Interview over het uitleveringsproces van Assange

Vanaf dinsdag wordt in Londen beslist over het beroep tegen de uitlevering van Julian Assange aan de Verenigde Staten. In een interview klaagt mensenrechtenadvocaat Wolfgang Kaleck over de westerse dubbele moraal in de Assange-zaak. Hij benadrukt: het gaat om de persvrijheid.

Het Royal Court of Justice in Londen zal vanaf dinsdagochtend beslissen over het beroep tegen zijn uitlevering : Julian Assange zou op verzoek van de Amerikaanse rechterlijke macht moeten worden overgebracht naar de Verenigde Staten. Hij wordt beschuldigd van het publiceren van geheime documenten over oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen in Afghanistan, Irak en andere landen, evenals van hacktools van de CIA. Assange riskeert een gevangenisstraf van 175 jaar op grond van de Amerikaanse Spionagewet.

De beslissing wordt op 20 en 21 februari genomen door een kamer van twee rechters. Het is nog onduidelijk of hun besluit direct daarna wordt gepubliceerd of pas dagen of zelfs weken na de hoorzitting. Als de rechters het beroep gedeeltelijk toewijzen, kunnen verdere procedurele stappen volgen. Als zij het echter volledig afwijzen, kan de uitlevering plaatsvinden. Assange riskeert dan een levenslange gevangenisstraf, die zal worden behandeld door een geheime rechtbank in de Amerikaanse staat Virginia.

Het uitleveringsproces voor de 52-jarige Assange duurt al jaren. Een Britse rechter maakte aanvankelijk bezwaar tegen de uitlevering vanwege geestelijke gezondheidsrisico’s. Er werd geoordeeld dat Assange het risico liep zelfmoord te plegen, daarom waren de Amerikaanse gevangenisomstandigheden en strenge contactbeperkingen onaanvaardbaar.

De Verenigde Staten gingen hiertegen in beroep, gaven diplomatieke garanties over de gevangenisomstandigheden en wonnen in december 2021: het Londense Hooggerechtshof oordeelde destijds dat Groot-Brittannië de Australische medeoprichter van WikiLeaks mocht uitleveren. In juni 2022 ondertekende de voormalige Britse minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel het uitleveringsbevel.

In de Ecuadoraanse ambassade in Londen, waar Assange zijn toevlucht had gezocht, werd hij jarenlang met technische middelen bespioneerd. Voormalig CIA-chef Mike Pompeo en delen van de CIA-leiding hadden ook serieus gesproken over ontvoerings- en moordplannen .

Wolfgang Kaleck beschouwt de Spionagewet als een klassiek politiek misdrijf . We praten met hem over het uitleveringsproces van Assange.

Wolfgang Kaleck is mensenrechtenadvocaat en oprichter van het Europees Centrum voor Constitutionele en Mensenrechten (ECCHR).

Veel wettelijke overtredingen over het hoofd gezien

Indignatie.nl : Wat is de kern van het proces dat dinsdag begint?

Wolfgang Kaleck : Het grootste probleem in de Assange-zaak is enerzijds de westerse dubbele moraal, dat wil zeggen het bejubelen van klokkenluiders en kritische journalisten van autoritaire regimes. Aan de andere kant zijn er sinds het begin van de activiteiten van WikiLeaks grote bedenkingen geweest bij het platform en ook bij Julian Assange. Dat is de reden waarom veel mensen niet erkenden dat het om het principe ging, namelijk de persvrijheid, ook al verschilt WikiLeaks aanzienlijk van andere journalistieke media.

Indignatie.nl : Kunnen we spreken van een eerlijke procedure?

Wolfgang Kaleck : Tijdens de ruim tien jaar durende procedure werden veel juridische problemen en wetsovertredingen over het hoofd gezien. Dit begint met het onvermogen om het fundamentele belang van de persvrijheid te erkennen en gaat verder met een volkomen onevenredige dreiging met straffen. Dit omvat ook het verwachte oneerlijke proces volgens de speciale procedurele normen van de Spionage Act in de VS, evenals de twijfelachtige verwerving van bewijsmateriaal door te luisteren naar de gesprekken van advocaten, de onmenselijke omstandigheden in de gevangenis in een streng beveiligde gevangenis en eenzame opsluiting en natuurlijk de dreiging van geweld tegen Assange.

Indignatie.nl : Zou er in de tussentijd een manier zijn geweest om het uitleveringsproces te stoppen?

Wolfgang Kaleck : Over het geheel genomen is het allesbehalve een glorie voor de Britse en Amerikaanse rechterlijke macht. Juist daarom had ik verwacht dat de procedure veel eerder zou worden gestaakt. Er zouden voldoende mogelijkheden zijn geweest. De kantonrechter in eerste aanleg van de uitleveringsprocedure stond Assange niet echt goed, maar ging om gezondheidsredenen niet akkoord met de uitlevering. Dat had aan beide kanten zo kunnen blijven.

Indignatie.nl  : Kunnen de Amerikaanse president Joe Biden of de minister van Justitie Merrick Garland het uitleveringsverzoek intrekken?

Wolfgang Kaleck : De regering-Biden had haar beroep tegen de uitspraak in eerste aanleg al in de eerste maand kunnen intrekken. U kunt het uitleveringsverzoek op elk moment intrekken. Op dezelfde manier kan de Britse regering op elk moment toestemming weigeren, omdat het uitleveringsproces een inherente uitvoerende politieke component heeft die juist dergelijke beslissingen mogelijk maakt.

Indignatie.nl : Duitsland neemt een passieve houding aan. Welke eisen moeten aan de Duitse federale regering worden gesteld?

Wolfgang Kaleck : De staten van de Europese Unie, vooral Duitsland, erkennen voortdurend niet dat het niet alleen Rusland en China zijn die verantwoordelijk zijn voor de erosie van het internationaal recht. In plaats daarvan moeten westerse staten die zich bekommeren om het internationaal recht ook in voor hen moeilijke situaties duidelijk maken hoe belangrijk mensenrechten en constitutionele beginselen zijn. De Assange-zaak laat het tegenovergestelde zien, vlak voor de ogen van de wereld.

Indignatie.nl  : Bedankt voor het beantwoorden van de vragen!