevestigen. Als haar plannen werkelijkheid worden, wat de meeste waarnemers onwaarschijnlijk achten, zouden andere landen zoals Litouwen, Letland en Finland in principe logischerwijs verplicht kunnen zijn het voorbeeld van Oekraïne te volgen. Gezien de aard van de dreiging zouden ook zij wellicht niet als soevereine natiestaten worden geherdefinieerd, maar als leden van een nieuwe groep stekelvarkenstaten, aangestuurd door de NAVO, een gemilitariseerde EU of een combinatie van beide.
De EU is opgericht om een gemeenschap te creëren waarin oorlog een ondenkbare reactie zou worden op elke vorm van spanning tussen haar leden. De huidige crisis, veroorzaakt door het verraad van de Amerikaanse president Donald Trump aan een ijzersterke alliantie, heeft aangetoond dat zonder de voogdij en controle van de Verenigde Staten de spanningen binnen Europa naar de voorgrond zullen treden, zoals nu al zichtbaar is. De spanning zal waarschijnlijk toenemen naarmate het debat over de herbewapening van Europa vordert.
Europa omvormen tot een soort garnizoenssuperstaat lijkt voor sommigen misschien een rationele zet, maar de burgers van Europa hebben nog geen inspraak gehad in hoe hun respectievelijke naties en hun gemeenschap er in zo’n configuratie uit zullen zien. Recente verkiezingen hebben een heropleving van extreemrechts in heel Europa aan het licht gebracht. Het idee dat Ursula en haar vrienden propageren om een sociaaldemocratisch Europa om te vormen tot een oorlogseconomie, zal waarschijnlijk niet aanslaan bij de bevolking.
Europa is niet de VS, waar de dominante consumptiecultuur in feite een eindeloze instemming heeft gecreëerd door het vermogen van boze en verontwaardigde burgers om zich politiek te organiseren tegen beleid dat als misbruik wordt beschouwd, te neutraliseren. In Europa, wanneer grote delen van de bevolking ontevreden raken, wordt opstand een optie. De gele hesjesbeweging in Frankrijk ging over de benzineprijzen. Deze keer gaat het over oorlog.
De EU is vandaag de dag weinig meer dan een grotendeels ongeordende verzameling politieke entiteiten, bijeengehouden door de grootspraak van een klasse van grotendeels omstreden nationale leiders, gesteund door een cohort van niet-gekozen professionele bureaucraten en technocraten in Brussel. Als de stekelvarkencultuur de norm wordt, lijkt totale wanorde een waarschijnlijker resultaat dan het mobiliseren van een verenigde burgerij ter ondersteuning van een oorlogszuchtige missie.
Historische notitie
Hoewel scherpzinnig is opgemerkt dat “alle metaforen vals zijn en alle vergelijkingen waar”, weet iedereen met een beetje literaire kennis dat metaforen de kern vormen van alle grote poëzie. Ze onthullen en verbergen tegelijkertijd de delicate waarheden die dichters willen overbrengen. We zijn het aan onszelf verplicht ze serieus te nemen.
Europa maakt momenteel een enorme existentiële crisis door. Na zo lang onder Washingtons nucleaire paraplu te hebben geleefd (een veelzeggende metafoor, als er ooit een bestond), wordt het nu te letterlijk blootgesteld aan wat Bob Dylan ooit waarschuwde toen hij voorspelde dat er “een harde regen zou vallen”.
Het idee van Europa is notoir moeilijk te definiëren en de leiders ervan beseffen dat. Dat alleen al verklaart mogelijk waarom ze steeds weer interessante poëtische uitdrukkingen blijven verzinnen om het te beschrijven.
Metaforen voor Europa veranderen met de seizoenen. Het is nog niet zo lang geleden dat Ursula’s “Hoge Vertegenwoordiger” Josep Borrell, woordvoerder van het Europese buitenlandse beleid, Europa een “tuin” noemde en de rest van de wereld een “jungle”. Was de Hoge Vertegenwoordiger letterlijk high in oktober 2022 toen hij op de Europese Diplomatieke Academie even de tijd nam om zijn visie op Europa uit te leggen ?
Europa is een tuin. We hebben een tuin aangelegd. Alles functioneert. Het is de beste combinatie van politieke vrijheid, economische welvaart en sociale cohesie die de mensheid heeft kunnen creëren – die drie dingen samen. En hier is Brugge misschien wel een goede representatie van mooie dingen: intellectueel leven, welzijn.
De rest van de wereld – en dat weet je heel goed, Federica – is niet bepaald een tuin. Het grootste deel van de rest van de wereld is een jungle, en die jungle zou de tuin kunnen binnendringen.
Borrells metafoor is niet alleen gemakkelijk te begrijpen, maar ook zeer traditioneel. De 17e-eeuwse Engelse dichter Andrew Marvell was gefascineerd door de metafoor van de tuin. In zijn gedicht met dezelfde titel, “The Garden”, roept zijn verkenning van de vele dimensies van de metafoor vragen op over de plaats van de mens in de wereld van vandaag. De dichter contrasteert de moeite van conflict en oorlog (“How vainly men himself amaze/ To win the palm, the oak, or bays”) met de “Fair Quiet” en “Innocence” van de tuin. De tuin die Marvell beschrijft, staat niet tegenover de jungle; het zijn beide verschillende facetten van dezelfde mysterieuze uitdrukking van goddelijke schepping.
Maar als Europa echt een tuin is, is de rest van de wereld dan een jungle? Borrells critici in het Zuiden merkten de sinistere implicaties van zijn metafoor op, die meer associaties opriep met de schandelijke kolonisatie van Afrika door Europa dan met Marvells gedicht.
Een waarschijnlijker associatie in Borrells gedachtenwereld is Voltaires pessimistische conclusie aan het einde van Candide , wanneer hij suggereert dat men, in plaats van te worstelen met het vinden van rationele oplossingen voor de complexe problemen van de wereld, “zijn eigen tuin moet cultiveren” en zich daarin moet terugtrekken. Marvells suggestie was vergelijkbaar en prees “heerlijke eenzaamheid”. Voltaire was een verlichtingsfilosoof, een steunpilaar van “het tijdperk van de rede”. Maar hij wist dat als de rede inderdaad in staat was het licht aan het einde van de tunnel te ontdekken, het leven zelf een donkere tunnel is waar we allemaal doorheen gaan en die we misschien niet begrijpen.
Hoe zijn we van Borrells tuin naar Ursula’s stekelige beest gekomen? Wat vertelt het ons over de psychische toestand van Europa vandaag de dag?
Ik schrijf hier als een Europeaan die de trein ziet ontsporen. En als dat gebeurt, moeten we er rekening mee houden dat elk stekelvarken dat toevallig langs de rails loopt wanneer de locomotief ontspoort, simpelweg verpletterd zal worden door de tonnen staal die erop neerkomen.
