Op 11 december werden Eva Kaili, vicevoorzitter van het Europees Parlement, en drie anderen aangeklaagd en gevangengezet in verband met een onderzoek naar vermeende corruptie in verband met Qatar.
Mevrouw Kaili, een Grieks socialistisch parlementslid dat verantwoordelijk is voor de betrekkingen met het Midden-Oosten, had onlangs aan haar collega’s uitgelegd dat Qatar “in de voorhoede van het arbeidsrecht” stond en dat zijn bereidheid om het WK voetbal te organiseren een teken was van substantiële democratische vooruitgang. Elke gekozen vertegenwoordiger die kritiek heeft op Qatar, hield zich bezig met “intimidatie”, zei ze.
Op zaterdag 10 december vond de Belgische politie zakken met contant geld ( minstens 600.000 euro ) bij haar thuis nadat ze haar vader had onderschept met een grote koffer vol geld, die hij op het punt stond mee terug te nemen naar Griekenland. Een ander socialistisch parlementslid, de Belg Marc Tarabella , is ook betrokken. Als vicevoorzitter van de delegatie van het Europees Parlement voor de betrekkingen met het Arabisch Schiereiland zei hij onlangs dat Qatar “een voorbeeld is om te volgen” voor andere landen in de regio.
Men kan niet zeggen dat dit geval typerend is voor wat er in het Europees Parlement gebeurt. Sterker nog, de instelling is nog nooit eerder geconfronteerd met een corruptieschandaal van deze omvang. Maar de onthullingen fungeren niettemin als een wake-up call die twee fenomenen illustreert.
Methoden van Qatar onder de loep
Het nieuws verbrijzelt het verhaal dat de Qatarese autoriteiten en sommige van hun aanhangers al jaren proberen te weven – en nog meer sinds de start van de WK-competitie – dat het land nu ethisch onberispelijk is.
Als de beschuldigingen worden bewezen, zou dit het vermoeden bevestigen dat de autocraten van het land zijn imago lang hebben witgekalkt in een poging hun internationale investeringsstrategie te stimuleren en zakelijke partnerschappen te ontwikkelen.
Tot op heden heeft Qatar niet laten zien dat het het WK organiseert om te leren van de ideeën van fans uit liberale democratieën of om zijn zeer conservatieve samenleving te matigen . In plaats daarvan hebben de leiders van het land zich geconcentreerd op het inhuren van adviseurs en woordvoerders en het uitnodigen van invloedrijke figuren naar Doha om de vieringen bij te wonen.
Indien bevestigd door de rechtbanken, zou het schandaal een doos van Pandora van corruptie kunnen openen onder de politieke, bestuurlijke, economische en media-elites van het land. Ondertussen gaat het Franse rechtssysteem door met het onderzoeken van de voorwaarden waaronder het WK werd toegekend aan de monarchie, waaronder een beruchte lunch tussen de toenmalige president Nicolas Sarkozy en Qatarese elites in november 2010.
Roept op tot verandering in het Europees Parlement
Dit vermeende schandaal illustreert ook de noodzaak van verandering en hervorming in het Europees Parlement.
Talrijke gevallen die in de pers aan het licht zijn gekomen, tonen aan dat de druk van lobby’s op haar leden toeneemt, samen met de verantwoordelijkheden en invloed van de leden. De aanwezigheid en activiteiten van lobbyisten zijn al sterk gereguleerd op het niveau van de Europese instellingen in vergelijking met veel lidstaten, maar de wet en de praktijk moeten voortdurend evolueren om zich aan te passen aan hun vernieuwde strategieën.
We moeten ook een omgeving creëren die lobby’s en minder ethisch ingestelde politici op afstand houdt. Het is bijvoorbeeld niet juist dat EP -leden in de marge van hun mandaat als adviseur of advocaat mogen werken en dat afgezanten uit niet-EU-landen niet verplicht mogen worden zich te registreren in het transparantieregister dat verplicht is voor alle andere mensen die van plan zijn de Europese instellingen te bezoeken.
Het is ook de hoogste tijd dat de leden van het Europees Parlement alle mensen die ze tijdens hun werk ontmoeten, aangeven en dat regels het werk beperken dat ze doen als ze het Europees Parlement hebben verlaten. Ten slotte is het essentieel dat de partijen meer aandacht besteden aan de eerlijkheid van kandidaten voor het Europees Parlement en dat de EU een onafhankelijke ethische commissie heeft met ruime onderzoeks- en sanctiebevoegdheden.
Het Europees Parlement debatteert al 30 jaar over deze kwesties, en veel ngo’s, denktanks en deskundigen hebben op dit gebied suggesties gedaan . Er is vooruitgang geboekt, maar in een tempo dat te traag is om de meest gewetenloze lobbyisten en hebzuchtige leden van het Europees Parlement te omzeilen.
Lessen voor de toekomst
Natuurlijk zal geen enkele wet ooit voorkomen dat corrupte parlementariërs hun invloed aan de hoogste bieder verkopen. Maar als het Europees Parlement misstanden krachtiger zou bestrijden, als transparantie, eerlijkheid en ethiek centraal zouden staan in zijn werkorganisatie, dan zou de instelling ophouden met het aantrekken van oneerlijke mensen en zouden politieke partijen niet langer het risico nemen hen daarheen te sturen. Corruptors zouden ook voorzichtiger zijn in hun handelen.
Het is ook van essentieel belang dat de Europese en nationale autoriteiten gerechtigheid laten geschieden en dat de hoofdrolspelers van het corruptieschandaal in Qatar niet langer invloedrijke posities bekleden.
Ten slotte moet het relativisme dat ten grondslag ligt aan het buitenlands beleid van de EU worden bestreden. Niet alle buitenlandse landen zijn vrienden en niet al hun vertegenwoordigers gedragen zich op een acceptabele manier. Sommige landen aarzelen niet om gewetenloze methoden toe te passen bij het werken met Europese partners – en ontkenning is geen passend antwoord op dergelijk gedrag.