In wat als de laatste grote toespraak werd aangekondigd voordat ze Downing Street verliet, richtte de vertrekkende premier van Groot-Brittannië Theresa May haar bezorgdheid op de Russische president Vladimir Poetin, sloeg uit naar zijn ‘cynische leugens’ en vermaande haar opvolger ‘om op te staan tegen’ de Russische leider .
Gezien haar smadelijke fiasco als premier voor het Brexit-fiasco, leek het een vreemde onderwerpkeuze toen ze de afgelopen week de denktank Chatham House in Londen toesprak. Haar toespraak behandelde het bredere thema van de opkomende ‘populistische politiek’ in de VS en Europa. En ze probeerde Poetin af te schilderen als een archetypische sinistere figuur die een populistische bedreiging vormde voor de ‘liberale’ democratische orde.
Op een gegeven moment beweerde May: “Niemand die de kwaliteit van het leven of het economisch succes van liberale democratieën vergelijkt, zoals het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland met de Russische Federatie, zou concluderen dat ons systeem achterhaald is.”
Dit moest een riposte zijn voor een interview dat Putin vorige maand aan de Financial Times gaf voorafgaand aan de G20-top in Japan. Tijdens een langdurig interview over een breed scala aan onderwerpen, werd de Russische president geciteerd als te zeggen: “Het liberale idee is achterhaald. Het is in conflict geraakt met de belangen van de overgrote meerderheid van de bevolking. “
Poetin legde blijkbaar een vrij eenvoudige en voor veel waarnemers valide beoordeling van de internationale politiek uit. Namelijk, dat westerse instellingen en instellingen, inclusief de reguliere media, een autoriteitscrisis doormaken. Die crisis is in verschillende jaren ontstaan door de populaire perceptie dat het bestuur van de politieke klasse niet voldoet aan de democratische eisen van verantwoording en economische vooruitgang. Dat heeft op zijn beurt ertoe geleid dat mensen alternatieven zochten bij de gevestigde partijen, een beweging in de Verenigde Staten en Europa die door de gevestigde orde wordt gedegradeerd als “populistisch” of oproerig spugen.
Poetin pleitte niet voor een bepaalde politiek of politieke figuren. Hij wees alleen maar op de geldige opmerking dat het zogenaamde liberale establishment achterhaald of disfunctioneel is geworden.
In haar toespraak deze week, probeerde May een sinistere draai te geven aan Poetin’s opmerkingen, alsof hij op de een of andere manier twijfelde aan autoritarisme en antidemocratische politiek.
Een ander voorbeeld van distorsie kwam van Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad, die ook zei over het interview met Poetin: “Ik ben het ten zeerste oneens met het belangrijkste argument dat het liberalisme achterhaald is. Wie beweert dat liberale democratie achterhaald is, beweert ook dat vrijheden achterhaald zijn, dat de rechtsstaat achterhaald is en dat mensenrechten achterhaald zijn … Voor ons in Europa zijn en blijven dit essentiële en levendige waarden. Wat ik echt achterhaald vind zijn: autoritarisme, persoonlijkheidsculten, de heerschappij van oligarchen. “
Tusk’s afbeelding van Poetin als zijnde anti-democratisch, anti-mensenrechten en anti-wet is een misleidende misleiding, of zoals Mei zou zeggen, “cynische leugenachtigheid”.
Politieke leiders zoals May en Tusk leven in ontkenning. Ze lijken te lijden aan een gecharmeerd waanidee dat alles rooskleurig is met de staat van de westerse democratie. Dat op de een of andere manier westerse staten het toppunt zijn van goedaardig ‘liberalisme’.
Door de schuld te geven aan evidente diepgewortelde problemen van armoede en apathie ten opzichte van de gevestigde politiek op ‘sinistere’ doelen van ‘populisme’ en ‘autoritaire sterke mannen’, is dit een vorm van escapisme van de realiteit.
In het geval van mei heeft ze een goede reden toegevoegd om aan de realiteit te ontsnappen. Haar politieke carrière loopt ten einde door rampspoed en schande omdat ze Groot-Brittannië in een puinhoop heeft gebracht over zijn Brexit-vertrek uit de Europese Unie. Natuurlijk zou ze graag een afleiding van haar bodemloze plaat willen, en ze scheen er een te vinden in haar afscheidsrede door met een onbeschaamde tirade op Poetin te schieten.
Maar laten we haar zelf feliciterende claim van naderbij bekijken. “Niemand die de levenskwaliteit of het economisch succes van liberale democratieën zoals het VK, Frankrijk en Duitsland vergelijkt met de Russische Federatie, zou concluderen dat ons systeem verouderd is.”
Daar zijn twee delen van. Ten eerste geeft May het gebruikelijke etablissement over veronderstelde superioriteit van westerse ‘liberale democratie’ in tegenstelling tot politiek en bestuur in Rusland.
Deze week komt, overhandigt May haar ontslag als premier van de conservatieve partij aan het ongekozen staatshoofd, koningin Elizabeth. De Britse monarch en haar erfgenamen regeren als officieel staatshoofd door een veronderstelde ‘goddelijke orde’. Een democratie is dat wel!
De opvolger van May is Boris Johnson of Jeremy Hunt. De volgende premier van Groot-Brittannië zal alleen worden gekozen door leden van de conservatieve Britse partij. Zoals de Washington Post deze week opmerkte, vertegenwoordigt de Tory-partij minder dan één procent van de Britse bevolking. Dus, de nieuwe leider van het Verenigd Koninkrijk wordt niet bepaald door een democratisch nationaal mandaat, maar door een kleine minderheid van partijleden wiens demografische profiel typisch recht is, vurige nationalisten, pro-militaristische, blanke en oudere mannen. Bovendien komt de “selectie” van een nieuwe leider neer op een keuze tussen twee politici van zeer dubieuze kwaliteit, wier neiging tot buitenlands beleid sycophants is om Washington te spelen. De manier waarop Johnson en Hunt bijvoorbeeld
In de veronderstelde deugdzame liberale democratie van het tweede deel van mei begroet ze de ‘kwaliteit van economisch succes’ van haar land in tegenstelling tot de Russische samenleving.
Niemand, en zeker niet Poetin, ontkent dat het terugdringen van armoede een sociale uitdaging is voor Rusland. In een recente landelijke Q & A op tv bracht de “verkozen” (let op: hoofd van de Russische staat, armoedebestrijding genoemd) een prioriteit voor zijn regering. Rusland heeft echter zeker geen behoefte aan advies van het Verenigd Koninkrijk of veel andere westerse staten over deze kwestie.
Een recent groot onderzoek in Groot-Brittannië heeft uitgewezen dat ongeveer 21 procent van de bevolking (14 miljoen mensen) in armoede leeft. Daklozen en verergerde misdaadcijfers zijn ook van de hitlijsten te wijten aan instortende openbare diensten gedurende een decennium van economische bezuinigingen als opzettelijk overheidsbeleid. De ongelijkheidskloof tussen superrijken en armoede onder de massa mensen is ontploft tot een kloof in Groot-Brittannië, zoals in de VS en andere westerse staten.
Dit zijn enkele van de urgente kwesties waar Poetin naar verwees toen hij beweerde dat het “liberale idee achterhaald is”. Kan iemand die objectief de failliete staat van westerse samenlevingen in kaart brengt, dat eerlijk betwisten?
Westerse staten worden fundamenteel afgebroken omdat ‘liberalisme’ een lege term is die het roofkapitaalkapitalisme en de oligarchische heerschappij van een elitaire politieke klasse verbergt. De voorstanders van “liberalisme” zoals Groot-Brittannië, Johnson, Hunt of Tusk zijn degenen die anti-democratie, anti-mensenrechten en anti-wetgeving zijn. Hun ontkenning van de systemische oorzaak van armoede en onrecht in hun eigen samenlevingen en hun medeplichtigheid aan de Amerikaanse imperialistische oorlogszucht in het Midden-Oosten of strijdlust tegen Rusland en China is de echte ‘kwaliteit’ van hun ‘democratische principes’.
Als dat niet achterhaald is, wat dan wel? En daarom nam May een raar afscheid van Poetin … in een wanhopige afwisseling van de realiteit.