Indignatie redactie 
De Amerikaanse president Donald Trump ontsloeg zijn marine-secretaris op Twitter. De belangrijkste reden is dat de marine-secretaris het advies van Trump betreffende Navy Special Warfare Operator Edward Gallagher niet heeft opgevolgd. Trump wilde dat Gallagher zijn positie als marineverbinding zou behouden. Gallagher werd beschuldigd van het doodsteken van een gewonde jager van de Islamitische Staat Irak en de Levant (ISIS) in 2017; hij werd ook beschuldigd van andere incidenten met moord (van een schoolmeisje en een oudere man) en vervolgens van obstructie van gerechtigheid. In juli 2019 heeft een militaire rechtbank Gallagher van de meeste aanklachten vrijgesproken, maar hem schuldig bevonden aan poseren met het lichaam van de jager die dood was neergestoken.
De situatie van Gallagher kwam alleen op de voorpagina’s tot stand vanwege de tussenkomst van Trump. Anders komen deze beschuldigingen van oorlogsmisdaden of “wangedrag” naar voren, ze worden soms onderzocht en verdwijnen dan gewoon. Rapport na rapport heeft zich in de afgelopen 16 jaar van oorlogsmisdaden in Afghanistan en Irak verzameld. De VS-NAVO-oorlog tegen Afghanistan begon in 2001, terwijl de VS-oorlog tegen Irak begon in 2003. Er gaat nauwelijks een dag voorbij in deze landen waar hun strijders geen oorlogsmisdaden plegen.
Al op 21 december 2001 vroegen de Verenigde Naties naar meldingen van “beknopte executie van gevangenen na gevangenneming”; het onmiddellijke nieuws was dat ongeveer 2.000 Taliban-gevangenen in Qala-i-Jangi, in de buurt van Mazar-i-Sharif, Afghanistan, waren “gestikt of doodgeschoten in containertrucks,” volgens een rapport van de Physicians for Human Rights. In 2009 werd duidelijk dat de regering van George W. Bush elk onderzoek naar deze specifieke wreedheid had belemmerd . Niemand heeft de binnenkant van een rechtbank gezien voor deze oorlogsmisdaad.
Wat is een “oorlogsmisdaad”? Het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof – dat in werking trad in 2002 maar werd opgesteld in 1998 – definieert oorlogsmisdaden als “ernstige schendingen van de wetten en gebruiken die van toepassing zijn in internationale gewapende conflicten.” Hieronder vallen aanvallen tegen burgers, aanvallen tegen degenen die hebben zich overgegeven, aanvallen met biologische en chemische wapens en aanvallen op medische en culturele instellingen.
Het Statuut van Rome bouwt voort op 100 jaar juridisch precedent dat is vastgelegd in de Conventies van Genève en de Haagse Conventies. Er is geen dubbelzinnigheid in het Statuut, dat moet worden gelezen door schoolkinderen in landen die vatbaar zijn voor oorlogen.
Internationaal Strafhof
De Verenigde Staten zijn geen partij bij het Internationaal Strafhof (ICC). Het had geholpen het Hof te vestigen, maar keerde vervolgens de koers om en weigerde zich onder de jurisdictie van het ICC te laten vallen. In 2002 keurde het Amerikaanse congres de Amerikaanse Service-Members ‘Protection Act goed, waardoor de Amerikaanse regering’ alle middelen kan gebruiken ‘om haar troepen te beschermen tegen de aanklagers van het ICC. Artikel 98 van het Statuut van Rome vereist niet dat staten gezocht personeel van een derde partij overdragen indien deze staten een immuniteitsovereenkomst met de derde partij hadden ondertekend; de Amerikaanse regering heeft daarom staten aangemoedigd om deze “artikel 98-overeenkomsten” te ondertekenen om zijn troepen immuniteit voor vervolging te geven.
De enorme hoeveelheid bewijs van oorlogsmisdaden door Amerikaanse troepen en aan de VS gelieerde troepen in Afghanistan en Irak woog op de geloofwaardigheid van het ICC. In 2016, na tien jaar onderzoek, bracht het ICC een rapport uit dat hoop bood aan het Afghaanse volk. Het ICC zei dat er “een redelijke basis” is om verder onderzoek in te stellen naar oorlogsmisdaden door verschillende troepen in Afghanistan – zoals de Taliban, het Haqqani-netwerk en de Amerikaanse strijdkrachten naast het Central Intelligence Agency. Het volgende jaar ging het ICC door met meer gedetailleerde erkenning van de mogelijkheid van oorlogsmisdaden. Druk op de aanklager van het ICC gemonteerd.
Druk op het hof
Hier leek alles te eindigen. De Trump administratie, via John Bolton en Mike Pompeo, duidelijk gemaakt aan het Internationaal Strafhof dat als ze een zaak tegen de Amerikaanse nagestreefd, dan is de administratie Trump zou gaan na de ICC officier van justitie en rechters persoonlijk . Een aanvraag voor een Amerikaans visum door Fatou Bensouda, de aanklager van het ICC, werd geweigerd; ze was van plan geweest naar de VS te komen om voor de Verenigde Naties te verschijnen. Dit was een schot over de boeg van het Hof. De VS zou niet leuk spelen. Niet lang daarna, in april 2019, zei het ICC dat het geen oorlogsmisdaden zou beginnen tegen de Verenigde Staten, of zelfs tegen een van de oorlogvoerende partijen in Afghanistan. Het Hof zei dat het “niet in het belang van de gerechtigheid zou zijn” om dit onderzoek voort te zetten.
Trump reageerde op deze beslissing door het ICC “onwettig” te noemen en – tegelijkertijd – dat het oordeel van het ICC “een overwinning was, niet alleen voor deze patriotten, maar ook voor de rechtsstaat”.
Medewerkers van het ICC waren ontzet over de beslissing van het ICC. Ze stonden te popelen om het uit te dagen, bang dat als ze de Amerikaanse maffia-tactiek hun eigen procedures zouden laten voorkomen, het ICC alle flarden legitimiteit zou verliezen. Zoals het is, wordt het ICC gezien als voornamelijk ingezet tegen de vijanden van de Verenigde Staten; er is geen serieus onderzoek gedaan naar een macht die nauw aansluit bij de Verenigde Staten.
In juni diende Fatou Bensouda, de aanklager van het ICC, binnen het omslachtige systeem van het ICC een verzoek in om in wezen in beroep te gaan tegen het besluit om geen onderzoek in te stellen naar de oorlogsmisdaden in Afghanistan. Bensouda’s oproep werd vergezeld door verschillende groepen uit Afghanistan, waaronder de Afghaanse Victims ‘Families Association en de Afghanistan Forensic Science Organisation. In september zei de Pre-Trial Chamber van het Hof dat dit zou toestaan de oproep om vooruit te gaan. Het kantoor van Bensouda zal nu een enorme zaak moeten verzamelen voor haar hoger beroep; dit zou zelf het grootste deel van zes maanden kunnen vergen. Het is waarschijnlijk dat de administratie van Trump al begonnen is om druk uit te oefenen op het Hof, wat de zorgen van het Hof zorgen zal hebben op de hogere voorziening zoals het deed op de eerste indiening.
Groot-Brittannië en het Hof
De belangrijkste bondgenoot van de VS in deze oorlogen in Afghanistan en Irak is het Verenigd Koninkrijk geweest. Een recente tv- programma in het Verenigd Koninkrijk voorzien koelen bewijs van de Britse oorlogsmisdaden in Irak. In 2017 zei het ICC dat het “geloofwaardig” bewijs had dat de Britse strijdkrachten gruwelijke oorlogsmisdaden hadden gepleegd – inclusief moord, marteling en verkrachting – tussen 2003 en 2009. Er werden rapporten opgestapeld, maar er werd geen actie ondernomen. Nu, gezien de nieuwe onthullingen over BBC’s “Panorama”, zegt de ICC dat het waarschijnlijk de zaak opnieuw zal oppakken.
Het lijdt geen twijfel dat als de zaak van het VK redelijk wordt beoordeeld, deze veel problemen zal oproepen over de senior partner in deze oorlogen, namelijk de Verenigde Staten. Boris Johnson, de premier van het VK voor nu, zegt dat hij wetgeving wil aannemen die – net als in de VS – immuniteit verleent aan zijn troepen. De Labour-partij van Jeremy Corbyn heeft daarentegen gezegd dat zij de controle verwelkomt.
Geen soldaat mag boven de wet staan. Dat geldt ook voor degenen die de soldaten in de strijd hebben gestuurd. Geen van deze vragen stelt die meer fundamentele vraag.
Voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties Kofi Annan noemde de Amerikaanse oorlog tegen Irak ‘illegaal’. Niemand, zelfs Bensouda niet, heeft gesuggereerd dat George W. Bush, zijn kabinet en Tony Blair het dok in worden gebracht.
Als gerechtigheid moet worden gezocht, is dit niet alleen op het niveau van iemand als Edward Gallagher; het moeten zijn superieuren aan de politieke kant zijn die vragen moeten beantwoorden over niet alleen deze of die oorlogsmisdaad, maar over de hele oorlog en de misdaad van dit alles.
