Indignatie redactie 
JA21 houdt in Utrecht op te bestaan. Utrecht is daarmee de tweede provincie zonder provinciale JA21-fractie: Groningen heeft er nooit een gehad. De uittocht gaat verder. Na landelijk bekende gezichten als Nicki Pouw en Rob Roos gooien ook elders JA21-politici de handdoek in de ring. Vorige week was het oud-senator en waterschapsbestuurder Bob van Pareren, deze week Statenleden Michiel Fiscalini en Stefan Berlijn, samen met hun fractiemedewerker Ramon Emmen.
De Utrechtse geschiedenis illustreert hoe failliet JA21 is. Hier splitste in 2020 de voltallige FvD-Statenfractie af en stapte over naar Eerdmans en Nanninga. Het zestal had zich enorm gestoord aan de radicalisering van Thierry Baudet en wilde een nieuwe start. Meerdere fractieleden schreven enthousiast mee aan het eerste verkiezingsprogramma en de fractie was met drie kandidaten hofleverancier van de top van de kandidatenlijst. Fractielid Nicki Pouw ging ook daadwerkelijk naar Den Haag.
Het enthousiasme van weleer is weg. Sinds maart is slechts een duo over. Bij de discussie over democratisering voerden de voormalige Statenleden Wouter Weyers en Ted Dinklo het hoogste woord. Ze namen inmiddels weken geleden afscheid. Toen was al duidelijk dat ook de twee overgebleven Statenleden wel klaar waren met Nanninga en Eerdmans: JA21 is een ondemocratische baantjesmachine voor een top die geen tegenspraak duldt. Met name Nanninga valt op: ze heeft meerdere functies en toont nul zelfreflectie.
PVV-PROBLEMEN
Nu beginnen Fiscalini en Berlijn een eigen partij: UtrechtNu! Ze doen dat samen met twee PVV’ers. Sjors Nagtegaal is PVV-Statenlid in Utrecht en sluit zich bij de JA21’ers aan. Nagtegaal werkt ook voor de PVV-fractie in de stad Utrecht. Daar is David Bosch raadslid en ook hij gaat mee naar de nieuwe partij. Die bestaat daarmee uit drie Statenleden en één raadslid. Van de PVV blijft in de provincie alleen fractievoorzitter Martine van der Velde over, in de gemeente Utrecht niemand.
Utrecht is ook voor de PVV een problematische provincie. Hier zat in 2019 nog Statenlid René Dercksen, maar die stemde bij de Eerste Kamerverkiezingen van dat jaar op Forum en sloot zich later met een collega-Statenlid aan bij Wybren van Haga. Zo verdween de PVV in de provincie Utrecht. Het was dit jaar lastiger dan ooit om een geheel nieuwe kandidatenlijst te maken. Kamerlid Gidi Markuszower kreeg deze taak en belde Nagtegaal voor hulp: hij had de meeste regionale contacten.
Nagtegaal werkt vijf jaar voor de Utrechtse raadsfractie, vertelt hij aan de telefoon. Veel contacten van de PVV wilden niet op de lijst. Nagtegaal wilde zelf wel lijsttrekker worden. Even leek dat ook te lukken, maar hij werd uiteindelijk nummer twee omdat Wilders een vrouw op de eerste plek wilde. Nagtegaal was al jaren loyaal, maar werd niet beloond. Na de verkiezingen, toen de PVV met twee zetels in de Staten terugkwam, bleek het niet te boteren met de fractievoorzitter.
DOORMODDEREN
Zo kwamen ontevreden JA21’ers en PVV’ers samen. De twee Statenleden van JA21 zien dat hun oude partij is mislukt en dat er geen uitzicht is op verbetering. Ondertussen wilde Nagtegaal er in de provincie wel het beste van maken, maar de samenwerking had volgens hem steeds meer weg van een slechte relatie: eindeloos doormodderen. Ook was hij steeds minder content met de koers: de PVV buigt richting FvD in een niet-liberale richting. Tijd voor iets nieuws. UtrechtNu! schrijft:
‘Wij streven ernaar om niet langer onder het juk van de landelijke politiek te werken en ons te focussen op Utrecht en de Utrechters. (…) Het is onze missie om Utrechtse tradities en erfgoed te beschermen en te bewaren voor toekomstige generaties, om de lokale economie te stimuleren en om beleid te creëren dat rechtvaardig is en rekening houdt met de belangen en behoeften van alle inwoners. Wij zijn vastberaden om voor de belangen van alle Utrechters te strijden en om het democratisch proces in Utrecht te vernieuwen en te verbeteren. Of het nu gaat om het verdedigen van keuzevrijheid of het aanpakken van energievraagstukken.’
Nieuwe partijen moeten – zo weten we inmiddels – altijd met enige scepsis worden bekeken. Zo hebben provinciale partijen nooit veel publiek getrokken, behalve de FNP in Friesland. Dit is ook de provincie waar de inwoners een band mee hebben, iets wat in Utrecht non-existent is. Toch is het misschien iets te snel UtrechtNu! nu al af te serveren: een lokale rechts-conservatieve partij bestaat in bijna alle grote steden, maar niet in het – nogal linkse – Utrecht. Zou daar werkelijk geen ruimte zijn voor zo’n geluid?
En zelfs als UtrechtNu! niks wordt: je kunt deze Statenleden nauwelijks kwalijk nemen dat ze bij hun oude partijen weg willen.
