Julian Assange: rechtbank overweegt laatste poging om uitlevering van de VS te bestrijden

Julian Assange: Een tweedaagse hoorzitting zal afwegen of de oprichter van WikiLeaks toestemming kan krijgen om in beroep te gaan tegen de beslissing uit 2022

De advocaten van de oprichter van WikiLeaks, Julian Assange , zullen dinsdag een laatste wanhopige poging ondernemen om zijn uitlevering aan de VS aan te vechten, waar hij een levenslange gevangenisstraf riskeert als hij wordt veroordeeld voor spionagebeschuldigingen.

Tijdens een tweedaagse hoorzitting bij het Hooggerechtshof zal worden overwogen of de in Australië geboren Assange, die al bijna vijf jaar in de Belmarsh-gevangenis vastzit, toestemming kan krijgen om in beroep te gaan tegen een uitleveringsbesluit dat in 2022 is genomen door de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, Priti Patel. .

De aanhangers van Assange zeggen dat als de rechtbank weigert, dit de weg vrijmaakt voor hem om naar de VS te worden gevlogen, uit angst voor zijn verslechterende gezondheid.

Assange heeft verzocht om persoonlijk voor de rechtbank te verschijnen, maar zal naar verwachting verschijnen via een videoverbinding van Belmarsh.

Zijn vrouw, Stella Assange, zei: “Zijn leven loopt elke dag gevaar dat hij in de gevangenis zit. Als hij wordt uitgeleverd, zal hij sterven.”

Tijdens een briefing over het beroep vorige week voegde ze eraan toe: “Het is de laatste hoorzitting. Als Julian zijn zin niet krijgt, is er geen mogelijkheid om in beroep te gaan bij het Hooggerechtshof of waar dan ook in dit rechtsgebied.”

In het kader van de Amerikaanse procedure die tijdens het presidentschap van Donald Trump nieuw leven werd ingeblazen, wordt Assange geconfronteerd met zeventien aanklachten wegens spionage en één aanklacht wegens computermisbruik vanwege zijn vermeende rol bij het verkrijgen en openbaar maken van geheim materiaal.

De advocaten van Assange zullen betogen dat zijn uitlevering zou neerkomen op een straf voor politieke opvattingen. Er wordt ook van hen verwacht dat ze beweren dat het besluit in strijd zou zijn met het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens, inclusief zijn recht op vrije meningsuiting.

Onthullingen van WikiLeaks onthulden details van Amerikaanse activiteiten in Irak en Afghanistan, en bevatten videobeelden van een helikopteraanval door Amerikaanse troepen waarbij elf mensen omkwamen, waaronder twee Reuters-journalisten.

Zijn advocaten zeggen dat hij, als hij wordt veroordeeld voor de Amerikaanse aanklachten, een gevangenisstraf van maximaal 175 jaar kan krijgen. Eerder deze maand werd Joshua Schulte , een voormalig CIA-officier, in een aparte zaak veertig jaar gevangengezet omdat hij geheim materiaal aan WikiLeaks had doorgegeven.

Manning van het Amerikaanse leger om een ​​Pentagon-computer te hacken en van het vrijgeven van geheime diplomatieke telegrammen en militaire bestanden.

Manning kreeg haar straf omgezet door Barack Obama en werd na zeven jaar gevangenisstraf vrijgelaten.

In 2012 kreeg Assange politiek asiel van Ecuador nadat de rechtbank oordeelde dat hij aan Zweden moest worden uitgeleverd als onderdeel van een verkrachtingsonderzoek dat later werd ingetrokken.

Hij werd in 2019 gearresteerd toen de Ecuadoraanse regering zijn asielstatus introk. Hij werd vervolgens gevangen gezet omdat hij de borgtocht had overgeslagen toen hij voor het eerst onderdak zocht in de ambassade.

Hij wordt vastgehouden in Belmarsh terwijl de uitleveringsstrijd met de VS voortduurt.

Een rechter in Londen blokkeerde aanvankelijk de overplaatsing van Assange naar de VS omdat hij waarschijnlijk zelfmoord zou plegen als hij in barre Amerikaanse gevangenisomstandigheden zou worden vastgehouden. Een daaropvolgende rechtbank maakte de weg vrij voor de maatregel nadat de Amerikaanse autoriteiten garanties hadden gegeven over zijn behandeling.

Hoe klokkenluider Julian Assange lange tijd voor velen een idool was, maar nu wegkwijnt in een Britse cel

Julian Assange was lange tijd voor velen een idool dat machthebbers ter verantwoording riep. Inmiddels hebben vroegere bondgenoten hun handen van hem afgetrokken en kwijnt de WikiLeaks-oprichter weg in een Britse gevangenis. Hoe is dit zo gelopen? Een analyse in vier vragen.

Wat is WikiLeaks?

Op wikileaks.org kunnen klokkenluiders anoniem documenten over overheden en bedrijven lekken. De doorbraak kwam in 2010, toen de site vele bestanden kreeg over de oorlogen in Irak en Afghanistan. Als eerste werd een video gepubliceerd waarin te zien is hoe Amerikaanse soldaten in Irak achttien burgers, onder wie twee medewerkers van persbureau Reuters, doodschieten. De schutters zagen een camera aan voor een wapen.

Internetexpert Karin Spaink, die Assange in 2009 ontmoette op een conferentie, was onder de indruk van WikiLeaks’ onderzoek naar de schietpartijvideo. Maar Spaink heeft kritiek op de lichtzinnigheid waarmee de site regelmatig opereert, bijvoorbeeld toen deze in 2016 de namen publiceerde van twee verkrachte Saudische tienermeisjes. ‘Als je documenten van de Saudische overheid publiceert móet je culturele voorzichtigheid in acht nemen. In Nederland gaat verkrachting al gepaard met stigmatisering, kun je nagaan hoe dat daar is.’

Amnesty tikte WikiLeaks ook op de vingers, in 2010 al, omdat via de site namen uitlekten van Afghaanse inlichtingenbronnen. Dit brengt hun levens in gevaar, waarschuwde de mensenrechtenorganisatie. Maar Assange was weinig gevoelig voor dergelijke kritiek, blijkt uit het boek WikiLeaks: Inside Julian Assange’s war on secrecy van David Leigh en Luke Harding. ‘Het zijn informanten. Als ze vermoord worden, verdienen ze dat’, tekenden ze op uit zijn mond.

Kritiek klonk ook toen de site in 2016 e-mails publiceerde van en naar Hillary Clinton. Die mails, die bij een Russische hack waren buitgemaakt, hebben haar mogelijk het presidentschap gekost. WikiLeaks liet zich voor het karretje van het Kremlin spannen, oordelen critici die erop wijzen dat het eerder naliet om over Russische activiteiten in Oekraïne te publiceren.

Wie is Julian Assange?

Met WikiLeaks streeft Assange ‘radicale transparantie’ na, maar over zijn eigen leven is hij niet altijd open geweest. De Australiër weigerde lang zijn geboortejaar (1971) prijs te geven. Op jonge leeftijd belandde hij in een hackersgemeenschap en raakte betrokken bij inbraken bij de Australische politie, het Pentagon en NASA. Begin jaren negentig werd Assange, toen wiskundestudent, vanwege zijn hackactiviteiten beboet.

In 2006 richtte hij WikiLeaks op. Journalisten en activisten waren enthousiast: Amnesty lauwerde Assange in 2009 voor het openbaren van informatie over buitengerechtelijke executies in Kenia. Als een popster trok Assange destijds de wereld over.

Het contrast met zijn huidige status kan nauwelijks groter. In april verscheen Assange voor het laatst in het openbaar. Na een verblijf van zeven jaar in de Ecuadoraanse ambassade voerden Londense agenten hem met een busje af. De beelden van een schreeuwende man met baard gingen de wereld over.

In juni werd hij overgebracht naar de ziekenhuisvleugel vanwege extreem gewichtsverlies. In een brief aan een medestander liet Assange weten dat de gevangenis hem zwaar viel. Hij wordt ‘omgeven door moordenaars’, en heeft ‘geen laptop, geen internet en geen toegang tot de bibliotheek’. Assange: ‘Ik kan mijzelf en mijn idealen niet verdedigen tot ik vrij ben.’

Hoe zit het met de aanklachten tegen Assange?

Assange kwam in 2010 in het vizier van de Zweedse justitie. Twee vrouwen beschuldigden hem van verkrachting. In de documentaire Risk van Laura Poitras omschrijft de WikiLeaks-oprichter de beschuldigingen als een ‘gestoord feministisch complot’. Zweden zou hem willen uitleveren aan de VS. Daar willen de autoriteiten hem aanpakken vanwege de publicaties over Irak en Afghanistan.

Vanuit Londen vocht Assange tegen de uitlevering. Toen hij die zaak in 2012 verloor, vluchtte Assange, die in afwachting van de uitspraak op borgtocht was vrijgelaten, naar de Ecuadoraanse ambassade. Daarvandaan bleef hij WikiLeaks aansturen.

In april dit jaar werd Assange opgepakt en overgebracht naar de beruchte Londense Belmarsh-gevangenis. Daar moet hij elf maanden zitten wegens het schenden van de borgtochtvoorwaarden.

Intussen heeft het Zweedse OM besloten het strafrechtelijk vooronderzoek tegen Assange te heropenen. Ook hebben de VS om zijn uitlevering gevraagd: er liggen achttien aanklachten klaar, goed voor een maximale gevangenisstraf van 175 jaar. De Amerikaanse justitie verdenkt hem onder meer van samenspanning tot een computerinbraak in 2010, waarmee klokkenluider Chelsea Manning toegang had moeten krijgen tot staatsgeheime stukken.

Amnesty roept Londen op Assange niet uit te leveren aan de VS, vanwege het ‘reële risico’ op schending van het folterverbod en een mogelijke doodstraf.

Wat is er aan de hand met Chelsea Manning?

WikiLeaks en Assange zouden vermoedelijk nooit zo beroemd zijn geworden zonder Chelsea Manning, de Amerikaanse soldaat die WikiLeaks in 2010 de bestanden over de oorlogen in Irak en Afghanistan leverde. In 2013 werd Manning hiervoor veroordeeld tot 35 jaar gevangenisstraf. Aan het einde van zijn presidentschap besloot Barack Obama haar straf te verkorten.

Desondanks is ze in maart van dit jaar opnieuw opgepakt omdat ze weigert tegen Assange te getuigen. In mei werd Manning weer vrijgelaten, al kreeg ze wel meteen een nieuwe dagvaarding aan haar broek. Karin Spaink heeft meer met haar te doen dan met Assange: ‘Zij is de échte klokkenluider.’