Het vaccins leverde geen bevrijding (dankzij de anti-vaxxers en christenen)

In het begin van de corona-epidemie, maart 2020, was ik doodsbang besmet te raken. Ik durfde winkels niet meer in, want ik zou iemand kunnen tegenkomen die besmet was. Zelfs durfde ik op een gegeven ogenblik niet meer te gaan hardlopen. Anderen die mijn weg kruisten – potentieel besmet – vonden het namelijk niet nodig mij te mijden. Daarom moest ik slalommend over de wegen rennen, of een reële kans op een besmetting voor lief nemen. Bij fietsen: idem dito. Voor mij was de keuze duidelijk: niet meer naar een winkel, niet meer hardlopen, niet meer fietsen.

Gaven deskundigen duidelijke adviezen?

De informatievoorziening door, wat ik dan maar deskundigen zal noemen, was in die begintijd ook nog uitermate chaotisch. De informatie over mondkapjes is een goed voorbeeld. Eerst werden we overspoeld met de boodschap “mondkapjes zijn zinloos”. Toen waren ze wel effectief in het voorkomen van besmetting en vervolgens bleken alleen medicinale mondkapjes voldoende bescherming te bieden.

Enfin, het resultaat was dat wij – eega en ik – nog maar beperkt uit huis kwamen. We zagen onze kinderen zelden en dan natuurlijk alleen in de tuin en op afstand. De boodschappen lieten we thuisbezorgen. Dat laatste voelden wij overigens wel als een innovatie: vandaag de dag worden de boodschappen nog steeds thuisbezorgd.

Toen de epidemie enige tijd duurde, kwam er allengs meer informatie over de kans op besmetting. Zo bleek dat als je iemand op de fiets rakelings passeerde, de kans dat die ander jou zou besmetten nagenoeg gelijk was aan nul. Dat gold dus ook voor hardlopen. Ik kon weer zonder stress hardlopen en fietsen.

Het vaccins leverde geen bevrijding (dankzij de anti-vaxxers)

Toen kwam, wat mij betreft veel eerder dan verwacht, het vaccin. Er lonkte weer een normaal leven voor alle Nederlanders. Wij – eega en ik – konden in het voorjaar van 2021 gevaccineerd worden en zowaar ook nog op dezelfde dag. Hulde voor de organisatie van de zorg! O nee, toch niet, want wij konden niet in onze eigen woonplaats terecht. Bovendien was de priklocatie van eega 20 kilometer verwijderd van mijn priklocatie.  Maar, kom op, de bevrijding was aanstaande en je kunt natuurlijk niet alles hebben. Dus, wees blij dat heel Nederland gevaccineerd kan worden en het einde van de epidemie in zicht is.

Helaas, mis! Er bleken mensen te zijn die zich niet lieten vaccineren. Sommigen van hen dachten daar een goed argument voor te hebben: namelijk het “recht over je eigen lichaam te beschikken”. Volgens de gegevens zijn er ruim 1,3 miljoen mensen die zich niet hebben laten vaccineren. Wij schreven eerder over deze anti-vaxxers. Ik zal nog even kort herhalen waarom deze anti-vaxxers of een hogere premie voor de ziektekostenpremie of een hogere eigen bijdrage of, het beste alternatief, een vaccinatieplicht opgelegd hadden moeten krijgen.

De vrijheid om anderen te besmetten

Anti-vaxxers vinden dat zij de vrijheid hebben over hun eigen lichaam te beschikken en daarom het vaccin kunnen weigeren. Mensen die zich wel laten vaccineren, zijn ook op zoek naar vrijheid. Ze willen niet ziek worden want ziekte betekent onvrijheid. Of ze willen af van de vrijheidsbeperkingen, ze willen op vakantie, ze willen weer uitgaan.

Het vrijheidsargument van de ongevaccineerden is echter van een heel andere orde dan het vrijheidsargument van de gevaccineerden. Dat komt omdat de consequenties van hun keuzes totaal verschillend zijn. Als je je niet laat vaccineren, neem je voor lief dat er een kans is dat je anderen besmet. Als je je wel laat vaccineren wil je zelf niet besmet raken. Het gaat dus om twee heel verschillende soorten vrijheid. Het is, extreem gesteld, het verschil tussen de vrijheid om geen zelfmoord te willen plegen (door je te laten vaccineren) versus de vrijheid om anderen te vermoorden (door je niet te laten vaccineren).

Die vrijheid om anderen te besmetten kregen de anti-vaxxers gelukkig niet onbeperkt. Er was de uitvinding van de coronapas. Daarmee kon men laten zien dat men of recent negatief getest was, of genezen van een besmetting of gevaccineerd was. Bij sommige evenementen of op sommige plekken had je alleen toegang met je coronapas. Je kon naar een lezing terwijl je zeker wist dat er zich geen besmet ongevaccineerd persoon bij jou in de buurt bevond.

Boosterprik: vertrouwen in beschermende werking daalt

De twee prikken die wij voorjaar 2021 hadden gekregen, bleken eind 2021 al niet meer voldoende bescherming te bieden. Het werd tijd om een derde, de zogenaamde boosterprik, te halen. Misschien kon je het verwachten, maar het bleek dat minder mensen voor de boosterprik gingen. Waren er ruim 1,3 miljoen mensen die geen vaccinatie wilden, het aantal mensen dat geen boosterprik gehaald heeft, staat op bijna 4 miljoen.

Hoe meer mensen de gewenste prikken niet halen, des te groter ook de weerstand tegen verplichte vaccinatie en/of coronapassen. Het geloof in prikken neemt af naarmate minder mensen geprikt zijn. Toen kwam er ook nog eens een nieuwe virusvariant, omnikron. Dat virus bleek besmettelijker, maar tegelijk ook minder ziekmakend (zie deze corona-teller, let niet op de vele spelfouten). Met andere woorden, de vaccins boden minder bescherming dan bij de eerdere delta-variant.

Onderzoek naar coronapas: minder bescherming door omnikron en door gedrag anti-vaxxers

Als prikken minder bescherming bieden, heeft een coronapas minder zin. Een coronapas biedt dan (veel) minder garantie dat anderen niet door jou besmet kunnen worden. Tijd dus voor de politiek om een onderzoek te laten doen naar de effectiviteit van de coronapas. Maar liefst vijf instituten deden mee aan dit onderzoek. En wat was hun conclusie? Nou, eigenlijk dat daar prikken minder bescherming bieden bij de omnikron-variant, een coronapas ook minder zin heeft.

De onderzoekers hebben ook een ‘gedragsonderzoek’ gedaan onder ongevaccineerden. Zij vonden “dat een grote groep ongevaccineerden voor alternatieve activiteiten met andere mensen dan hun gezinsleden zal kiezen als zij geen toegang meer hebben tot bepaalde locaties [bij invoering van een coronapas, HV]. Daardoor vervangen zij contacten met een hoog besmettingsrisico voor andere contacten met een hoog besmettingsrisico, waardoor de effectiviteit van (de coronapas) lager zal zijn dan in de optimale situatie.”

Kortom, als ongevaccineerden geen gevaccineerden mogen besmetten, gaan ze gewoon elkaar besmetten. Dat volgt uit onderzoek. Zo makkelijk is onderzoek! Dit klinkt natuurlijk cynisch, want het rapport van de vijf onderzoekinstituten is wel iets subtieler dan ik hier doe voorkomen. Maar de eindconclusie blijft dat sinds het omnikron-virus dominant is, een coronapas minder effectief is. Kunnen we die pas in de huidige situatie daarom net zo goed afschaffen? Ofte wel, laten we ongevaccineerden weer ongehinderd toe op plekken waar voorheen alleen gevaccineerden toegang hadden?

Gevaccineerden worden getroffen bij afschaffen coronapas

Ik mag aannemen dat ongevaccineerden nog steeds een grotere kans hebben om besmet te raken. De kans om besmet te worden zal voor een gevaccineerde ook groter zijn als hij/zij een ongevaccineerde in plaats van een gevaccineerde tegenkomt. Ofte wel, bij het afschaffen van de coronapas neemt voor gevaccineerden zoals ik de kans op besmetting toe. Ik kan dan immers weer meer ongevaccineerden tegenkomen.

Laat antivax christenen anderen niet besmetten

Vaccineren is, volgens strenggelovige gereformeerden een ontkenning van Gods voorzienigheid. Deze christenen wonen vooral in Zeeland, de Alblasserwaard en de Veluwe. Op de kaart hiernaast zien we dat daar het percentage niet-gevaccineerden hoog is.

Nu de effectiviteit van de coronapas ter discussie staat, zien christenen in de Kamer hun kans schoon. De SGP en Pieter Omtzigt dienden een motie in om een wetsvoorstel over het gebruik van de coronapas in te trekken. Ook de ChristenUnie vond de coronapas niet langer nodig omdat die een grote inbreuk maakt op de grondrechten. Wat christelijke en niet-gelovige anti-vaxxers blijkbaar gemeen hebben is dat ze menen het recht te hebben om anderen te besmetten. Ik gun ze dat recht niet.

Er is nog één troost: mijn krant meldt dat minister Ernst Kuipers vooralsnog weigert het desbetreffende wetsvoorstel terug te trekken.