Koningshuis is een bron van aanhoudende ergernis

Dat het koningshuis niet meer van deze tijd is, mogen we inmiddels toch als een vaststaand feit beschouwen. Het is een feodaal relict waarvoor het steeds moeilijker wordt een rechtvaardiging te verzinnen.

Vroeger zei men vaak dat het Oranjehuis voor, zoals dat tegenwoordig heet, ‘verbinding’ stond. In een levensbeschouwelijk verdeeld land als het onze zorgde de vorst voor tenminste nog enige eenheid en saamhorigheid. Dat was en is voornamelijk propaganda, maar vooruit. Er waren en zijn mensen die erin geloven, al zitten de meesten nu vermoedelijk in het verpleeghuis.

Ze zeiden ook wel dat er in tijden van modernisering, secularisatie en ‘onttovering’, wanneer oude luister verdwijnt en tradities aan kracht inboeten, behoefte is aan een ‘sprookje’. Dat verhaal hebben we ook uitentreuren gehoord. En ook daar schijnen mensen nog steeds in te geloven. Hoewel, en dat mogen we gerust een verheugende ontwikkeling noemen, bij de Oranjeverenigingen de vergrijzing onverbiddelijk schijnt toe te slaan.

Wat nog steeds veel te weinig bekend is, is dat de Oranjes van oudsher uitgenaste zakkenvullers zijn, met de grootvader van de vorst, een louche golddigger, als meest schaamteloze. De gage die het huidige paar voor zijn rol in het ‘sprookje’ krijgt is aan de zeer royale kant. Officieel staan ze voor 42 miljoen op de begroting maar volgens deskundigen is dat veel te weinig. Reken met alle extra’s op een veelvoud van dat bedrag.

Niettemin, ze zijn erg op de eigen penning. Als het even kan moet de staat, dat wil zeggen de belastingbetaler, opdraaien voor ook hun privé-uitgaven. En als ze zelfs eens de knip moeten trekken, laat de betalingsmoraal regelmatig te wensen over. Ze zijn erg laks, klagen leveranciers, met het voldoen van hun rekeningen.

Daar schijn je niet alleen bij geharnaste Oranjeklanten niet te zwaar aan te moeten tillen. Een koningshuis mag een paar belastingcenten kosten, vinden ze. Bij enig bescheiden tegengesputter komt dan onherroepelijk de eeuwige dooddoener: alsof een president zo goedkoop zou zijn! Waarop de net zo eeuwige dooddoener retour komt: een president geef je een termijn van pakweg vijf jaar en daarna zwaai je hem uit. En als hij het te bont maakt, stuur je hem eerder weg. Dat kan, helaas, (nog) niet met de Oranjes.

Het grootste bezwaar tegen dit achterlijke instituut is dat de leden boven de wet staan. En het grootste schandaal dat daar bijna niemand aanstoot aan neemt. Het laatste voorbeeld is het gedoe rond het jaarlijkse afsluiten van des konings jachtterrein bij Paleis het Loo. Een andere domeinbeheerder moet dit niet in zijn hoofd halen. Hij is verplicht zijn gebied vrijwel het hele jaar open te houden voor het publiek. Als hij het niet doet verspeelt hij subiet zijn subsidie.

Maar als de koning het domein drie maanden dicht gooit om er met zijn kornuiten fazanten dood te schieten, geldt die regeling niet. Dan valt het onder zijn ‘persoonlijke levenssfeer’, aldus minister van Landbouw Carola Schouten (ChristenUnie) in antwoord op Kamervragen. En nee, die subsidie, 4,7 miljoen euro, hoeft hij niet terug te betalen. Daar doen die Oranjes, zie onder veel meer de extra uitgaven aan de renovatie van Paleis Huis ten Bosch, sowieso niet aan.

Dit is willens en wetens bevorderen van rechtsongelijkheid. En dat is onbehoorlijk bestuur. Dat zijn geen argumenten waarvoor de Oranjes gevoelig voor zijn. Dat zijn ze nooit geweest en ze zullen het ook wel nooit worden. Maar dat de politiek, de regering, daarin meegaat, is, daar komt-ie, onaanvaardbaar. In de coronatijd wordt van iedereen offers geëist, maar het terugvorderen van een onrechtmatige subsidie aan de vorst, daar beginnen we niet aan. ‘Persoonlijke levenssfeer’, weet u wel.

Het zou goed zijn als premier Mark Rutte de koninklijke potverteerders eens onder handen nam. Vorst en vorstin op het hart drukt dat ze een voorbeeldfunctie hebben. Dat het een niet overmatig belastend parttime baantje is. En dat ze daarvoor buitensporig goed betaald worden.

Het leek even de goede kant uit te gaan, met die inderdaad prima toespraak aan het begin van de coronacrisis. De vorst leek in zijn rol te zijn gegroeid, stelde menig royaltywatcher vergenoegd vast. Maar ja, dat lijkt nu toch niet meer dan een eenmalig lichtpuntje.

Rutte schijnt geen zin te hebben om het duo (en zij is erger dan hij) tot de orde te roepen. Hij zal vermoedelijk redeneren dat de sop de kool niet waard is. De ophef beperkt zich voornamelijk tot het kleine groepje republikeinen die toch al nooit serieus worden genomen. Daar ga je geen energie in steken. Helemaal niet, als er electoraal niets mee te winnen valt.

Dat zal allemaal best waar wezen. Maar toch, het knaagt. Puissant rijke nonvaleurs die met instemming van de regering overal lak aan hebben. Dat is, – hoor je dat, daar in dat Torentje! -, echt niet van deze tijd.