Indignatie redactie 
De suggestie van president Joe Biden afgelopen weekend dat Vladimir Poetin een “slager” was die niet “aan de macht zou mogen blijven” is alom bekritiseerd. Maar president Emmanuel Macron was de enige westerse leider die suggereerde dat de ad-libbed woorden van Biden gevaarlijk waren. “Ik zou dit soort taal niet gebruiken omdat ik met Poetin blijf praten”, zei Macron gisteren tegen een Franse radio-interviewer.
“We willen de oorlog die Rusland is begonnen stoppen zonder zelf een oorlog te beginnen. Dat is ons doel en dat doel kunnen we niet bereiken als we escaleren in woorden of daden.” Zijn opmerkingen zullen het debat over het optreden van president Macron als potentiële tussenpersoon of westerse gezant voor Vladimir Poetin voor en na de Russische invasie van Oekraïne opnieuw op gang brengen. Voor wie spreekt Macron precies? Er is sterke kritiek geweest op zijn rol in Polen en andere Oost-Europese landen, en in delen van de Amerikaanse media.
De inspanningen van Macron zijn geprezen en aangemoedigd door de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Macron heeft sinds het begin van de oorlog tien telefoongesprekken met Poetin gevoerd – een aantal daarvan op verzoek van Zelensky – en de Franse en Oekraïense presidenten spreken elke dag aan de telefoon.
En toch was Zelensky gisteren ook kritisch in een interview met The Economist over de onwil van Macron en enkele andere westerse leiders om Oekraïne tanks en andere zware wapens te geven. Hij zei dat ze “bang” waren voor Rusland, waarop Franse functionarissen antwoorden: “bang voor Rusland, nee, bang voor een kernoorlog, ja.”
Toegegeven moet worden dat de gesprekken tussen Poetin en Macron, voor en tijdens de oorlog, (tot nu toe) niets hebben opgeleverd. Poetin heeft voortdurend tegen Macron gelogen en Macron is met hem blijven praten. Vandaag of morgen wordt er weer een telefoongesprek verwacht. Macron hoopt Poetin te overtuigen om een staakt-het-vuren af te kondigen in de belegerde Zwarte Zee-haven van Mariupol, lang genoeg om een Frans-Turks-Griekse humanitaire evacuatie van burgers over zee en/of door de lucht mogelijk te maken.
Als Macron slaagt, wat verre van zeker is, zal zijn niet-helemaal eenmansdiplomatie haar eerste vruchten hebben afgeworpen. Maar wat drijft Macron? Het is verkeerd om te suggereren dat het over 13 dagen de Franse presidentsverkiezingen zijn. Macron zou precies hetzelfde hebben gedaan als de verkiezingen twee jaar verwijderd waren.
De mensen van Macron zeggen dat zijn benadering wordt gevormd door logica en gezond verstand. Het Westen is niet bereid een kernoorlog te riskeren door zich aan te sluiten bij het conflict aan de kant van Oekraïne. In die omstandigheden kunnen alleen sancties, plus wapenleveringen, plus de moed van het Oekraïense volk – en dan uiteindelijk diplomatie – de crisis tot een aanvaardbare oplossing brengen.
Het agressieve tegenbeeld van Zelensky, Polen en de Baltische staten – dat Rusland verslagen moet worden en als verslagen moet worden gezien – is logisch, geven Franse functionarissen toe. Het is ook gevaarlijk. Wat niet logisch is, is om te suggereren, zoals president Biden kort deed, dat Vladimir Poetin moet worden verwijderd zonder enige directe westerse betrokkenheid bij het conflict.
Macron maakt zich echter ook wel eens schuldig aan het afdwalen van het NAVO-script. Zijn andere opmerkingen aan de Franse radio gisteren – minder geciteerd door Engelstalige media – zijn daar een goed voorbeeld van. “Wij Europeanen mogen niet toegeven aan een of andere vorm van escalatie”, zei hij. “We mogen, wij Europeanen, onze geografie en onze geschiedenis niet vergeten. We zijn niet in oorlog met het Russische volk.”
Achter die opmerkingen schuilt Macrons geloof in een sterker, meer “strategisch” gevoel van de Europese Unie: de noodzaak om op lange termijn een Europese politieke identiteit te laten gelden en op te staan tegen Rusland en China, maar ook om meer militair en technologisch onafhankelijk te worden van de Verenigde Staten. Hij is weer eens logisch. Maar hij wekt ook het vermoeden op, of versterkt het, bij sommigen in de VS en bij sommigen in Europa dat hij niet altijd in het NAVO-team speelt.
