Indignatie redactie 
Marokko en Turkije hebben de Europese Unie bij de korte haren. “Doe wat we zeggen, of we sturen je meer migranten” is een belangrijk onderdeel van hun buitenlands beleid geworden.
De schrijver van dit stuk is pas 19 jaar oud. Zijn artikel maakt deel uit van een serie artikelen van jonge schrijvers in dit Nederlandse blad Elsevier Podium . Gezien de Marokkaanse situatie in Nederland komt het redelijk op tijd.
Het vertaalde artikel:
Marokko gebruikt migratie als wapen tegen de zwakke EU
Terwijl Griekenland en Italië altijd worstelen met de instroom van illegale immigratie, is ook de Europese grens in Spanje zeker niet waterdicht. Daar gebruikt de Marokkaanse regering migratie als wapen om de EU te chanteren, schrijft Leon Baten in een artikel voor EW Podium.
Maandag 17 mei 2021. Een uitzonderlijke dag in de Spaanse havenstad Ceuta. Er is paniek; klinkt de sirene van de luchtaanval. Waar de Spaanse kust bekend staat om zijn nachtleven, tapas en de zon, is dat in Ceuta een ander verhaal. Deze Spaanse enclave op het Noord-Afrikaanse continent, gelegen aan de Straat van Gibraltar, is ten prooi gevallen aan een ongekende invasie. Bij het aanbreken van de dag beginnen 8.000 asielzoekers hun bestorming van Europa in de Spaanse stad met 84.000 inwoners. Duizenden mannen klimmen over de hekken, varen met boten de stranden op en rennen de stad in. Ze vonden een zwakke plek in de Europese grens: de Marokkaans-Spaanse grens bij Ceuta.
Schengen in Afrika
Het Spaanse Ceuta, grenzend aan Marokko, is de afgelopen jaren onderdeel geworden van de nieuwe westerse asielroute. Een paar honderd kilometer verder naar het oosten ligt Melilla, de andere Spaanse enclave in Afrika grenzend aan Marokko.
Als autonome steden maken ze deel uit van de EU, zij het met een aantal belangrijke uitzonderingen. EU-regelgeving met betrekking tot het douanebeleid en het gemeenschappelijke handelsbeleid zijn niet van toepassing op Ceuta en Melilla; hetzelfde geldt voor het vrije verkeer van goederen en het Europese visserij- en landbouwbeleid. Aan de andere kant zijn er geen uitzonderingen, afwijkingen of uitzonderingen met betrekking tot immigratie onder het EU-recht, zodat in Ceuta en Melilla hetzelfde EU-rechtskader geldt als in de rest van Spanje.
Wanneer een asielzoeker voet zet in Ceuta of Melilla, is dat automatisch op Europees grondgebied. En één voet op Europees grondgebied betekent recht op een asielprocedure. Asielprocedures die soms jaren duren, en waar de Spaanse overheid de handen vol aan heeft. Veel asielzoekers worden teruggestuurd, maar bij bepaalde groepen, waaronder minderjarigen, is dat in de praktijk veel moeilijker.
De situatie is precair. Wanneer de twee mini-enclaves worden overspoeld door vluchtelingen, wordt Europa in feite overspoeld. Maar Spanje maakt zich logischerwijs geen zorgen over het opgeven van Ceuta en Melilla, wat vanuit EU-oogpunt erg aantrekkelijk zou zijn. Ceuta en Melilla zijn vrijhavens en dus een belangrijke factor in de Spaanse handel.
Marokkaanse chantage
Terug naar 17 mei van dit jaar. Onder de opkomende zon lijkt het een rustige ochtend in Ceuta. Maar Spanje en Marokko liggen op ramkoers met elkaar nadat de Spaanse regering humanitaire hulp heeft aangeboden aan de ontsnapte leider van Polisario – een onafhankelijkheidsbeweging die zich fel verzet tegen het regime van Mohammed VI en strijdt voor een onafhankelijke Westelijke Sahara.
Dat conflict verstoort op brute wijze de ochtendstilte: bij de grensovergangen aan de kust zwemmen tientallen Noord-Afrikaanse migranten letterlijk door het water naar Europa. De Marokkaanse kustwacht staat erbij en kijkt toe. “Overal lopen Marokkanen en migranten uit andere delen van Afrika hulpeloos rond terwijl tanks door de straten rijden. Ik heb nog nooit zoiets gezien. Hier in Ceuta betalen we de prijs voor een internationaal conflict tussen Marokko en Spanje”, vertelt een inwoner aan een Spaanse journalist.
Sinds de piek in mei is het in de Spaanse enclaves alleen maar erger geworden. Twee weken geleden gebeurde het weer, dit keer in Melilla. Naar schatting 300 Noord-Afrikaanse migranten bestormden de grenshekken en een meerderheid bereikte Europa.
Er zijn talloze voorbeelden van incidenten die terug te voeren zijn op opzettelijke chantage door een woedend Marokko, dat besloot de poorten naar Europa te openen, met alle gevolgen van dien. Marokkaanse grenswachten wijzen de migranten de weg. En ze komen. Duizenden tegelijk.
De Turkije-deal en andere migratieroutes
In 2016 sloot de EU een deal met Turkije om de vluchtelingencrisis aan te pakken. In ruil voor 6 miljard euro en de opvang van tot 72.000 Syriërs in Europa zou Turkije zorgen voor een betere opvang (procedures) en de stroom immigranten indammen. Met de deal had Erdogan een nieuw chantagemiddel in handen. Eind 2019 chanteerde hij de EU: geld, anders gaan de grenzen open. Ondanks de vele nadelen had de deal effect: de vluchtelingenroute via Turkije werd minder populair. Meer migranten en mensensmokkelaars gingen op zoek naar andere routes.
Steeds meer asielzoekers probeerden via Libië de oversteek naar Italië te maken, soms met dodelijke afloop. Zuid-Italiaanse havensteden en Griekse eilanden werden overspoeld door illegale immigranten. Daarnaast werd de route door Marokko als een interessante optie beschouwd. Zoals gezegd gebruikte het Marokkaanse regime, net als Erdogan, zijn grenshekken als politieke chantage en moedigde het asielzoekers aan om te komen. In de Straat van Gibraltar begint zich een giftige cocktail van chantage, wanhoop en frustratie te vormen.
De Europese Unie zag de storm in 2014 opborrelen en sloot een deal met Marokko. Een twijfelachtige deal met weinig effect. Sindsdien ontvangt het Noord-Afrikaanse land in ruil voor het sluiten van de grenzen ongeveer 130 miljoen euro per jaar aan EU-subsidies. Subsidies zonder voorwaarden, zo blijkt. Marokko krijgt het geld omdat het in het Europese nabuurschapsprogramma staat. Dat heeft als doel de verbetering van de veiligheid en welvaart van EU-buurlanden. Van alle betrokken landen krijgt Marokko het meeste geld van de EU.
Laten we ons zo door Marokko vernederen?
In plaats van een werkbare deal volgde een machtsspel. Marokko speelt bewust een gevaarlijk spel met de toegangspoorten van de Schengenzone. En de EU? Het kijkt geschokt en verontwaardigd, maar tegelijkertijd verlamd. De Spaanse regering besloot zelf in actie te komen en tekende een akkoord met Marokko, waarin staat dat iedereen die vanuit Marokko zwemmend Spaans grondgebied bereikt, kan worden teruggestuurd.
Terwijl de veiligheid en welvaart van de EU-lidstaten op het spel staan en Marokko moedwillig zijn verplichtingen niet nakomt, gaat de jaarlijkse storting van EU-geld gewoon door. Marokko is degene die lacht in de diplomatieke rij. De Nederlandse staatssecretaris, Ankie Broekers-Knol, werd in 2019 door Marokko zelf botweg een bijeenkomst geweigerd en weken later opnieuw voor de gek gehouden door de Marokkaanse ambassadeur nadat hij de bijeenkomst voor de tweede keer had afgezegd. Laten we ons zo vernederen door een land waar zoveel EU-hulp naartoe gaat?
Sta niet toe dat migratie het nieuwe wapen wordt
Het is nu tijd om ermee aan de slag te gaan. Maar echt. Tijd om EU-subsidies te bevriezen totdat Marokko klaar is om te praten. Wat Nederland in de tussentijd kan doen, is de landingsrechten voor Marokkaanse vluchten opschorten. Zo kunnen de EU en Nederland laten zien dat ze niet blij zijn met de Marokkaanse machtsspelletjes ten koste van onze buitengrenzen.
Bovendien is een harde aanpak van de asielinvasie en de Marokkaanse hulp ook nodig uit solidariteit met de bevolking van Ceuta en Melilla. Terwijl succesvolle grensbestormers hun agressieve kreten en vreugdeliederen door de Spaanse enclaves laten weerklinken, wordt pijnlijk duidelijk dat de EU een kolossaal probleem heeft.
Experts waarschuwen al: migratie wordt het nieuwe wapen. Turkije onder Erdogan wist dit al, en nu realiseert de Marokkaanse regering het: de zwakke havens van Europa vormen een krachtig wapen om de EU op de knieën te krijgen. En zolang we niet bereid zijn een harde aanpak en een gepast beleid te voeren om de Marokkanen terug te sturen, staat deze migratieoorlog nog in de kinderschoenen.
