In mijn beleving verkeert onze economie zich inmiddels in comateuze toestand

Dat is niet wat u waarneemt. Beleidsmakers en fabrikanten van economische modellen zijn bezorgd, zo laten ze ons weten, maar ze zien ook volop kansen. Die zie ik zelf ook, maar niet in de richting die de modellenmakers zijn ingeslagen, en die de beleidsmakers adviseren. Wat schort eraan?

Coma is een amorfe toestand. De term ‘hersendood‘ is in zoverre omstreden, dat niet alle functies verloren zijn gegaan, maar wat de patiënt waarneemt, en hoe die waarnemingen verwerkt worden, kunnen we niet weten omdat er geen vorm van communicatie mogelijk is. Via meetapparatuur kunnen we wel een indruk krijgen van de vitale functies, en ook activiteit in de hersenen meten, maar die ‘suikerspin‘ die daar ligt is een enigma.

Op enig moment riepen we ‘Eureka!‘, en verklaarden we triomfantelijk de geboorte van de ‘kenniseconomie‘. Wat het precies is, maar vooral wat het níet is, is niet duidelijk. Er is geen tastbaar product. Geen gebruiksvoorwerp. Niet iets wat je kan eten, drinken, of wat je warm houdt, of waar je in kan wonen. Niet iets wat er voor zorgt dat je veilig bent.

Kennis is onontbeerlijk voor de productie van goederen, en de organisatie van diensten, alsmede de innovatie die nodig is om ervoor te zorgen dat het productieproces niet leidt tot verspilling van kostbare grondstoffen, en een teveel aan afval, wat de kostprijs opstuwt, en in een markteconomie het product onaantrekkelijk maakt. Dat idee zie je ook terug bij Adam Smith en zijn gedachten over de groei van welvaart van landen. Binnen dat concept is concurrentie in een vrije markt absoluut noodzakelijk om die welvaart te doen groeien. En zijn monopolies fnuikend. Hij schreef zijn boek in een tijd waarin het feodalisme z’n langste tijd had gehad, en tegen een achtergrond van groeiend verzet tegen de ‘kartels‘ die zich als ‘gilde‘ verzetten tegen ‘goedkope namaak‘ van producenten die niet bij het ‘gilde‘ waren aangesloten.

De isolatie van ‘kennis‘ als een ‘specialisme‘ is het product van een dwaling. De betrekkelijk kortstondige, en tevens gemankeerde periode waarin de ideeën van Smith opgang vonden, zij het van meet af niet integer, genereerde voorspoed in de ‘westerse‘ wereld. Zonder het keurslijf van traditie en religie bleek veel mogelijk wat het leven kwalitatief beter maakte, per saldo. Wat niet wegneemt dat er ook hele groepen waren die tussen de wielen kwamen. En er waren periodes waarin hele landen elkaar te lijf gingen, omdat ze meenden niet genoeg ‘Lebensraum‘ te hebben voor hun superieure volk.

Nadat de knekelhuizen van de concentratiekampen in monumenten waren veranderd, en we elkaar plechtig hadden beloofd: ‘Dat nooit weer!‘, deden we er nog een schepje bovenop. We verdeelden de wereld in ‘productiecentra‘, en ‘kenniscentra‘, met daarbuiten landen in de ‘Derde Wereld‘ die naar believen mochten worden geplunderd om aan grondstoffen te komen, die in eigendom waren van de landen met ‘kennis‘, en geleverd werden aan de landen die tot taak hadden te ‘produceren‘. Daarbij waren die landen met de grondstoffen heel geschikt om wapens op uit te proberen, en innovatieve strategieën om opstandige types de mond te snoeren.

Op universiteiten en hogescholen vertelden we elkaar dat het goed bedoeld was, maar dat die lui in die ‘Derde Wereldlanden‘ te dom waren om voor de Duivel te dansen. Echter, wie dat letterlijk zo zei, werd (overigens terecht!) direct uit de roulatie gehaald wegens ‘racisme‘. Door tegelijk de ‘eigendomsverhoudingen‘ met bommen en granaten te verdedigen, opdat de ‘kennislanden‘ niets tekort zouden komen, was dat een vorm van hypocrisie en cynisme die werd gecultiveerd in een perfide stelsel van ‘nieuwe wetenschap‘.

Voor die ‘nieuwe wetenschap‘ is het niet nodig dat uitkomsten reproduceerbaar zijn. Wat er in een ‘model‘ gaat, en hoe dat te verdedigen valt, en hoe betrouwbaar de metingen zijn, of de ‘schattingen‘, hoeft ook niet te worden onderbouwd. ‘Goede Bedoelingen‘ (zie mijn vorige bijdrage) volstaan. En als je geen geschikte kandidaten kan vinden voor de lerarenopleiding, dan zit er niks anders op dan het verlaten van de toelatingseisen.

Waar je ook kijkt, op ‘macro‘-niveau, of ‘micro‘-niveau, het is één grote suikerspin. Bezigheidstherapie voor verdwaalde generaties die ‘24/7‘ met hun hoofd bezig zijn op een manier die alarmerend is, omdat het één eindeloze stroom wanen voortbrengt, terwijl de schulden zich opstapelen. Binnen de constellatie van ‘Peer-Reviewed‘ modellen klopt het allemaal als een bus. Maar dan als een bus vol activisten onderweg naar Dokkum om tegen ‘Zwarte Piet‘ te demonstreren, of als een bus vol activisten die naar de rand van de stad gebracht moeten worden, omdat ze de laatste restjes van de échte economie anders onherstelbare schade toebrengen.

Dat ze in Rusland en China dit hele circus afdoen als ‘Clownesk‘, daar hoeft u zich niets van aan te trekken. Maar ‘The Joker‘ is meer dan een geruchtmakende productie van een aan horror verslaafde, decadente samenleving. Kennis, losgeweekt van functionaliteit, is zonder betekenis. Onze hersenen maken overuren, maar onze armen en benen bewegen niet meer, en met elke nieuwe dag zonderen we ons verder af van de échte wereld. Benieuwd wanneer de dokter de stekker uit de machines haalt die ons in leven houden, en of dat het einde is, of dat we ons dan op miraculeuze wijze herpakken. Onze claim dat de dokter afhankelijk is van ons, inplaats van andersom, is echter een fabeltje.