Indignatie redactie 
Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) heeft een slimme oplossing voor het nijpende probleem op de markt voor personeel.
Het SCP constateert dat een hoog inkomen niet langer toereikend is bij de werving van personeel, en dat bedrijven die zitten te springen om personeel maatregelen moeten doorvoeren die het personeel minder productief maken. Meer scholingsmogelijkheden, grotere flexibiliteit, thuiswerken, en het contracteren van werknemers met een ‘arbeidsbeperking’.
Het SCP stelt dat bedrijven die daarvoor kiezen zullen merken dat het personeel dan eerder voor dat bedrijf kiest, en ook niet meer zo snel veranderen van baan. Het sluit mooi aan bij de indruk die ik al vele jaren heb van het SCP, waar dat evident al de praktijk is. Je kunt die lui niet aan het verstand peuteren dat commerciële bedrijven niet zozeer een groot personeelsbestand willen, maar productief personeel.
En dat als je personeel aanneemt dat afkomt op de ‘cursussen’ en intensieve persoonlijke begeleiding, je het personeel dat reeds in dienst is die mogelijkheden ook moet bieden, waardoor ook hun productiviteit daalt. Landelijk komt daar dan nog het probleem bij dat al die lui die ‘cursussen’ organiseren, of ‘intensief persoonlijk begeleiden’ ook niet langer productief zijn, en al die flexibiliteit vraagt om meer ‘coördinatoren’ (managers) die ook niet meer deelnemen aan het productieproces, maar wel knap duur zijn.
Productief tegen lage kosten, maar tevreden als werknemer door een ruimhartige beloning, en absentie van bemoeizucht, zoals Adam Smith bepleitte, is niet iets wat het SCP op het netvlies heeft staan. De overheid grossiert in het soort ‘banen’ waar het SCP voor pleit. Wagonladingen vol onproductieve ‘medewerkers’ die steeds meer ‘vragen’, en niks geven. Het is de klassieke kritiek op hoe de overheid werkt.
De aanzwellende hoeveelheid ‘wethouders’ en ‘ministeries’ in het land onderstreept dat. Maar het is volgens mij nieuw dat een overheidsorganisatie er openlijk voor pleit dat te verheffen tot de nationale norm. En je maakt je niet populair als je daar tegenin gaat. Zou dit een commercieel blog zijn, dat draaide op advertentie-inkomsten of donaties, dan kon ik het mij niet veroorloven.
Het ministerie van Sigrid Kaag heeft inmiddels ‘berekend’ dat er, bij nader inzien, toch minder boeren gedwongen hoeven te worden om te stoppen met het produceren van voedsel, als de overheid de eigen ‘Klimaatdoelen’ haalt. Hoe ze dat ooit hopen te bereiken met een oceaan aan klaplopers die de hele dag op ‘cursus’ zijn, als ze niet ‘thuiswerken’, met hun laptop op schoot in de tuin, jengelende kinderen om hen heen, en een verkoelend glas geestrijk vocht onder handbereik, is mij een eeuwigdurend raadsel.
Let wel! Ik beweer niet dat mensen thuis onmogelijk productief kunnen zijn voor hun werkgever. Integendeel. Zelf ben ik van de generatie die betaald werd conform het contract waarin ‘vaste uren’ stonden omschreven, en waar ik in ‘vaste dienst’ was, maar ik produceerde in mijn ‘vrije tijd’ ook, als dat zo uitkwam. Ik ‘schreef’ daarvoor geen ‘overuren’, want mijn inkomen was meer dan fatsoenlijk, en ik ‘ging ervoor’.
En ja, de bescherming van ‘vaste dienst’ hielp beslist, ook waar dat het bepleiten van ‘politiek incorrecte’ keuzes betrof, die de chef tegen de ‘politieke haren’ instreek, als dat mij het beste leek voor het bedrijf. Die ijver kwam niet voort uit persoonlijke ambitie om erkenning te krijgen, of om ‘hogerop’ te komen, maar omdat ik deed wat ik leuk vond. En trots op het product dat ik samen met anderen vorm mocht geven. De ‘sfeer’ was goed.
Hoe de ‘sfeer’ is op het ministerie van financiën als ze daar ontdekken dat ze eerder hebben zitten suffen, waardoor nu het halve land in brand staat, en tal van bedrijven enorme schade hebben geleden door blokkades en acties, terwijl ministeries die ‘werkten’ aan plannen om boeren met geweld hun bedrijf uit te slepen en om te scholen tot ‘medewerker van het SCP’, nu moeten concluderen dat ze alleen maar veel belastinggeld hebben zitten te verspillen, en veel burgers ongelukkig hebben gemaakt zonder noodzaak, zou ik niet weten.
Het zou mijn ‘werkgever’ niet zijn, al mocht ik jaarlijks naar veertig ‘cursussen’ van mijn keuze, en hoefde ik slechts sporadisch op te komen dagen voor een ‘functioneringsgesprek’, terwijl ik de rest van de tijd in de tuin kon zitten met een ‘goed glas’, en ‘vergaderen’ met soortgenoten.
Het is niet lastig om je een beeld te vormen van de ‘werkomgeving’ op zo’n ministerie. En hoe al die ‘cursussen’ leiden tot onrealistische verwachtingspatronen. Je kunt het iemand die op kosten van de ‘baas’ naar een ‘cursus’ is geweest waar een of andere zweverige socioloog lispelde over het belang van ‘erkenning’ van de ‘transseksuele medemens’ niet kwalijk nemen als die op zoek gaat naar opties om iets te ‘doen’ met die kennis, wat dan weer bakken met geld kost, en zeeën aan tijd.
Zelf heb ik mijn hele arbeidzame leven innig samengewerkt met mensen van allerlei ‘pluimage’, waaronder ‘transseksuelen’, zonder dat ik mij geroepen voelde om iets te ‘doen’ met hun zichtbare voorkeur, of de kleur van hun huid, en noem maar op. Zolang zij hun werk goed deden, en geen aandacht vroegen die een belasting vormde voor het werk, interesseerde het mij niet hoe zij hun privéleven inrichtten. Ik heb nog net een staartje meegepikt van de verdwazing die vat kreeg op de samenleving door een stortvloed aan wetgeving en richtlijnen vanuit de overheid, waar productie sluitpost is.
Eergisteren schreef ik over de eisen van Caroline de Gruyter die niet voor de overheid werkt, maar wel voor een krant die grossiert in ‘gekkigheid’, omdat het de oplage ten goede komt. En hoe zij zag dat de sancties waar zij om had gebeden en gesmeekt in eerdere bijdragen averechts uitpakken, en ons in het westen de kop gaan kosten, terwijl Rusland er alleen maar beter van wordt. Je zou zeggen dat iedereen met twee werkende hersencellen zou begrijpen dat je die sancties dan als de sodemieter af moet schaffen, maar ‘dat was geen optie’.
Als ik naar het SCP kijk, en hun ‘oplossing’ voor het nijpende personeelstekort, zie ik hetzelfde. De oplossing ligt volgens mij voor de hand. Ontsla iedereen met een ‘BullShit’-baan, en laat ze weer wat nuttigs gaan doen. Maar de oplossing van het SCP gaat in tegenovergestelde richting. Het is absurd, maar als je leven een sprookje is, dan kan het.
Laat mij overigens nog benadrukken dat die draai van het ministerie van Sigrid Kaag geen concessie of handreiking is naar de boeren, maar een laffe poging om hen blij te maken met een dooie mus. Het lijkt winst, maar dit is klassiek ‘nudgen’. Overvragen, genoegen nemen met de helft. En na implementatie begint het gezeur van voren af aan, totdat al die boeren tewerk zijn gesteld bij het SCP, met een door inflatie eroderende beloning voor nutteloos ‘werk’, maar wel recht op ‘cursussen’ en ‘thuiswerken’.
En tijdens de ‘beoordelingsgesprekken’ mag die omgebouwde landbouwer kenbaar maken wat de ‘werkgever’ nog meer voor hem of haar zou kunnen doen om de reeds dramatische ‘productiviteit’ nog verder te laten afnemen. Hoe kunnen ze nutteloze vergaderingen nog ‘leuker’ maken? Wil je soms meer ‘budget’? Wat denk je van therapeutische begeleiding?
Met de oplossingen van het SCP zullen we het moeten doen, voorlopig. Zij hebben het ‘luisterend oor’ van de regering. Zij zijn de ‘Experts’. En als het eindigt in tranen, hebben ze weer oplossingen om mensen te leren omgaan met verlies.
