Indignatie redactie 
Het coronasteunpakket van 500 miljard euro dat vorige week in elkaar werd geknutseld, kwam tot stand dankzij het ingrijpen van Berlijn en Parijs. De beide EU-grootmachten oefenden zoveel druk uit op de dwarsliggers in Den Haag en Rome dat ze overstag moesten.
Of deze voorstelling van zaken juist is, is niet zeker. Ze wordt in elk geval rondgetoeterd in Franse en Duitse media. Parijs en Berlijn hadden een gezamenlijk succes nodig. De wereld moest weer eens zien dat ze nog steeds de spil, de as, zijn waar de EU om draait. Daar was de afgelopen jaren nogal de klad in gekomen. Berlijn deelde steeds vaker de lakens uit. Ook omdat Parijs opgezadeld zat met leiders die maar niet uit Merkels schaduw wisten te komen.
Met Emmanuel Macron liep en loopt het eveneens stroef. De Franse president had/heeft ambitieuze plannen met de EU. Hij bestookt de andere lidstaten om de haverklap met voorstellen die richting federatie wijzen en waar, dat wordt niet uitgesproken, Parijs weer de boventoon voert. Naar verluidt kreeg de bondskanselier er regelmatig uitslag van. Merkel is niet van groots en meeslepend. Ze houdt vooral het draagvlak in eigen land in de gaten waar de EU-vijandige populisten van de Alternative für Deutschland (AfD) de grootste oppositie zijn.
Maar dankzij corona gaan de Frans-Duitse neuzen weer langzaam dezelfde kant op. Dat is een belangwekkende ontwikkeling. Niettemin, we moeten het niet overwaarderen. Het is crisismanagement en geen herleving van de oude tijden toen Parijs en Berlijn in de meeste belangrijke kwesties gezamenlijk optrokken. Merkel blijft afkerig van hoogdravende Macronse bevliegingen.
Het compromis van vorige week kwam vooral tot stand dankzij de goede relatie tussen de Franse en Duitse ministers van financiën. Bruno Le Maire en Olaf Scholz schijnen een ‘klik’ te hebben. Ook dat moeten we niet overwaarderen. Belangen geven altijd de doorslag maar het helpt vaak wel.
Nadat een akkoord over de steun aan vooral Italië en Spanje in eerste aanloop was gestrand op het onwrikbare ‘nee’ van Wopke Hoekstra, begon de as Le Maire-Scholz te draaien. De druk op Den Haag en Rome werd opgevoerd. Macron en Merkel gingen zich ermee bemoeien. Mark Rutte en Giuseppe Conte kregen te horen dat ze (te) hoog spel speelden. Donderdag bond het recalcitrante tweetal in. Berlijn en Parijs hadden eindelijk weer eens de uitweg uit een impasse gevonden.
Het reddingspakket was een compromis volgens het boekje. Iedereen kon het in zijn eigen voordeel uitleggen. Den Haag dat het euro/coronabonds had weten te verhinderen. Rome dat het de brute aanval uit het Noorden had afgeslagen. Aan de steun uit het noodfonds ESM zaten geen onaanvaardbare hervormingseisen vast. Conte kon ook wijzen op een vage tekst over een gezamenlijk gefinancierd hulpfonds waarop de regeringsleiders van de lidstaten het ooit, vermoedelijk nooit, eens zullen moeten worden.
Alles weer koek en ei? Dat is te rooskleurig. Met kunst- en vliegwerk hebben Berlijn en Parijs een potentiële scheuring binnen de EU weten te voorkomen. Het was lapwerk, hoognodig maar niet meer dan dat. De EU-vlag kan niet triomfantelijk in top.
Merkel zal tevreden vaststellen dat Rutte en Hoekstra ook haar kastanjes uit het vuur hebben gesleept. Toen Frankrijk een paar weken geleden met acht andere landen, waaronder Italië en Spanje, eurobonds eiste, was de kanselarij te klein. Minister Scholz mag nog zo’n mooie band met collega Le Maire hebben, bij de eurobonds houdt het op. ‘Nooit van mijn leven’, aldus Merkel toen ze zo’n 10 jaar geleden tijdens de eurocrisis voor het eerst ter sprake kwamen.
Fundamenteel is er niets opgelost. De tegenstellingen tussen Noord en Zuid blijven onverminderd van kracht. In Italië grommen de populisten dat Rome zich in het noordelijke pak heeft heeft laten naaien. Bij ons in de polder is Hoekstra ook bij de aanhangers van het populistische broederschap de gevierde man. Berlijn en Parijs hebben dit keer de meubels weten te redden maar over de inrichting van het huis blijven ze het oneens.
Een Franse diplomaat zou eens hebben gezegd dat de constructie van de EU te vergelijken is met de bouw van een kathedraal. Dat duurde ook eeuwen en soms lag het jaren stil. Het was weer eens zo’n staaltje Franse theatraliteit waar je de kriebels van krijgt. Maar het zou zomaar kunnen kloppen.
