Hoe zijn we hier terechtgekomen, en is er nog een weg terug?

Toen ik dit blog startte hoopte ik een bijdrage te kunnen leveren aan het voorkomen van deze dramatische ontknoping, door te waarschuwen voor de gevolgen als we door zouden zetten op de ingeslagen weg. Enige tijd geleden herlas ik ‘Atlas Shrugged‘, een gedateerde roman die niettemin nu actueler is dan ooit, net als Orwell’s ‘1984‘, en vergelijkbare boeken. De term ‘roman‘ is daarbij in zoverre misplaatst, dat er niets romantisch aan is, omdat het regelrechte horror is. Althans, voor ‘weldenkende mensen‘. Maar het is geen toeval dat horror als genre in de literatuur en de film het zo goed doet in onze samenleving.

Die beestachtige, duistere kant aan de mens heeft mij altijd gefascineerd. Ik las Elias Canetti, over ‘Massa en macht‘. En Hannah Arendt, Erich Fromm, Sigmund Freud, Friedrich Nietzsche, Andreas Kinneging, John Mearsheimer, en werken van wat Cynthia Chung dan de ‘Trotskisten‘ noemt, met inbegrip van publicaties van de hand van Trotsky zelf. En ik bezit al heel lang een in het Engels vertaald exemplaar van ‘Mein Kampf‘. Ook in geschriften van de klassieke liberale denkers, bij de publicaties van de ‘Founding Fathers‘ die de Verenigde Staten hun grondwet gaven, en bij Adam Smith, maar ook bij ‘anarchisten‘ als Kropotkin en Tolstoj vond ik ‘aanwijzingen‘. Aanwijzingen voor een overmacht aan ‘goede bedoelingen‘, en hoe het kon eindigen in grootschalig bloedvergieten en ondraaglijk leed.

Er is geen vast patroon, maar bepaalde aanwijzingen zijn de voorbode van groot onheil. Er zijn nu zoveel aanwijzingen dat we bezig zijn onszelf ‘uit te gummen‘, dat het geen zin meer heeft te waarschuwen. Het geeft mij het gevoel dat ik ‘Dagny Taggart‘ ben in het boek ‘Atlas Shrugged‘ van Ayn Rand. Tegen beter weten in zoeken naar rationele medemensen die kunnen helpen het verval, de zinderende hysterie, te stoppen en iets op te bouwen. Op geen stukken na zo invloedrijk als mevrouw Taggart in dat boek, en ook niet omgeven door ‘tycoons‘ en intellectuele krachtpatsers zoals het in dat boek wordt geschetst. Maar ik ben ook geen tragische ambtenaar die de kost verdient op het ‘Ministry of ‘Truth‘, het ‘Ministry of Plenty‘, het ‘Ministry of Love‘, of het ‘Ministry of Peace‘, druk met het verbergen van de waarheid, het verdelen van de armoede, het verspreiden van de haat, of het voeren van oorlog, zoals Winston Smith in Orwell’s ‘1984‘.

Het prisma waardoor ik de ontwikkelingen ben gaan bekijken, in het verleden en het heden, is dat van het ‘spel‘ tussen ons verstand, onze zuiver rationele vermogens, en ons gevoel. Allerminst nieuw. Duizenden jaren oud, en uitputtend beschreven in hele bibliotheken vol boeken, artikelen en studies. Maar op de één of andere aardeduistere wijze lukt het ons niet om de balans te vinden, en vast te houden. Vooral dat laatste. Om ‘Charles Manson‘ buiten de deur te houden, om maar door te gaan met die beeldspraak. Of om ‘Stupid‘ en ‘Ignorant‘, in de matrix van Cipolla, uit de buurt te houden van bestuurlijke verantwoordelijkheid. Het doet er niet zoveel toe welke beeldspraak je kiest, zolang je je er maar bewust van bent dat je zelf ook feilbaar bent. Dat je ‘Stupid‘ kunt zijn, ‘Ignorant‘, en ingevangen kunt worden door ‘Charles Manson‘, of zelf pathologische trekjes kunt gaan ontwikkelen, waarbij je alle remmen loslaat. Waardoor je liegt over ‘Weapons of Mass Destruction‘, Iran Air vlucht 655, het lot van de USS Liberty, of dat ‘vergeet‘. Over de rol van Stepan Bandera in de Tweede Wereldoorlog, en zijn volgelingen nu. Of dat je manipulatieve technieken gebruikt om mensen te laten ‘kiezen‘ voor handelingen die in hun nadeel zijn, tot en met dodelijke consequenties aan toe, en je haat verspreidt tegen mensen die niet akkoord gaan met ‘vaccinatie‘, omdat de vragen die ze hebben niet beantwoord zijn, en je ook geen enkele intentie hebt om die te beantwoorden, omdat je simpelweg wilt dat ze gehoorzamen.

De zuiver rationele mens bestaat niet. Kan niet bestaan, omdat de meeste keuzes in het leven gaan over extreem complexe vraagstukken, en we nooit genoeg kunnen weten om te ‘berekenen‘ wat de beste keuze is. Het is echter veelzeggend dat de term ‘autist‘ zo prominent is doorgedrongen tot ons taalgebruik, als iemand die ‘onvoldoende‘ leunt op zijn of haar gevoel. In zekere zin een erfenis van ‘Flower Power‘, en alles wat daarna kwam. ‘Flower Power‘ was een antwoord op de ‘kille‘ kant van de naoorlogse samenleving, en op dat moment ook passend. Als een correctie. Maar vanuit de studies van Canetti, Arendt en anderen wisten we al dat het geen goed idee was om die zakelijke, rationele kant de nek om te draaien. Sterker nog, ‘Charles Manson‘ en ‘Jim Jones‘, plus een hele horde mensen die zich volledig verloren in de drugs en het najagen van utopische wereldbeelden, bevestigden dat gevaar. Maar de beer was los.

We passeerden het equilibrium bij de ‘Val van de Muur‘. Niet wereldwijd, maar in het westen. We schoven de ‘wet‘ aan de kant, en omarmden de ‘regels‘. Door een relatief grote massa die vasthield aan ‘kil‘ en ‘zakelijk‘, aan de ‘wet‘, aan de wetenschap als basis, met daar overheen de ‘gekkigheid‘ van de vrije markt, en evolutionaire machten die wel zouden beslissen wat levensvatbaar was, en wat niet, kostte het ons niet onmiddellijk de kop. Zoals hier vaker benadrukt, zorgde de export van nagenoeg alle productie naar ‘Lage Lonen Landen‘ ervoor dat we ons in het ‘welvarende westen‘ konden wentelen in ‘gekkigheid‘, in ‘creativiteit‘, in ‘zedenloosheid‘, en geld over de balk konden smijten alsof er geen ‘morgen‘ was.

Overal waar je je oor te luister legde in westerse samenlevingen werden mensen aangemoedigd om hun ‘zachte‘ kant te ontwikkelen, en om te leven ‘in het moment‘, waarbij ‘Stupid‘ en ‘Ignorant‘ doelbewust werden gecultiveerd. Tom Jan Meeus richtte, zonder het te beseffen, vrees ik, zijn zoeklicht op de idiotie, door te verwijzen naar een conflict uit de ‘Flower Power‘-tijd, tussen de heer Prosper Ego, representant van ‘kil‘ en ‘zakelijk‘ als leidsman van het ‘Oud Strijders Legioen‘, en fanatiek pleitbezorger van alles wat ‘Boem!‘ zei, tegenover de ‘Dromers‘ die alles wilden oplossen met ‘liefde‘. Meeus constateert dat ‘Links‘, destijds het toevluchtsoord voor de ‘Dromers‘, nu vooraan staat te schreeuwen om meer wapens, en fanatiek jankt om oorlog tegen ‘Poetin‘. Terwijl Baudet, eigenlijk politiek gezien de erfgenaam van het gedachtengoed van Prosper Ego destijds, nu als een ‘dood gewicht‘ wordt klaargestoomd voor het eerstvolgende Tribunaal.

Meeus ziet dat nu pas. En ook nog in het verkeerde licht. Temeer daar de communisten niet langer aan de macht zijn in Rusland, waar die sector in dat land onderdeel is van het ‘blok‘ dat door de trotskistische kameleon Navalny wordt aangestuurd, waar ook rechts extremisten deel van uitmaken. Hier op dit blog schrijf ik al vele jaren over alle oorlogen die niet slechts ‘gedoogd‘ zijn door wat voorheen ‘Links‘ heette te zijn, maar erdoor worden gedragen. Hun ‘gevoel‘ zegt hen dat ze de wereld moeten redden van mensen die ‘Law Based‘ denken, en dat we onze imperiale militaire macht moeten aanwenden om wereldwijd irrationele, onwerkbare, veelal contraproductieve keuzes aan te bevelen, zolang ze jou een ‘goed gevoel‘ geven.

Andermaal verwijs ik naar Canetti, en Arendt, en nog zoveel andere serieuze wetenschappers die hun licht lieten schijnen over de vraag hoe het in Godsnaam mogelijk was dat het fascisme in Italië, en de nazi’s in Duitsland zo’n totaal verblinde, van haat vervulde, irrationele meute inspireerde die overal dood en verderf zaaide. En dan kijk ik naar ons nu, en dan zie ik exact wat zij beschreven. Mensen die niet nadenken, maar kiezen op basis van hun gevoel. En niet alleen denken ze niet na, maar eenieder die dat wel doet is de vijand. We hebben twee jaar geoefend met ‘Covid‘, en nu mogen we los! En dat in een wereld die uitpuilt van de wapens, waaronder chemische, nucleaire en biologische wapens die alle leven op aarde kunnen beëindigen. Met driekwart van alle militaire uitgaven nu al voor rekening van het westen, is het voor de ‘gevoelsmens‘ kennelijk nog niet genoeg. We hebben geen geld meer om ervoor te betalen, want we verzuipen al in de schulden, maar méér wapens, en méér oorlog heeft nu prioriteit. Dan ben je een ‘Basket Case‘. Suïcidaal.

Op onze weg naar annihilatie van de totale wereldbevolking komen we nog mensen tegen die niet van wijken willen weten, en vasthouden aan een ‘Law Based‘ samenleving, waaronder een aantal volkeren die recent werden bevrijd van een totalitaire ‘Rules Based‘ samenleving, maar ik zie niet hoe we onze knikkers nog weer in het bakje krijgen. Dat is geen defaitisme, maar puur rationeel beschouwd. We hebben Afghanistan bevrijd, Irak bevrijd, Libië bevrijd, Yemen bevrijd en Oekraïne bevrijd, nu is het de beurt aan Europa, het Verenigde Koninkrijk, Canada, Australië en de Verenigde Staten zelf. Kijk nog even naar uw kinderen, als u ze heeft, en zeg tegen uw spiegelbeeld: ‘Dit offer breng ik voor mijn kinderen, opdat ze nooit meer hoeven te vrezen voor een ‘Law Based’ wereld, maar vrij zullen zijn in een ‘Rules Based’ wereld‘, voordat u een kaartje koopt voor een enkele reis naar Kiev, of in het parlement stemt voor ‘sancties‘ omdat alleen wij het recht hebben om met bommen te smijten. Pas op waar je loopt, want de grond ligt bezaaid met knikkers.