Huizengekte in heel Nederland: ‘Nieuw kabinet kan dit niet langer negeren’

Net als Amsterdam voelt ook de rest van Nederland de oververhitting van de woningmarkt. Maar met een nieuw kabinet in aantocht is de timing goed meldt het Parool. ‘Het was iets stedelijks, maar nu kan niemand meer ontkennen dat de wooncrisis iedereen raakt.’

De huizengekte die de Amsterdamse woningmarkt al een half decennium steeds ontoegankelijker maakt, heeft ook de rest van Nederland in haar greep. Het CBS registreerde in juli 2021 een nieuw record, of dieptepunt zo u wil: de prijs van een gemiddelde Nederlandse koopwoning is 16,3 procent gestegen ten opzichte van een jaar eerder.

Dat is de grootste stijging in 20 jaar; huizen zijn nu 74 procent duurder dan tijdens het dieptepunt in de zomer van 2013. Zelfs in gebieden waar ze tot voor kort nog last hadden van de naweeën van de financiële crisis, zoals Flevoland en Limburg, is de waardestijging nu al kwartaal na kwartaal ruim 10 procent ten opzichte van het jaar ervoor.

Ook een andere vervelende trend uit de hoofdstad krijgt vaste voet in de rest van het land: krimpend aanbod. Het CBS meldt dat er in juli 19.043 transacties waren, 16 procent minder dan het jaar ervoor. Krimpend aanbod wordt door de Amsterdamse makelaarsvoorzitter ­Jerry Wijnen ook wel de kanarie in de kolenmijn genoemd; minder transacties is bijna altijd een garantie dat de prijzen de komende tijd nog verder zullen stijgen.

Jeugd de dupe

Prijsstijgingen met dubbele cijfers of records op de huizenmarkt zijn Amsterdammers al geruime tijd gewend. In de zomer van 2015 werden voor het eerst weer records bereikt op de ­lokale huizenmarkt – the rest is history. Huizenbezitters in andere delen van het land moeten het tandenknarsend hebben gelezen, aangezien hun hypotheek niet zelden nog dik ‘onder water’ stond, waarbij de getaxeerde woningwaarde lager was dan de schuld bij de bank.

Dat tijdperk is voorbij, maar de prijsstijgingen zorgen nu ook in de rest van het land voor krapte en ontoegankelijkheid. “Mensen die in Over­ijssel of Noord-Brabant wonen, merken ook dat hun lokale jeugd er niet meer tussenkomt op de woningmarkt, en dat wat er nog wel gebouwd wordt vooral voor pensionado’s of vakantie­parken is,” zegt Gert Jan Bakker, woningmarktdeskundige bij stichting !Woon.

Dat de landelijke huizenmarkt steeds ontoegankelijker wordt door de record prijsstijgingen is slecht nieuws, bijvoorbeeld voor alleenstaanden die nog geen vermogen hebben opgebouwd. Geldverstrekker De Hypotheker berekende vorige week dat deze groep kopers inmiddels nagenoeg kansloos is. Volgens Bakker dwingt de uitdijende woningmarktcrisis de beleidsmakers in Den Haag, die momenteel aan een nieuw regeerakkoord werken, hopelijk tot actie, bijvoorbeeld om het opkopen door beleggers met diepe zakken te beteugelen. “Een nieuw kabinet kan dit niet langer negeren. Er zijn fiscale maatregelen die een nieuw kabinet meteen kan nemen om de ergste gekte in te perken. Denk aan het belasten van huurinkomsten, of het fixeren van de huur­prijzen.”

Frustratie breed gevoeld

Volgens Bakker zijn er, los van de lage rentestanden, enkele duidelijke beleidsbeslissingen uit de afgelopen jaren aan te wijzen die de krapte op de markt hebben bespoedigd. “Door de WOZ-waarde van woningen in 2015 onderdeel te maken van het puntenstelsel zijn ongeveer ­alle woningen in de 19e-eeuwse ring van Amsterdam in één klap geliberaliseerd, waardoor ze interessant werden voor beleggers. Ook de verhuurdersheffing is er expliciet voor bedoeld dat woningcorporaties minder kunnen bouwen en bezit moeten afstoten. Aan de crisis van nu zien we dat dit heeft gewerkt.”

Op 12 september wordt op de Dam een grote ­protestmanifestatie georganiseerd tegen de ­woningschaarste. Bakker verwacht een gigan­tische opkomst. “Mensen die ik nooit eerder hoorde over de woningmarkt zeggen nu dat ze er de 12de bij willen zijn. Laat de mensenmassa, mits coronaproof, maar uitwaaieren over het Damrak en het Rokin. De frustratie wordt nu breed gevoeld in heel Nederland, niet meer alleen in Amsterdam of de Randstad.”