Klaas Dijkhoff neemt de gelegenheid om Dilan Yesilgöz aan te vallen

Yesilgöz – Singer-songwriter Douwe Bob Posthuma bevindt zich sinds enige dagen in het brandpunt van het nationaal discours – en niet omdat hij zojuist een belangwekkend nieuw album aan zijn oeuvre heeft toegevoegd. Afgelopen zondag weigerde Posthuma op het allerlaatste moment op te treden bij het jaarlijkse Joodse voetbaltoernooi Jom Ha Voetbal in Amsterdam.

Yesilgöz Volgens hem waren er tegen de afspraken in „zionistische posters en pamfletten” te zien. Het betrof, zo bleek later, materiaal van de organisaties Stand With Us, die voorlichting geeft over Israël en antisemitisme, en Netzer Nederland, een liberaal zionistische jongerenvereniging.

Posthuma’s geopolitieke engagement kwam op een voor de aanwezige kinderen teleurstellend moment: hij stond al op het podium. In de dagen na het voorval betwistte de organisatie zijn lezing van de gang van zaken: er zouden met het boekingskantoor geen afspraken zijn gemaakt over politieke kwesties en verder zou de aard van het toernooi heel anders zijn geweest dan Posthuma en zijn begeleiders suggereerden.

Hier had de kwestie kunnen eindigen, maar dat was buiten de politiek gerekend – en dan met name buiten VVD-leider Dilan Yesilgöz. Via X liet zij nog dezelfde zondagmiddag weten dat in Amsterdam sprake was geweest van „pure haat, vol in het gezicht”. En, schreef ze: „Tachtig jaar na ‘Dit nooit weer’ gebeurt het weer” – waarmee ze een verband legde tussen het handelen van Posthuma en de Holocaust, de moord op zes miljoen Joden.

Toenemend antisemitisme is in Nederland en elders in Europa een reëel bestaand probleem. Joodse instellingen en evenementen moeten al langere tijd beschermd worden – ook al vóór de oorlog in Gaza. Het is zeer kwalijk dat dit nodig is. Politici, zeker de leider van de grootste regeringspartij, doen er goed aan prudent op te treden rondom deze materie.

Yesilgöz koos er echter voor om vol op het orgel te gaan. De in het huidige maatschappelijke klimaat voorspelbare doodsbedreigingen volgden, waardoor Posthuma dinsdag besloot met zijn gezin een veilig heenkomen in het buitenland te zoeken. Hij eiste excuses van Yesilgöz, maar die zei dat ze achter haar woorden bleef staan. De bedreigingen aan zijn adres veroordeelde ze wel.

Het staat een artiest vrij om ergens niet op te treden, ook als de daarvoor gegeven reden de wenkbrauwen doet fronsen en ook als het idee bestaat dat de persoon in kwestie niet weet waarover hij het heeft. Mocht Posthuma strafbare uitspraken hebben gedaan – wat niet het geval lijkt – dan is het aan justitie om actie te ondernemen. De landelijke politiek kan zich beter niet met de ‘kwestie-Douwe Bob’ bezighouden.

Yesilgöz’ optreden leek ingegeven door electorale motieven. De oorlog in Gaza doet de gemoederen in Nederland hoog oplopen, en de VVD-leider moet hebben gedacht dat ze met haar interventie punten kon scoren bij een deel van het electoraat.

Nu klopt het dat er verkiezingen op komst zijn, maar een volksvertegenwoordiger is niet alleen op de wereld om zoveel mogelijk stemmen te winnen. Een politicus moet ook weten wanneer de samenleving vraagt om rust en kalmte in plaats van nodeloos grote woorden en escalatie.

In een filmpje dat ze woensdagmiddag op social media zette, kwam Yesilgöz tot de conclusie dat haar X-bericht geen goed begin was geweest voor een dialoog over dit onderwerp. Dat inzicht was juist, maar kwam rijkelijk laat. Even tot tien tellen voor het drukken op de verzendknop was beter geweest.

Als Dilan Yesilgöz struikelt, dan duikt Klaas Dijkhoff meteen op. VVD-leider Yesilgöz zit al drie dagen moeilijk omdat ze zanger Douwe Bob het land uit heeft gejaagd door hem van Jodenhaat te beschuldigen. Een mooi moment voor voormalige politicus Dijkhoff om woensdagavond in het VVD-huisorgaan Goedenavond Nederland (NPO 1) subtiel maar onmiskenbaar aan haar stoelpoten te zagen.

Dijkhoff bedankte vier jaar geleden voor het VVD-leiderschap en stapte uit de politiek. Gematigde VVD’ers zien hem nu als redelijk alternatief voor de felle Yesilgöz. Dijkhoff zat in de talkshow alvast zeer verkiesbaar te wezen, met zijn kenmerkende vestje, baard en sneakers. Twee weken geleden richtte hij ‘Voor Ons Nederland’ op, een soort buitenparlementaire beweging die zich namens de „milde meerderheid” keert tegen populistische en de antidemocratische tendensen in Den Haag. Daarmee kun je aan de PVV denken maar ook aan Dijkhoffs eigen VVD.

Yesilgöz beschuldigde Douwe Bob zondag in een tweet van Jodenhaat omdat hij niet wilde optreden op een Joods voetbaltoernooi wegens aanwezige pro-Israëluitingen. De zanger werd met de dood bedreigd en moest vluchten. „Doe dat niet”, had Dijkhoff de afgelopen dagen vaak gedacht als hij Yesilgöz aan het werk zag.

In de talkshow zei hij dat zij „heel heftige bewoordingen kiest waar je beter de verbinding kunt zoeken”. „En de meeste Nederlanders zitten thuis en denken: waarom gaat het niet over de economie en de woningbouw en het zorgakkoord?” Hij begreep de aantrekkingskracht van het populisme wel: „Ik vind het ook gewoon lekker als iemand precies zegt wat ik denk, en eróp, en niet luisteren naar de ander, nee gewoon nog een keer roepen.” Maar het loste volgens hem niets op en ondergroef de democratie.

Guus Meeuwis

Yesilgöz had de dreigende demarrage van Dijkhoff enigszins ondervangen door woensdagmiddag een video op berichtendienst X te plaatsen waarin ze alsnog een beetje inbond. Ze had een ietsiepietsie spijt dat ze de tweet had geplaatst, Douwe Bob was geen Jodenhater maar zijn actie tegen het zionisme was wel een daad van Jodenhaat. Typerend voor de populist Yesilgöz is dat ze dit niet in een talkshow of een journalistieke rubriek kwam vertellen, maar een home-video postte op X.

Nogal wazig gefilmd met een saai achtergrond: een bruinleren bank tegen een kale muur. En een monoloog van zeven minuten is natuurlijk veel te lang voor verspreiding op de socials of in de nieuwsmedia.

De „ophefmachine” (Dijkhoff) pikte dan ook alleen de zinnen eruit die vagelijk aan excuses deden denken en liet de rest zitten. Dat terwijl het leeuwendeel van Yesilgöz’ video bestond uit een vlammend betoog tegen het opkomend antisemitisme in Nederland. Best goed eigenlijk. Maar wanneer ze kritiek op het zionisme en de genocide in Gaza automatisch als antisemitisch bestempelt, gebruikt ze het begrip als dooddoener.

Hoe is een countrypopzanger als Douwe Bob überhaupt in deze politieke leeuwenkuil verzeild geraakt? Dat wist zijn collega Guus Meeuwis te vertellen in talkshow Humberto (RTL 4). Zolang politici de problemen laten liggen, zo stelde hij, „zullen steeds meer kunstenaars hun stem gaan laten horen”. Hij voegde meteen de daad bij het woord. Nu Dijkhoff en de rest al waren geweest, durfde de anders zo voorzichtige volkszanger ook een trap tegen Yesilgöz te geven: „Ik weet niet, maar volgens mij hebben we meer aan een verbindende leider dan aan iemand die tweestrijd zaait. Je hebt er niets aan.”