Europa
Frankrijk: militariserende ruimte
Op 3 september ondertekende de Franse minister van Defensie Florence Parley een bevel om een ”Space Command” (Commandement de l’Espace – CDE) op te zetten en te organiseren om samen met de Franse luchtmacht te werken. Frankrijk is van plan het nieuwe ruimtecommando om te vormen tot gemeenschappelijke luchtmacht. Parijs sluit de mogelijkheid niet uit om wapens te mobiliseren voor gebruik in en vanuit de ruimte.
Het voornemen van Frankrijk om ruimte te gebruiken voor militaire doeleinden geeft aan dat Parijs klaar is om deel te nemen aan de voortdurende extra-planetaire wapenwedloop: het heeft in dit verband al het leiderschap onder de Europese landen opgeëist. Tegelijkertijd worden de inspanningen van het land geleverd in het kader van de NAVO, wat inhoudt dat het defensiepact als geheel zijn invloed wil vergroten.
Italië: er wordt een globalistische regering gevormd
Op 5 september werd de nieuwe Italiaanse regering onder leiding van Giuseppe Conte donderdag beëdigd in aanwezigheid van president Sergio Mattarella. Het kabinet werd opgericht na de vorige regeringscoalitie, waarbij de Lega-partij van Matteo Salvini naar de oppositie verhuisde. Salvini drong aan op een vroege verkiezing, maar zijn voormalige partners van de Vijfsterrenbeweging werkten samen met vertegenwoordigers van de Democratische Partij om hem te slim af te zijn. Een van de eerste acties van de nieuwe regering was de toelating van meer migranten in Italië, een maatregel die Salvini eerder had geblokkeerd.
VK: de wet breekt Brexit
Op 24 september oordeelde het Britse Hooggerechtshof dat het besluit van premier Boris Johnson om het parlement tot 14 oktober op te schorten illegaal was en het nietig verklaarde, waardoor het parlement opnieuw kon vergaderen.
Als gevolg hiervan wordt de exit van Groot-Brittannië uit de EU, waarvan Boris Johnson verklaarde dat deze op 31 oktober zou plaatsvinden, bedreigd. Het Parlement zal zich waarschijnlijk opnieuw in het proces mengen in de hoop een akkoord te bereiken met Brussel. Johnson’s premiership staat ook op het spel: zijn tegenstanders hebben gesproken over de mogelijkheid van een vertrouwelijke stemming en onverwachte verkiezingen, er zijn zelfs geruis van beschuldiging geweest. Op zijn minst zijn vroege parlementsverkiezingen waarschijnlijk in de nabije toekomst.
Oostenrijk: de triomf van Kurtz
Op 29 september werden in Oostenrijk vervroegde parlementsverkiezingen gehouden. De winnaar was de Oostenrijkse Volkspartij onder leiding van voormalig premier Sebastian Kurtz, die 37% van de stemmen behaalde. Zijn voormalige partner in de coalitieregering, de eurosceptici van de Oostenrijkse Vrijheidspartij, ontving slechts ongeveer 16%. Het slechte optreden van de partij is een gevolg van de regeringscrisis van mei 2019, toen de leider van de Oostenrijkse Vrijheidspartij, Heinz-Christian Strache, het doelwit was van een spraakmakende politieke provocatie.
De partij van Kurtz is nu op zoek naar een partner met wie een nieuwe coalitie kan worden opgericht, maar de Oostenrijkse Vrijheidspartij is een vrij onwaarschijnlijke kandidaat. De sociaal-democraten, de traditionele rivalen van de Oostenrijkse Volkspartij, hebben de mogelijkheid van een coalitie al verworpen, wat betekent dat de Groenen de kans krijgen om voor het eerst in de regering te treden. De liberale partij NEOS zal waarschijnlijk ook de krachten bundelen om een regering te helpen vormen. Deze veranderingen geven ongetwijfeld aan dat Oostenrijk zal blijven streven naar liberalisme en conformiteit met Brussel.
Eurasië
Onderhandelingen in Astana
Op 16 september organiseerde Ankara een ontmoeting tussen de Russische president Vladimir Poetin, de Turkse leider Recep Tayyip Erdogan en de Iraanse leider Hassan Rouhani. Het centrale thema van de top was de situatie in Syrië. De drie presidenten kondigden de noodzaak aan om Amerikaanse troepen uit Syrië terug te trekken en verklaarden zich te zullen inzetten voor het behoud van de territoriale integriteit van Syrië. De situatie in Idlib werd ook besproken. Het Astana-formaat blijft een effectief middel om problemen met de betrekkingen tussen Rusland, Turkije en Iran in Syrië op te lossen.
Georgië: Saakashvili’s terugkeer
Op 30 september kondigde de voormalige president van Georgië, Mikheil Saakashvili, in een televisie-interview aan dat hij de komende maanden voorafgaand aan de parlementsverkiezingen in 2020 naar zijn vaderland zou terugkeren. Hij zei dat hij van plan is “het bewind te voltooien” van de leider van de regerende partij “Georgian Dream”, miljardair Bidzina Ivanishvili, “samen met het Georgische volk.”
De verklaring van Saakashvili is gericht op het consolideren van zijn aanhangers in Georgië aan de vooravond van de 2020-verkiezingen. Zijn mogelijke poging om terug te keren is bedoeld om protesten te stimuleren en misschien zelfs een kleurrevolutie. Vorige zomer in het centrum van Tbilisi hebben anti-Russische protesten die door zijn aanhangers waren georganiseerd, gewezen op de zwakte van de autoriteiten.
Midden-Oosten
VS en Afghanistan: gesprekken komen tot stilstand
Op 7 september kondigde de Amerikaanse president Donald Trump aan dat hij de gesprekken met het Taliban-leiderschap en de officiële autoriteiten van Afghanistan had geannuleerd die de volgende dag waren gepland. Trump haalde een aanval aan die Hezbollah in Kabul had uitgevoerd waarbij 12 mensen werden gedood, waaronder één Amerikaanse soldaat, als reden voor zijn beslissing. Twee dagen later zei Trump dat alle onderhandelingen met de Taliban ‘dood’ zijn.
De Taliban beschuldigden de Verenigde Staten van het verstoren van de ondertekening van een vredesverdrag en merkten op dat het document toen al klaar was en alleen nog moest worden ondertekend. Na het uiteenvallen van de betrekkingen met de Verenigde Staten bezochten de Taliban-delegaties Moskou, Teheran en Peking, waaruit bleek dat zij naast de Amerikanen andere potentiële partners heeft.
Saoedische olie-export aangevallen
Op 14 september werden twee olieverwerkingsinstallaties van Aramco in Saoedi-Arabië in Abqaiq en Khurais getroffen door drone-aanvallen. De aanval werd opgeëist door Houthi-rebellen in Jemen. De volgende dag zei het bedrijf dat als gevolg van de aanval de olieproductie in het land was gehalveerd, waardoor de export met ongeveer 5,7 miljoen vaten per dag verloor.
De Verenigde Staten en Saoedi-Arabië gaven Iran nogmaals de schuld voor de aanval. De Verenigde Staten reageerden door hun militaire aanwezigheid in de regio te versterken en te beloven de sancties aan te scherpen. Trump zei ook dat hij een militaire aanval op Iran niet had uitgesloten.
De schade aan de oliefaciliteiten toonde de kwetsbaarheid van de veiligheid van het Saoedische Koninkrijk en de onbetrouwbaarheid van zijn Amerikaanse defensieapparatuur, met name de luchtverdedigingssystemen. Ondanks de bedreigingen van Trump, toont de magere reactie van de Amerikaanse kant de onwil van de VS aan om een volledige oorlog met Iran te ontketenen.
Davutoglu tegen Erdogan
Voormalige Turkse premier Ahmet Davutoglu kondigde zijn terugtrekking aan de regerende Justice and Development Party (AKP) op vrijdag 13 september aan. De regerende partij van het land, onder voorzitterschap van president Recep Tayyip Erdogan, heeft unaniem ingestemd met het sturen van een verzoek aan de tuchtraad van de partij om voormalige Davutoglu kort voor zijn ontslag.
Na de poging tot militaire coup in Turkije in 2016, begonnen Davutoglu en Erdogan ruzie te krijgen. Veel deskundigen geloofden dat de voormalige Turkse president Abdullah Gul en Davutoglu hadden deelgenomen aan de voorbereidingen voor de staatsgreep. Net als de putschisten heeft Davutoglu consequent aangedrongen op een nauwere alliantie met de Verenigde Staten in zijn buitenlands beleid, en heeft krachtige steun van het Witte Huis.
Davutoglu probeert nu een nieuwe politieke macht te creëren om zich tegen de AKP te verzetten. Erdogan zal binnenkort een nieuwe partij hebben om tegen te vechten, ondersteund door zijn geopolitieke tegenstanders.
Noord Amerika
Bolton’s ontslag
Op 10 september kondigde de Amerikaanse president Donald Trump aan dat hij John Bolton had ontslagen uit zijn functie als adviseur voor de nationale veiligheid van de president. Tijdens zijn ambtsperiode bevestigde Bolton zijn reputatie als een hardnekkige oorlogszuchtige en dichte neoconservatieve. Alle belangrijke initiatieven van Bolton (een nieuwe golf van druk op Venezuela en de “regering” van Juan Guaido, evenals een verhoogde druk op Iran) eindigden zonder dat hij de beoogde resultaten had bereikt. Bolton heeft opzettelijk ingewikkelde en tenietgedaan vooruitgang in de onderhandelingen tussen de Verenigde Staten en Noord-Korea, en drong er bij Washington op aan om verschillende belangrijke wapenverdragen te verlaten.
Bolton werd vervangen door Robert O’Brien, die onlangs bij het ministerie van Buitenlandse Zaken had gewerkt als de speciale presidentiële gezant voor gijzeling. O’Brien is ongetwijfeld een oorlogshawk zoals Bolton, maar hij wordt ook beschouwd als veel loyaler aan Trump. Hoewel de dingen waarschijnlijk niet wezenlijk zullen veranderen, zal O’Brien eerder vasthouden aan de poging van Trump om een meer hands-off benadering van het buitenlands beleid vast te stellen.
Democraten initiëren een nieuwe beschuldigingspoging
Op 25 september kondigde het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, voorzitter Nancy Pelosi, de start aan van een afzettingsprocedure tegen president Donald Trump. De actie werd ondernomen naar aanleiding van een gesprek tussen Trump en de Oekraïense president Vladimir Zelensky, waarin Trump zijn tegenpartij naar verluidt vroeg om beschuldigingen van corruptie door voormalig vice-president Joe Biden en zijn zoon Hunter te onderzoeken. Hunter, terwijl zijn vader vice-president van de Verenigde Staten was, werd benoemd in de raad van bestuur van het Oekraïense olie- en gasbedrijf Burisma. Trump en zijn advocaat Rudy Giuliani beloven ook een nieuwe reeks Biden-onthullingen te onthullen.
De Democraten beschuldigen Trump ervan een buitenlandse macht te willen inschakelen om zich te bemoeien met de Amerikaanse verkiezingen. Interne tegenstrijdigheden in de Verenigde Staten verergeren de tegenstrijdigheden tussen de twee concurrerende partijen. Veel hangt ervan af of Trump enig bewijs kan leveren van Biden’s betrokkenheid bij corruptie.
Verkiezingen in Canada
Op 11 september kondigde de Canadese premier Justin Trudeau de ontbinding van het parlement en de geplande federale verkiezingen voor 21 oktober aan. Trudeau’s ‘prestaties’ als premier van Canada omvatten de legalisatie van marihuana, de wijdverbreide bevordering van gendergelijkheid en de openstelling van de landgrens voor een groot deel groepen Syrische vluchtelingen. Volgens de huidige opiniepeilingen is de liberale partij van Trudeau bijna verbonden met de conservatieve partij van de oppositie, die beide naar schatting 30% van de stemmen halen. Het is echter onwaarschijnlijk dat het buitenlands beleid van Canada dramatisch zal veranderen, ongeacht wie er wordt gekozen.
Latijns Amerika
Rio Pact tegen Venezuela
Op 17 september kondigde het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken de activering aan van het Inter-Amerikaanse Verdrag voor wederzijdse bijstand, het zogenaamde Rio-pact, vanwege de situatie in Venezuela. De overeenkomst gaat ervan uit dat het gebruik van geweld tegen een van zijn deelnemers gelijk staat aan een aanval op alle staten die het document hebben ondertekend.
Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zei ook dat de Verenigde Staten en hun bondgenoten van plan zijn om multilaterale economische en politieke oplossingen te bespreken die ze kunnen gebruiken om de veiligheidsdreiging van de regering van Maduro aan te pakken.
De acties van de Verenigde Staten kunnen worden gezien als een bedreiging voor het gebruik van geweld en een nieuwe poging om Maduro onder druk te zetten.
Azië
Hong Kong-protesten: koloniale stijl
Gedurende september gingen de protesten door in Hong Kong. De protesten begonnen kennelijk tegen een wet die de uitlevering van criminelen aan het vasteland van China zou hebben toegestaan. Ze gaan echter door ondanks het feit dat de wet is geannuleerd en een pro-westers en anti-Chinees karakter heeft.
Op 15 september organiseerden de demonstranten een bijeenkomst voor het Britse consulaat, onder wiens jurisdictie Hong Kong tot 1997 was geweest. Demonstranten zongen het Britse volkslied en vroegen de Britse regering om steun. Ze vielen ook Londen aan wegens onvoldoende druk op Beijing. Chinese autoriteiten blijven beweren dat de protesten worden gefinancierd en georganiseerd door westerse landen, voornamelijk de Verenigde Staten. De demonstranten nemen bijna dagelijks hun toevlucht tot gewelddadige acties in de straten van de stad.
India: toenadering tot de VS.
Op 23 september kondigde de Amerikaanse president Donald Trump tijdens een ontmoeting met de Indiase premier Narendra Modi aan dat de eerste Amerikaans-Indiase tri-service amfibische oefeningen in november zouden worden gehouden. Washington en New Delhi zullen hun toegenomen defensiesamenwerking aantonen, met als duidelijk doel China.
De Verenigde Staten zijn echter niet de enige macht waarmee de militaire banden van India zich ontwikkelen. India heeft onlangs een contract gesloten met Rusland voor de levering van S-400 luchtafweerraketsystemen tegen de wil en waarschuwingen van de VS.
Japan: het pad van militarisering
Op 27 september heeft Japan zijn witboek over defensie van 2019 uitgebracht. Volgens het document wil Tokyo zijn potentieel op het gebied van cybersecurity, ruimtevaart en elektronische oorlogvoering vergroten. Tegelijkertijd noemt Tokio zijn potentiële tegenstanders niet, maar concentreert hij zich in plaats daarvan op geallieerde relaties met Washington.
Net als Frankrijk en de VS lijkt Japan prioriteit te geven aan de opbouw van zijn ruimtekrachten. Op 7 september zei de Japanse premier Shinzo Abe dat de luchtmacht van het land in de toekomst een ruimtevaartmacht zou kunnen worden.
Japan wordt een steeds krachtigere militaire partner voor de VS. Tegelijkertijd zal de groei van zijn eigen militaire potentieel ertoe leiden dat Japan geopolitiek een onafhankelijkere positie kan innemen.
Afrika
Mugabe’s dood
Op 6 september stierf Robert Mugabe, de eerste leider van onafhankelijk Zimbabwe, op 95-jarige leeftijd in Singapore. Twee jaar geleden had het leger van het land de oude heerser afgezet, maar het buitenlands beleid van Zimbabwe bleef ongewijzigd en richtte zich op soevereiniteit en samenwerking met China.
De paus gaat naar Afrika
Op 4 september begon paus Franciscus aan zijn reis door Afrika en arriveerde in Mozambique. Hij bezocht ook Madagascar en Mauritius tijdens zijn reis. Dit is het vierde bezoek van paus Franciscus aan het continent sinds het hoofd van de rooms-katholieke kerk werd in 2013.
Een van de redenen voor het frequente bezoek van de paus aan het Afrikaanse continent is de snelle groei van het Afrikaans katholicisme. De katholieke bevolking van Afrika groeit sneller dan op enig ander continent. De katholieke kerk streeft ernaar haar invloed op het continent te behouden en te vergroten, dat momenteel het middelpunt van de aandacht is voor de belangrijkste geopolitieke wereldmachten.
Tunesische verkiezingen: een onverwacht resultaat
Op 15 september begonnen de presidentsverkiezingen in Tunesië. In de eerste ronde behaalde de onafhankelijke kandidaat oppositiekandidaat en hoogleraar jurisprudentie, Kais Said, een verrassende overwinning met meer dan 19% van de stemmen. Mediamagnaat Nabil Karui behaalde het op één na hoogste aantal achter hem met 4%. De cijfers van Karui zijn nog steeds indrukwekkend gezien het feit dat de kandidaat momenteel juridisch wordt onderzocht en vastgehouden is. Hij wordt beschuldigd van het witwassen van geld, corruptie en belastingontduiking.
Onder de belangrijkste presidentskandidaten waren premier Youssef Shahid en minister van Defensie Abdelkerim Zbidi, maar ze zijn allebei al uitgeschakeld voor de race.
De overwinning van de zogenaamde “willekeurige” kandidaten is een grote schok geweest voor de huidige autoriteiten. De resultaten van de verkiezingen toonden de wens van de bevolking van Tunesië om hun politieke koers aanzienlijk aan te passen.
De tweede ronde van de presidentsverkiezingen zal uiterlijk op 13 oktober worden gehouden.
Oceanië
Oefening in Australië
Half september hebben de vijf landen die behoren tot de Five Power Defense Arrangements (FPDA) – Australië, Maleisië, Nieuw-Zeeland, Singapore en het Verenigd Koninkrijk, gezamenlijke militaire oefeningen gehouden. Oefening ‘Suman Warrior’ werd gehouden van 8 tot 20 september in Australië.
Dit waren commandopostoefeningen gericht op het plannen van grondoperaties. Ondanks het ogenschijnlijk defensieve karakter van de oefeningen, geeft de leidende rol van de Amerikaanse bondgenoten in de Stille Oceaan (Australië en Groot-Brittannië) aan dat ze in werkelijkheid gericht zijn tegen China.
Taiwan: steun per land verliezen
De Salomonseilanden en Kiribati verbroken diplomatieke betrekkingen met Taiwan en vestigden deze met de Volksrepubliek China.
Als gevolg hiervan is het aantal landen dat de soevereiniteit van een zelfbesturend Chinees eiland wereldwijd erkent, gedaald tot 15, waarvan de meerderheid kleinere staten zijn in Latijns-Amerika, Afrika en Oceanië, dat Taipei krachtige financiële en economische hulp biedt.
De versterking van de Chinese positie ten opzichte van Taiwan en de belangstelling van de Stille Oceaan voor Chinese investeringen zullen waarschijnlijk ertoe leiden dat meer landen de diplomatieke betrekkingen met Taiwan verlaten. De beslissingen geven aan dat de strategie van China om zijn invloed in de regio te vergroten succesvol verloopt.
Indonesië: de opstand van Papoea gaat door
Op 30 september beschuldigde de president van Indonesië, Joko Vidodo, de gewapende separatistische groepen die in het oosten van het land in de provincie Papua actief waren, van het organiseren van rellen die resulteerden in meer dan 30 doden.
Volgens overheidsfunctionarissen zijn de slachtoffers overwegend niet-inheemse mensen. De botsingen in het Indonesische deel van het eiland Nieuw-Guinea zijn sinds deze zomer aan de gang.