Hoe Wopke Hoekstra Europa’s obligatieschurk werd

De Nederlandse minister van Financiën is naar voren gekomen als scepticus van Europese solidariteit.

Maak kennis met Europa’s Mr. No.

Afhankelijk van wie je het vraagt, is Wopke Hoekstra ofwel de botte belichaming van de Noord-Amerikaanse voorzichtigheid of het harteloze gezicht van de Europese kortzichtigheid met zijn voet op de zuidhals.

Hoe dan ook, naarmate de druk toeneemt voor meer solidariteit tussen de landen van de Europese Unie, is de Nederlandse minister van Financiën naar voren gekomen als de man met zijn vinger in de dijk, die het tij tegenhoudt.

Landen als Italië, Spanje, Portugal, Frankrijk en Ierland hebben de EU-landen opgeroepen om de belastingdruk van de coronaviruscrisis te delen door gedeelde schuld uit te geven in de vorm van zogenaamde corona-obligaties of andere instrumenten die Nederland in feite op de haak voor de schulden van andere landen.

Hoekstra’s schrille oppositie, voor het eerst geuit op een bijeenkomst van de ministers van Financiën van de eurozone op 20 maart, heeft hoge EU-cijfers in twijfel getrokken over de toekomst van het Europese project.

“Ik bewonder hem voor zijn moed, voor zijn openhartigheid” – Johan Van Overtveldt, voorzitter van de begrotingscommissie van het Europees Parlement

Iratxe García, een Spaanse Europarlementariër en leider van de S & D-fractie in het Europees Parlement, beschuldigde Hoekstra van “aanstootgevend, onwetend en arrogant” gedrag en zei dat hij de toekomst van de EU “in gevaar bracht”.

De Italiaanse premier Giuseppe Conte heeft gewaarschuwd dat het risico van de ineenstorting van de EU “reëel” is, herhaalde een waarschuwing deze week door de Franse president Emmanuel Macron, die de Financial Times vertelde dat “als we dit vandaag niet kunnen doen, ik u vertel populisten zullen winnen – vandaag, morgen, de dag erna, in Italië, in Spanje, misschien in Frankrijk en elders. ‘

“Of de EU doet wat er gedaan moet worden of het zal eindigen,” Portugese premier António Costa heeft gezegd .

Uitgesproken

Voor degenen aan de andere kant van het debat is Hoekstra geen gevaar voor de EU, hij steekt zijn nek uit om een ​​moeilijke, maar noodzakelijke boodschap te vertellen. Naast Nederland zijn er tegen Duitsland, Oostenrijk en Finland, en tegen een vergelijkbaar voorstel dat bekendstaat als euro-obligaties.

‘Ik bewonder hem om zijn moed, om zijn openhartigheid’, zegt Johan Van Overtveldt, voorzitter van de begrotingscommissie van het Europees Parlement en voormalig Belgisch minister van Financiën.

Corona-obligaties zouden “de kar voor het paard plaatsen”, voegde hij eraan toe, met het argument dat andere elementen van de eurozone nog niet voldoende ontwikkeld zijn om de uitgifte van gemeenschappelijke schuld aan te kunnen.

Het grootste deel van de afgelopen maand worstelde Hoekstra om de diplomatieke wateren te kalmeren die door zijn verzet tegen corona-obligaties werden geteisterd, terwijl hij zijn best deed om zijn harde positie te behouden.

Naar verluidt had hij Brussel opgeroepen om te onderzoeken waarom sommige landen beter voorbereid waren op de economische storm van het coronavirus die woede veroorzaakte in een groot deel van Zuid-Europa. Hoekstra zegt dat hij nooit naar een bepaald land heeft verwezen en later erkende dat hij beter en empathischer had kunnen communiceren.

En toch weerhoudt de woede Hoekstra ervan zijn mening te uiten. Hij was een van de tegenstanders van schuldverdeling tijdens een bijeenkomst van de Eurogroep op 10 april, wat resulteerde in een gefrustreerde deal die een pakket van € 540 miljard aan financiële hulp opende .

‘Is het pakket perfect voor de foto? Dat is het duidelijk niet ”, vertelde Hoekstra vorige week in een interview aan POLITICO. ‘Het is niet precies wat we zouden hebben gemaakt als we de enigen waren geweest. Dat geldt duidelijk ook voor elk van de anderen. Maar dat is de aard van een compromis. ‘

Na de Eurogroepvergadering kwam hij opnieuw swingend uit tegen de gemeenschappelijke schuld. “Eurobonds is iets waar ik niet ok mee was, ik ben niet oké en ik zal nooit oké zijn”, zei hij.

Geteerd en bevederd

Hoekstra’s hoofdrol als antiheld van de botsing met corona-obligaties komt niet als een verrassing voor degenen die met hem hebben gewerkt.

‘Hij is intelligent, analytisch, heeft veel buitenlandse ervaring en heeft een natuurlijke uitstraling’, zegt Elco Brinkman, voormalig hoofd van de CDA-partij in de Eerste Kamer en politiek mentor van Hoekstra. tijd als senator.

Hoekstra studeerde aan de prestigieuze business school INSEAD in Fontainebleau en Singapore, werkte voor Shell in Berlijn en werd op 36-jarige leeftijd partner bij adviesbureau McKinsey, waar hij ook als senator diende voordat hij in 2017 werd geselecteerd als minister van Financiën.

Door te oefenen blijft hij tussen crisisbijeenkomsten door gezond. De 44-jarige heeft marathons gelopen, houdt van zwemmen en schaatsen en is twee of drie keer per week te vinden in de sportschool, aldus Elsevier .

‘Een beetje ironisch, als je wilt, is dat hij altijd heel positief is geweest over Europa. Hij heeft altijd de noodzaak van Europa gezien ‘, zei een hoge ambtenaar in Brussel.

Tegelijkertijd wordt Hoekstra door collega’s gezien als eigenwijs: als senator tussen 2011 en 2017 was Hoekstra het enige lid van zijn fractie dat meerdere keren een afwijkende stem uitbracht, een zeldzaamheid in de Eerste Kamer.

‘Ik moest hem eraan herinneren toen hij begon dat gelijk hebben niet betekent dat je altijd gelijk moet hebben’, zei Brinkman, en merkte op dat Hoekstra ‘op dat vlak een snelle leerling was’.

“Beleefdheid tegenover Nederlanders is een vorm van hypocrisie, getint met lafheid of neerbuigendheid” – Joris Luyendijk, Nederlandse auteur

Vanwege zijn gewoonte om te weigeren ministers te ontmoeten wanneer ze om hogere uitgaven vragen, noemen topfunctionarissen van Rutte’s liberale VVD-partij Hoekstra naar verluidt de blokeerfries .

De bijnaam, wat ‘blokkade Fries’ betekent, is een verwijzing naar een groep demonstranten uit de Nederlandse regio Friesland die werden veroordeeld voor het blokkeren van snelwegen om te voorkomen dat mensen zouden protesteren tegen de traditie van verkleden in blackface tijdens de Sinterklaasvakantie.

‘Ik doe liever het goede en laat geasfalteerd en bevederd achter dan rustig mijn tijd door te brengen zonder iets voor elkaar te krijgen’, vertelde Hoekstra aan ambtenaren bij het begin van zijn ambtstermijn, aldus een profiel in Vrij Nederland .

Brex-factor

Sinds zijn eerste bijeenkomst in de Eurogroep in Brussel in het najaar van 2017, is Hoekstra een splijtzwam op het Europese toneel, waar hij een strikte begrotingsdiscipline predikte en zich terugtrok tegen zuidelijke – en meer recentelijk Ierse, Belgische en Luxemburgse – oproepen tot financieel risico delen .

“Ik ben van mening dat een staat die geen hervormingen doorvoert of de Europese financiering niet op een onverstandige manier gebruikt of het stabiliteits- en groeipact niet naleeft, geen recht meer mag hebben op Europese fondsen”, zei Hoekstra vorig jaar in een toespraak in Berlijn. zijn visie op Europa.

Tot op zekere hoogte is zijn aanpak typerend voor mensen uit Nederland, waar bot praten niet per se als grofheid wordt gezien. ‘Beleefdheid tegenover de Nederlanders is een vorm van hypocrisie, getint met lafheid of neerbuigendheid’, zei Joris Luyendijk, een Nederlandse auteur. ‘Je impliceert dat de ander de waarheid niet kan aannemen als elke calvinist weet dat de waarheid ons vrij zal maken.’

Een andere factor is de Brexit. Met het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU heeft Hoekstra het Nederlandse bod opgevoerd om de belangrijkste conservatieve fiscaal van het blok te zijn. Gesteund door Scandinavische landen en Ierland, heeft hij elke hint van verdere economische integratie weerstaan.

Hij schilderde zijn standpunt dat hij ervoor moet zorgen dat bij elke deal die door EU-landen wordt gesloten, rekening wordt gehouden met het standpunt van Den Haag. “Het sluiten van compromissen zit van nature bijna in de genen van Nederlandse politici. Compromis is ons dagelijks brood en boter, ‘zei hij.

De naald inrijgen

Het creëren van een economische reactie op het coronavirus stelt de EU voor een groot raadsel: hoe een evenwicht te vinden tussen het tegenwerken van noordelijke belastingbetalers of het verlaten van het zuiden met een economische en boze houding.

Het debat over de pandemische reactie heeft Euroskepticisme in Italië al aangewakkerd, waar uit een nieuwe peiling bleek dat 42 procent van de mensen het land steunt dat de EU verlaat – een stijging van 26 procent in 2018. In Nederland steunt ondertussen een grote meerderheid van het nationale parlement Hoekstra’s lijn op financiële hulp.

“Ik denk dat de vrees bestaat dat [de EU] zou instorten als we geen oplossing kunnen vinden” – Tara Varma, hoofd van het Parijse bureau van de Europese Raad voor buitenlandse betrekkingen

Het is dus geen verrassing dat de deal die de Eurogroep heeft gesloten over economische hulp – een pakket aan maatregelen ter waarde van € 540 miljard, maar geen gemeenschappelijke schuldverdeling – niet ieders wens was.

In een analyse geschreven na de Eurogroep-deal waarschuwde Lorenzo Codogno, voormalig hoofdeconoom bij de Italiaanse schatkist, dat het eerste politieke signaal van de ministers van Financiën “zwak” was.

“De perceptie van onvoldoende solidariteit kan nog steeds anti-Europese wrok veroorzaken en het risico lopen het Europese project te ondermijnen”, schreef hij . “Maar nu is het aan de nationale regeringen om deze deal thuis te verkopen als een indrukwekkende solidariteitsbeweging.”

In Rome is Conte al hard tegen de deal gekomen als ontoereikend.

“We zullen vechten om de euro-obligaties te krijgen”, zei hij in een televisietoespraak na de Eurogroepvergadering, en beloofde de zaak ter sprake te brengen tijdens een bijeenkomst van de Europese Raad die gepland is voor 23 april.

“Ik zal [een verklaring van de EU-leiders aan het einde van een bijeenkomst van] niet ondertekenen totdat ik een groot aantal geschikte instrumenten heb voor de uitdaging waarmee we worden geconfronteerd”, voegde hij eraan toe.

Conte heeft sindsdien een meer afgemeten toon aangeslagen .

Concurrerende visies

Het coronavirus is niet de eerste keer dat Europese ambtenaren waarschuwen dat de EU in de afgrond staarde. Sinds het begin van de eeuw heeft het blok de crisis in de eurozone, de migratierommel en de brexit overleefd – allemaal serieuze klappen voor het Europese project.

Het is de vraag of deze tijd anders zal zijn.

Het opnieuw verschijnen van concurrerende visies tussen het noordwesten en het zuiden is zorgwekkend, zegt Tara Varma, hoofd van het Parijse bureau van de Europese Raad voor buitenlandse betrekkingen.

“Het probleem van de eurozone is de euro zelf” – Derk Jan Eppink, Nederlands lid van het Europees Parlement

Voor Frankrijk gaat de uitgifte van corona-obligaties over het overleven van het Europese project. Parijs, zei Varma, ‘zet meer in op de zuidelijke visie’.

“Ik denk dat de vrees bestaat dat [de EU] zou instorten als we geen oplossing kunnen vinden”, zei Varma.

Een hoge ambtenaar in de Spaanse regering waarschuwde ervoor geen resolutie te verwachten tijdens de Europese Raad van 23 april: “Het zal een langere onderhandeling vereisen, waarschijnlijk wekenlang.”

“Het lijkt mij dat als we geen overeenstemming bereiken, de lezing op veel plaatsen zal zijn dat de EU dit probleem niet heeft aangepakt. En dus is dit een scenario dat we moeten vermijden”, voegde de Spaanse ambtenaar toe.

In zijn gesprek met de FT maakte Macron een soortgelijk punt: “Mensen zullen zeggen ‘Wat is deze geweldige reis die u [de EU] aanbiedt? Deze mensen zullen u niet beschermen in een crisis, noch in de nasleep ervan, ze hebben geen solidariteit met jou.'”

Voor sommigen aan de andere kant van het argument wijst het debat over corona-obligaties en Europese solidariteit echter op een nog fundamentelere vraag: of economieën zo verschillend als Italië en Nederland naast elkaar kunnen bestaan ​​in dezelfde muntunie.

“Het probleem van de eurozone is de euro zelf”, zegt Derk Jan Eppink, een Nederlands lid van de Euroskeptic European Conservatives and Reformists-groep in het Europees Parlement en vice-voorzitter van de commissie economische en monetaire zaken.

‘Het creëert meer verschillen dan het overbrugt’, zei hij. “En we zijn nu aangekomen bij een gat in de eurozone – Noord-Zuid – dat niet meer te overbruggen is.”