Hoe 2.000 oudere Zwitserse vrouwen een historische klimaatzaak wonnen

Klimaat Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde dat de mislukkingen van Zwitserland op klimaatgebied een schending van de mensenrechten zijn.

klimaat Dinsdag won een groep van 2.000 Zwitserse vrouwen een belangrijke uitspraak over het aansprakelijk stellen van regeringen voor het aanpakken van de klimaatverandering .

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) oordeelde dat Zwitserland er niet in is geslaagd voldoende klimaatbeleid te implementeren , wat een schending van de mensenrechten van vrouwen is.

De zaak zou andere Europese landen, maar ook andere internationale instanties, kunnen beïnvloeden in hun beslissingen over de juridische gevolgen van een ontoereikend klimaatbeleid.

KlimaSeniorinnen Schweiz , een groep vrouwelijke klimaatactivisten van allemaal ouder dan 64 jaar, heeft in november 2016 aanvankelijk de zaak tegen Zwitserland aangespannen. Na acht jaar procederen biedt de uitspraak van dinsdag een pad voor Europese burgers en maatschappelijke groeperingen om hun landen met succes aan te klagen beter klimaatbeleid.

Dat is belangrijk omdat er verschillende lopende zaken over klimaatverandering lopen bij het Hof, dat gevestigd is in Straatsburg, Frankrijk, waaronder een zaak tegen de Noorse regering waarin wordt beweerd dat licenties voor olie- en gasexploratie de mensenrechten van burgers schenden. Het scheppen van een precedent in het EVRM betekent dat het van toepassing zou kunnen zijn op de 45 andere landen die partij zijn bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

“We blijven onze advocaten vragen: ‘Klopt dat?’”, vertelde Rosmarie Wydler-Wälti, een leider van KlimaSeniorinnen Schweiz, aan Reuters . ‘En ze vertellen ons: ‘Dit is het maximale dat je had kunnen hebben. De grootst mogelijke overwinning.’”

Hoe heeft KlimaSeniorinnen Schweiz gewonnen?

De vrouwenstrategie was deels gebaseerd op hun medische kwetsbaarheid als senioren voor overmatige hitte veroorzaakt door klimaatverandering. Uit rapporten van onder meer het Intergouvernementeel Panel over Klimaatverandering blijkt dat de Zwitserse bevolking van oudere vrouwen – vooral vrouwen ouder dan 75 – gevoeliger is voor hittegerelateerde medische problemen zoals “uitdroging, hyperthermie, vermoeidheid, bewustzijnsverlies, hittekrampen en hitteberoerte”, aldus de groep . Binnen Zwitserland zijn ze ook het meest kwetsbaar voor verergerende gezondheidsproblemen, waaronder ademhalings-, cardiovasculaire en nierproblemen bij overmatige hitte.

“We zijn ons ervan bewust dat zowel oudere mannen, mensen met ziekten als kleine kinderen last hebben van hittegolven en andere klimaateffecten”, schrijft de groep op haar website . “Door ons te concentreren op de bewezen bijzondere gevoeligheid van ons, oudere vrouwen, vergroten we eenvoudigweg de kansen op succes van onze rechtszaak, wat uiteindelijk goed is voor iedereen.” Hoewel de vrouwenzaak alleen van invloed is op de wet in Zwitserland, zou hun overwinning soortgelijke kaders kunnen ondersteunen om landen in het Mondiale Zuiden ter verantwoording te roepen, vooral in Latijns-Amerika .

De groep, gesteund door Greenpeace, heeft bijna acht jaar lang voor de Zwitserse rechtbanken geprocedeerd voordat ze naar het EHRM stapten. “Er bestaat een principe [in het internationaal recht] dat de uitputting van binnenlandse rechtsmiddelen wordt genoemd, namelijk dat je eerst het binnenlandse systeem moet hebben doorlopen”, zegt Catherine Higham, beleidsmedewerker bij het Grantham Research Institute on Climate Change en de Milieu, vertelde Vox in een interview.

“De reden dat het Hof oordeelde dat het daar een mening kon geven, is dat het constateerde dat … de [Zwitserse] juridische procedure er niet in was geslaagd een oplossing te bieden voor wat het identificeerde als deze schendingen van de conventierechten.”

Dat staat in contrast met een andere klimaatzaak die dinsdag door het Hof werd afgewezen, waarin zes Portugese jongeren rechtstreeks naar het EHRM stapten zonder eerst het Portugese rechtssysteem te doorlopen. De kinderen, die in hun thuisland te lijden hebben gehad onder extreme hittegolven en bosbranden , probeerden naast Portugal ook 32 andere landen aan te klagen.

“Het is een plausibel argument,” zei Higham. “En we hebben een ander internationaal mensenrechtenorgaan, het VN-Comité voor Klimaatverandering, zien zeggen dat staten extraterritoriale verplichtingen kunnen hebben in het geval van klimaatverandering, omdat deze nogal fundamenteel grensoverschrijdend van aard is.” Het EHRM oordeelde echter dat het statuut te ruim werd toegepast.

Wat gebeurt er nu?

Zwitserland zal nu verplicht zijn zijn beleid inzake klimaatverandering bij te werken, maar het EHRM kan de Zwitserse regering niet vertellen welk beleid moet worden geïmplementeerd, vertelde Michael Burger, uitvoerend directeur van het Sabin Center for Climate Change Law aan de Columbia University, aan Vox.

“Het geeft geen specifiek bevel of een specifieke richting – het zegt alleen dat je consistenter moet zijn met wat de klimaatwetenschap zegt, maar met respect voor de beleidsprerogatieven en democratische processen van de Zwitserse regering.”

Zwitserland heeft geprobeerd de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen door een wijziging in de CO2-wet in te voeren die deze tegen 2030 zou halveren ten opzichte van het niveau van 1990. Maar een referendum om dat amendement goed te keuren mislukte in 2021 . De kiezers keurden later een maatregel goed om af te stappen van geïmporteerde olie en gas naar groene energiealternatieven, in een poging om tegen 2050 een netto nul-koolstofuitstoot te bereiken.

“Het besluit bevestigt dat de Europese mensenrechtenwetgeving … regeringen verplicht een hoog klimaatambitieniveau na te streven”, aldus Burger. Zwitserland zal de beslissing van de rechtbank waarschijnlijk serieus nemen, zeggen Burger en Higham, en het zou meer binnenlandse zaken kunnen aanmoedigen in landen die partij zijn bij het verdrag.

Het zou ook andere internationale instanties kunnen beïnvloeden, met name het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens , dat de komende weken een advies over klimaatverandering en mensenrechten zal bespreken. Dat zou uiteindelijk een juridisch raamwerk kunnen creëren voor het orgaan, waartoe veel Latijns-Amerikaanse en Caribische landen behoren die aanzienlijk door de klimaatverandering zijn getroffen, om zaken te vervolgen zoals de KlimaSeniorinnen Schweiz zojuist heeft gewonnen.