Van wat historici ons vertellen over de Romeinse keizer Claudius, de heerser van het Romeinse rijk van 41 tot 54 na Christus, was hij van plan de keizerlijke grenzen uit te breiden met de annexatie van Groot-Brittannië, Judea, Thracië, Noricum, Lycia en Mauretanië, maar werd thuis geconfronteerd met problemen en met zijn eigen nogal ongewone persoonlijkheid en eigenaardigheden. Volgens Seneca de Jonge had Claudius een vervelende stem en kleine zwakke handen. Toen Claudius opgewonden raakte en zijn geduld verloor, vertoonde hij naar verluidt tekenen van wat vele eeuwen later het Tourette-syndroom zou worden genoemd. Claudius, bekend als een womanizer en die drie keer getrouwd was, was ook dol op gladiatorduels en executies. De keizer had ook last van extreme paranoia en geloofde dat er complotten tegen hem waren.
Claudius bemoeide zich ook sterk met de rechterlijke macht, waarbij hij vaak betrokken was bij specifieke juridische zaken. Hij nam de rol van censor over, de krachtige gerechtelijke autoriteit die controle had over de volkstelling, de publieke moraal en de overheidsfinanciën. Claudius onderhield een virtueel veto over alle andere Romeinse magistraten.
Claudius gaf ook talloze edicten uit, soms wel twintig per dag. De edicten waren de ’tweets’ van dat tijdperk. Ze behandelden alles, van het promoten van taxus sap als een remedie voor slangenbeet en, volgens sommige historische traktaten, het toestaan van openbare winderigheid om een goede gezondheid te behouden. Een van Claudius ‘meest dierbare bezigheden was het houden van weelderige feesten, waarbij vraatzucht en dronkenschap de regel van de dag waren. Seneca de Jonge schreef dat de allerlaatste daad van de stervende Claudius, wiens vraatzuchtige manieren resulteerde in ernstige darmproblemen, een mislukte poging was om de wind te laten passeren.
De keizer verdedigde grote openbare werken, waaronder grachten en tunnels. Hoewel de bouw aan een latere keizer zou vallen, realiseerden Hadrianus, Claudius, als de Romeinse veroveraar van Groot-Brittannië, zich dat er een fort moest worden gevestigd tussen de Romeinse provincie Britannia en de resterende Kelten van Schotland. Onder Hadrianus werd een 73-mijlmuur gebouwd tussen de Romeinse bezittingen in Groot-Brittannië en de ‘barbaren’ in het noorden.
Claudius vertrouwde op Romeinse waarzeggers om zijn besluitvorming te leiden. Deze waarzeggers, bekend als haruspiciën, bestaan al sinds het pre-Romeinse Etruskische tijdperk.
De zwakheden en eigenaardigheden van Claudius waren waarschijnlijk bekend tot ver buiten het Romeinse rijk en zijn zijrivieren. Een van de missies van diplomatieke en militaire afgezanten was het verschaffen van inlichtingen over de keizers en koningen van machtige entiteiten. Daarom leiders tot China, Parthia (modern Iran), Araba (modern Noord-Irak), Dacia (modern Roemenië en Moldavië), Quadi (modern Moravië), Divi en Serendivi (respectievelijk modern Malediven en Sri Lanka), Cerobothra (modern Kerala en Tamil Nadu), Aksum (modern Ethiopië) en andere koninkrijken in Azië, Afrika en Noord-Europa.
Waarom is Claudius vandaag relevant? De excessen en machtsmisbruik van Claudius droegen bij aan de uiteindelijke val van het Romeinse rijk, dat enkele overblijfselen van de nog grotere Romeinse Republiek bleef behouden. Claudius ‘voorganger, de bloeddorstige tiran Caligula, en opvolger, de bloeddorstige en onbeholpen Nero, zouden samen de datum van Rome helpen verzegelen.
Donald Trump vertoont veel van de eigenschappen van Claudius. Trump geniet van banketten op zijn landgoed Mar-a-Lago in Palm Beach, Florida, de verblijfplaats van miljardairs. Trump’s gulzigheid, ontrouw, woedeaanvallen en veelvuldig onvermogen om woorden uit te spreken, wreedheid (zoals bleek uit zijn recente tweet van een YouTube-film over scheetgrappen), fantasierijke projecten zoals de grens tussen de VS en Mexico, de US Space Force, negerend de wetgever en rechterlijke macht, vertrouwen op “waarzeggers” bij Fox News, dagelijkse “edicten” uitgeven via Twitter, en inmenging in de openbare financiën, immigratie en de volkstelling zouden allemaal zijn toegejuicht door Claudius.
Net als Claudius is Trump het lachertje van de wereld geworden, ongeacht of hij het commando voert over een omvangrijke militaire macht bewapend met kernwapens. Op de recente München-veiligheidsconferentie gaf Trump’s afgezant, staatssecretaris Mike Pompeo, zelf een clowneske ideologische dubbelganger van de Amerikaanse president, een toespraak die geen seconde applaus verdiende van het publiek van wereldleiders, diplomaten en militaire officieren.
Het is één ding om de Verenigde Staten af te leiden van wat president George Washington het jonge land in zijn afscheidsrede waarschuwde: ‘een permanente alliantie met een deel van de buitenlandse wereld’. Het sentiment van Washington werd weerspiegeld door president Thomas Jefferson in zijn presidentiële inaugurele rede, waarin Jefferson opriep tot ‘Vrede, handel en eerlijke vriendschap met alle naties – verwarrende alliantiesmet geen. ” Washington en Jefferson waren studenten van de klassieke geschiedenis, dus de eigenaardigheden van Claudius zouden hun goed bekend zijn geweest. Beide presidenten zouden verbijsterd zijn geweest over hun opvolger, Trump, die de telefoons van minstens twee buitenlandse leiders, premier Boris Johnson en de voormalige Australische premier Malcolm Turnbull, had neergeslagen.
Zeker, elk ministerie van Buitenlandse Zaken en inlichtingendiensten ter wereld hebben de benodigde informatie verzameld over de heer Trump en de minder dan uitstekende leden van zijn administratie. Wereldleiders bekijken dergelijke informatie waarschijnlijk met een combinatie van amusement en verbijstering, net zoals ambassadeurs en afgezanten verslag uitbrachten over de capriolen van keizer Claudius aan hun koningen en keizers.
Historici van de toekomst zullen ongetwijfeld over de scène schrijven op de NAVO-top van 2019 in Buckingham Palace in Londen, waar Johnson, de Canadese premier Justin Trudeau, de Franse president Emmanuel Macron en de Nederlandse premier Mark Rutte en Britse prinses Anne betrapt werden op video lachend over de nieuwste faux pas van Trump, een lange en langdurige Trump-persconferentie met Macron die te laat liep omdat Trump aan het praten was over zinloos gedoe.
Terwijl hij zich in 2018 tot de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties richtte, brak de hele vergaderzaal in lachen uit toen Trump opnieuw een buffoon uit zichzelf maakte op hetzelfde podium waar welsprekende sprekers als paus Franciscus, keizer Haile Selassie, Jawaharlal Nehru, Charles De Gaulle, Dwight Eisenhower, Kwame Nkrumah, Corazon Aquino, Dag Hammarskjold, Salvador Allende, Lester Pearson, Gamal Abdel Nasser, Hugo Chavez, Nelson Mandela, Harold Macmillan, Joao Goulart, Urho Kekkonen, Norodom Sihanouk, Sukarno, Josip Broz Tito, en vele anderen. Zeker, er waren andere circusclowns die voor het wereldlichaam zijn verschenen – premier Eric Gairy van Grenada en zijn aandringen bij de VN om niet-geïdentificeerde vliegende objecten te onderzoeken en de ‘Bermuda-driehoek’ benadert de waanzin van Trump’s carnavalsbijeenkomst bij de VN.
In 2012 toonde de goede Trump-vriend en kameraad-in-corruptie Binyamin Netanyahu, de Israëlische premier, een cartoontekening van een bruisende bomzekering om de Algemene Vergadering te laten zien hoe dicht Iran was in het bezit van een nucleaire bom. De gok was een propaganda-overwinning voor Iran, die alleen maar hoefde te wijzen op de capriolen van Netanyahu om te bewijzen dat het geen nucleair wapen ontwikkelde. In 2019 hield de Braziliaanse president Jair Bolsonaro, die zijn vriend Trump probeerde te overtreffen, een racistische speech waarin hij met zijn vitriol de inheemse stammen van Brazilië in de Amazone richtte.
In zijn roman over Claudius uit 1934, “I, Claudius”, beeldt Robert Graves de keizer van Rome af als iemand die, bij het worden van de keizer, een keuze heeft tussen het herstellen van de oude Republiek en regeren als een welwillende leider of een gekke monarch worden. Claudius koos voor het laatste. Trump, die geen geschiedenisstudent is of kennis heeft van literatuur, behalve een boek met toespraken van Adolf Hitler die hij ooit bij zijn bed hield, is als het ware een hedendaagse Claudius geworden: ‘Ik, Trumpius’.