Het tijdperk van Theresa May is voorbij: het was veel langer dan het leek en de verwoestende, onomkeerbare schade die ze haar land in de afgelopen bijna drie jaar had geleden als nationale politieke leider was slechts het spreekwoordelijke topje van de ijsberg.
De hele openbare carrière van mei doet denken aan de titel van de geliefde roman uit 1984, “The Unbearable Lightness of Being”, geschreven door de Tsjechische schrijver Milan Kundera.
In feite is mei het tegenovergestelde van de centrale personages in Kundera’s roman die doel, diepte en een inspirerend licht vinden in het leven door afstand te doen van de oppervlakkige afleidingen van actie, ijdelheid of macht in een grote stedelijke metropool.
Moge in haar politieke carrière liever nooit afdwalen van hardnekkig het nastreven van precies die doelen, ook al toonde ze geen talent, energie, succes, morele passie of zelfs plezier in het glunderen door alle openbare posities die haar op welk moment dan ook werd gevraagd. Haar eigen lichtheid van zijn lijkt inderdaad ondraaglijk te zijn geweest.
Negen jaar van verknoeide, passieve middelmatigheid is eindelijk ten einde. Het begon met Mays eindeloze deprimerende trutge als huissecretaris (minister van Binnenlandse Zaken van het Verenigd Koninkrijk) toen ze meedogenloos de politiecijfers verkortte en de feminisering, bureaucratische verlamming en ingeslagen budgetten van de politiediensten van het land voorzat. Daarmee ontrafelde ze het fundamentele sociale contract dat Groot-Brittannië al eeuwenlang relatief veilig, aangenaam en geciviliseerd had gehouden. Dat is afgelopen. Zelfs zonder de waanzinnige Amerikaanse proliferatie van wapens, is Londen nu veel onveiliger dan New York, met zelfs het aantal moorden boven Amerikaanse metropolen.
Kan uiteindelijk aftreden omdat ze haar eigen conservatieve partij – nog een slachtoffer van haar onverminderde onbekwaamheid – niet opnieuw had overtuigd om zich te verenigen met enig coherent of verstandig beleid om Brexit uit te voeren – het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie – of om daadkrachtig op te treden om dit unieke domme en suïcidale beleid om te keren.
De privé, zogenaamd “echte” Theresa May, kan toch geestig, vernietigend, sceptisch of charismatisch blijken te zijn wanneer de onvermijdelijke ontlastende memoires door haar inner circle worden geschreven. Dit lijkt echter uiterst onwaarschijnlijk. Opvallend genoeg koos ze alleen luitenanten als middelmatig, grof, zwak en onbeholpen zoals ze altijd zelf was.
Mei verdient het echter, net als de ergere Romeinse keizers, om eeuwen en millennia lang een onderwerp van eindeloze fascinatie voor historici en studenten van de populaire geschiedenis te zijn. Haar fascinatie zal niet komen van positieve kwaliteiten of negatieve ondeugden, maar van haar verbazingwekkende gebrek aan beide.
May heeft de Brexit-beslissing niet gemaakt maar geërfd nadat haar voorganger David Cameron roekeloos het referendum stemde over verblijf in de Europese Unie (EU) of het verlaten ervan. Maar in de afgelopen drie jaar is ze er volledig niet in geslaagd om de schade die ze heeft geërfd te herstellen. In elk stadium maakte ze een slechte situatie erger. Ze miste alle vereisten voor een competente nationale leider. Ze kon geen etherliefde of angst inspireren. Ze kon zelfs geen haat opwekken – hoogstens een vermoeide, universele minachting.
Als huissecretaris en vervolgens als prime minster, deed May op elk moment het bevel over de steeds krachtiger Deep State van de staat. Ze heeft nooit de openbare lijn in twijfel getrokken die Rusland zou demoniseren toen een voormalige Russische overloper met een bizarre biologische agent in Salisbury werd vergiftigd.
We weten nu dat op haar horloge als huissecretaris en premier, Christopher Steele, een van de belangrijkste functionarissen in de SIS Secret Intelligence Service of MI-6 voor vele jaren, samen voor Fusion GPS heeft opgetreden en vervolgens voor de Hillary Clinton-campagne het beruchte Trump Dossier over het vermeende compromitterende gedrag van de toekomstige president in Rusland, dat nooit enige onafhankelijke bevestiging heeft ontvangen voor een van zijn lugubere beweringen.
Wat Theresa May ons voorstelt is daarom aan het einde van de dag een leider die niet is opgestaan vanwege haar kwaliteiten maar vanwege haar totale gebrek daaraan.
In haar bijna drie jaar dat ze haar land runt, was ze nooit commandant, beslissend of charismatisch. Ze had geen publiek verstand, geen praatje of een gedenkwaardige wending van wat dan ook.
Mei kon geen mensen lezen: ze was altijd een sukkel voor onoprechte vleierij en benoemde de meest vermakelijke en beschamende buffons (minister van Defensie Gavin Williamson), gewetenloze egoïstische, op macht beluste rugwitmoordenaars en ontrouwe demagogen (en natuurlijk minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson) onbekwame clowns (internationale handelsminister Liam Fox en minister van Buitenlandse Zaken voor het verlaten van de Europese Unie David Davis) tot de hoogste en meest vitale functies van de staat.
Omdat ze zelf een Black Hole was, waren de enige mensen waar ze naar toe reikte, cijfers die nog onbeduidender waren dan zijzelf.
Het is onmogelijk om een enkele positieve kwaliteit te bedenken die ze de nationale leiding heeft gegeven gedurende haar schijnbaar eindeloze tijd. Nu is ze weg en laat ze een ergere puinhoop achter dan ooit. Haar wezen was zo licht dat haar vertrek niet gemist of zelfs onthouden zal worden. Het was haar aanwezigheid die ondraaglijk was. Ik weet zeker dat Milan Kundera het begreep.