Indignatie redactie 
De Amerikaanse president Joe Biden heeft vannacht opnieuw gepleit voor gigantische investeringen in het sociale vangnet van de VS. Hij wil in totaal 2500 miljard dollar uitgeven. Hij ontvouwde zijn plannen in een live uitgezonden toespraak tot het verzamelde parlement die door naar schatting twintig miljoen Amerikanen werd bekeken.
In zijn speech blikte Biden terug op het beleid dat hij sinds zijn aanstelling doorvoerde. Zo heeft hij al kinderbijslag ingevoerd voor Amerikaanse gezinnen, maar wil hij nu ook verplicht ouderschapsverlof invoeren, net als gratis peuterschool en gratis beroepsopleidingen. Biden wil daarvoor betalen door de belasting te verhogen voor mensen met een inkomen van boven de 400.000 dollar.
‘Grondig veranderen’
Correspondent Erik Mouthaan: “Wie dacht dat Biden een ‘middle of the road’ president zou zijn, zit ernaast. Dit zijn de meest linkse plannen die een Democraat voorstelt sinds de jaren 60 van de vorige eeuw. Biden wil Amerika grondig veranderen.”
“Ik erfde een natie in crisis”, begon de president zijn speech. “De ergste pandemie in een eeuw. De grootste economische crisis sinds de Grote Depressie. De ergste aanval op onze democratie sinds de Burgeroorlog”, doelde hij op de aanval op het Capitool van 6 januari. “Nu kan ik melden: Amerika is weer in beweging.”
De Republikeinen noemen de plannen van Biden ‘onverantwoord’ en ‘onbetaalbaar’. Een senator van de staat Louisiana omschrijft Biden als ‘nog linkser dan Lenin’, de oprichter van de communistische Sovjetrepubliek. Maar de Democraten staan te juichen en denken veel van de plannen ook door te kunnen voeren zonder steun van de Republikeinen, onder meer door de regels over stemmingen in de Senaat naar hun hand te zetten.
Honderd dagen
De speech kwam op het moment dat Biden honderd dagen aan de macht is, een periode die in de Verenigde Staten wordt gezien als een ijkpunt voor de prestaties van een leider. Mouthaan: “Biden slaagde erin de VS een van de leidende landen te laten zijn op het gebied van het vaccineren van de bevolking. Ook kreeg hij een economisch reddingspakket door het parlement. Nu wil hij de grootste investering in infrastructuur die de VS ooit heeft gezien. En die plannen zijn populair bij de bevolking.”
“We moeten bewijzen dat democratie nog steeds werkt. Dat onze overheid nog werkt, en kan leveren voor de bevolking”, sprak Biden. “We vaccineren het land. We creëren honderdduizenden banen. We zorgen voor resultaten die voor mensen voelbaar zijn in hun levens. Openen de deur naar mogelijkheden en garanderen eerlijkheid en gerechtigheid.”
Wat de nieuwe president niet wist waar te maken in zijn eerste maanden, was een goede werkrelatie te bewerkstelligen met de oppositie, of het land te verenigen. Ook liet hij openlijk weten voorlopig geen prioriteit te geven aan wetten rond wapenbezit, politiegeweld of hervorming van het immigratiesysteem. Het feit dat dit jaar wel eens een miljoen vluchtelingen uit Midden-Amerika zich aan de zuidgrens van de VS kunnen melden, heeft Biden zelf omschreven als een ‘crisis’ waar op dit moment geen oplossing voor is.
Veiligheid
De speech vond plaats in het Capitool, het gebouw dat op 6 januari nog werd bestormd door woedende aanhangers van Bidens voorganger Donald Trump. De omstandigheden waren anders dan normaliter bij dergelijke toespraken. Zo waren er maar 200 toehoorders, in plaats van de gebruikelijke 1600, en waren er geen gasten uitgenodigd.
“Er waren grote zorgen over de veiligheid voorafgaand aan de speech”, zegt Mouthaan. “De politiechef van het parlement liet weten dat er signalen waren ontvangen dat witte nationalisten het gebouw wilden opblazen of bestormen om zo Democratische volksvertegenwoordigers dood te schieten.”
Officieel was de toespraak van Biden geen ‘state of the union’ speech. Die term wordt niet gebruikt als een president nog maar net aan is getreden, het idee is dat hij dan nog geen gekristalliseerde plannen heeft.
PR-stunt
Biden lanceerde die plannen wel, en koos ervoor om de speech veel later te houden dan gebruikelijk, normaal is dat in februari. Volgens Mouthaan is de toespraak een PR-stunt om meer aandacht te vragen voor zijn plannen en het succes van de vaccinaties.
Achter Biden namen tijdens de toespraak vicepresident Kamala Harris en Nancy Pelosi, de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, plaats. Het is gebruik dat de personen in die functies bij een speech van de president voor het Congres achter hem zitten. Het was dit keer voor het eerst dat twee vrouwen de zetels innamen.
