Tijdens de zittingen van de “MH-17 rechtbank” is gebleken dat de VS, China en Rusland geen satellietbeelden hebben geleverd aan het JIT-team. Tot nu toe blijkt het Nederlandse parket weinig betrouwbaar bewijs te hebben om de bewering te ondersteunen dat een Russisch Buk-raket het vliegtuig heeft neergeschoten. De desinteresse van de mainstream media is stuitend.
Op 8, 9 en 10 juni vonden opnieuw zittingen plaats in het kader van het MH-17 proces dat in maart begon in het gerechtelijk complex op Schiphol. Dit keer was er de presentatie van de uiteenzetting van de aanklager. De coronavirus-pandemie bracht het proces, dat zes jaar na het neerhalen van het Maleisische passagiersvliegtuig begonnen is, tot nu toe in de zijlijnen van de mainstream media.
Ook nu was het geen openbare zitting, met slechts twee Oleg Poelatov-verdedigers – de enige van de vier beklaagden die voor de rechtbank waren vertegenwoordigd, twee advocaten van slachtoffers en enkele journalisten (waaronder Saskia Belleman vaan De Telegraaf). Het perscentrum was gesloten, de sessie werd zoals gebruikelijk uitgezonden met een livestream, maar wordt niet gearchiveerd.
Van alle mainstream media is bij ons weten alleen bij Ruptly een gearchiveerde video voor een groot deel beschikbaar (Ruptly is het informatiecentrum voor alle Russia Today-kanalen over de hele wereld).
De desinteresse van de mainstream media blijkt ook uit het feit dat bijna niemand naar de laatste persconferentie kwam (foto rechts) en er slechts twee vragen schriftelijk werden gesteld. Verder werd het interview met Girkin door de officier van justitie als bewijs gebruikt en het dossier bleef groeien van 36.000 naar 40.000 pagina’s. De toename van de omvang van het dossier komt doordat er meer foto’s, rapporten en andere documenten aan het dossier waren toegevoegd en aan de rechters en advocaten waren overhandigd.
Verrassend genoeg heeft de voorzitter van de rechtbank Hendrik Steenhuis op 23 maart de officier van justitie verzocht de zogenaamd beschikbare Amerikaanse satellietbeelden voor te leggen aan de rechtbank. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry beweerde kort na het neerhalen van de MH17 dat de Amerikaanse regering radarbeelden bezat die zouden bewijzen dat de MH17 vanuit het separatistische gebied was neergeschoten. Hij wees erop dat de Nederlandse geheime dienst de documenten heeft ingezien (de rechter eist overhandiging van de Amerikaanse satellietbeelden).
Op 8 juni zei Steenhuis dat er volgens de aanklagers in 2014 een verzoek om satellietbeelden naar de Amerikaanse regering was gestuurd, waarop er een “memorandum” werd verzonden. Een officier van justitie die gespecialiseerd is in de strijd tegen het terrorisme kreeg de gelegenheid het memorandum te controleren op basis van de hem verstrekte geheime informatie, die hij vertrouwelijk moest behandelen. Blijkbaar vond hij het ook juist door andere niet bij naam genoemde bronnen te raadplegen. Bovendien vermeldde het memorandum dat de VS geen “aanvullende informatie over de lancering van de raket” kan verstrekken. “Dat was het antwoord van de officier van justitie op de vraag van de rechtbank”, concludeerde Steenhuis. De rechtbank maakt hieruit op dat er daardoor geen verdere informatie aan het dossier wordt toegevoegd.
Dit betekent dat het nietszeggende memorandum aan het dossier wordt toegevoegd, het blijft een open zaak of de satellietbeelden bestaanen als dat zo is, wat erop te zien valt. Het Pentagon kan dan wel meestal per definitie geen satellietbeelden van militaire satellieten verstrekken (behalve als het de president goed uitkomt, zoals de moord op de Iraanse generaal Qassem Soleimani) , maar men kan natuurlijk vragen waarom hier geen uitzondering is gemaakt omdat de toenmalige Amerikaanse regering nogal hoog van de toren blies, en als de beelden daadwerkelijk bewijzen dat de raket werd gelanceerd vanuit het door separatisten beheerste gebied. Dit doet enigszins denken aan de door de VS “bewezen” Iraakse massavernietigingswapens.
Door Bonanza Media vrijgegeven documenten roepen twijfel op, volgens welke de Nederlandse militaire geheime dienst in 2016, onder verwijzing naar bevriende diensten, vaststelde dat geen van de Russische of Oekraïense Buk-systemen rond de lanceerplaats zó gelokaliseerd waren dat ze de MH17 hadden kunnen neerhalen. De Russische Buk-systemen die in bevolkte gebieden waren gestationeerd, werden niet gebruikt, zelfs niet nadat de bevriende diensten daar naar hadden gekeken. Aangenomen moet worden dat de westerse geheime diensten het hadden moeten weten als een Buk-systeem uit Rusland over de grens naar de “Volksrepubliek Donetsk” was gebracht. MIVD-majoor-generaal Onno Eichelsheim schreef uitdrukkelijk dat het onwaarschijnlijk was dat een Buk-systeem van het Oekraïense leger zó snel binnen het bereik van MH17 zou kunnen zijn gebracht. Aan de kant van de separatisten was er alleen een kapot Buk-systeem (blijkt uit gelekte documenten).
Hte openbaar ministerie heeft dinsdag haar aanklacht voorgelezen (video hier). Naast radargegevens lag de focus ook weer op de satellietbeelden. Aanklager Thijs Berger zei dat satellietbeelden niet alleen bij de Verenigde Staten waren opgevraagd, maar ook bij China en Rusland. Hij gaf tenslotte de naam van de aanklager door, die de satellietbeelden, of misschien gewoon “informatie” had mogen bekijken: Simon Mink.
De Verenigde Staten willen (of hebben) geen satellietbeelden, ze hebben alleen andere informatie doorgegeven, zei de officier van justitie. Rusland zei dat de beelden niet waren opgeslagen en China gaf toe dat er ten tijde van de lancering één satelliet boven Oost-Oekraïne was, maar dat deze niet operationeel was.
De door Oekraïne verstrekte radargegevens zijn onvolledig en opnieuw wordt bevestigd dat de Oekraïense civiele en militaire radarstations juist op die dag naar verluidt waren uitgeschakeld. Het radarstation op de luchthaven van Dnjepropetrovsk zou bij de crash buiten het bereik van het neerhalen van de MH17 zijn geweest. Een opgenomen telefoongesprek tussen een luchtverkeersleider in Dnjepropetrovsk en een Russische luchtverkeersleider in Rostov zou echter aangeven dat de radar wel degelijk binnen bereik was. De radargegevens van het NATO AWACS-vliegtuig zouden ook niet relevant zijn.
De Russen hadden primaire en secundaire radargegevens doorgegeven. Maar geen van beide kon bewijzen dat er geen Russische Buk-raket was afgevuurd, terwijl andere radargegevens niet zonder twijfel konden bewijzen dat er een Russische raket was, waaraan de officier van justitie zich vastklampt. Dit leidt tot vreemde constructies. Hoewel er op de Russische radargegevens geen raket te zien was, wil dit niet zeggen dat er geen op de MH17 is afgeschoten. Ook kon men geen aanvullend bewijs van enig ander vliegtuig in de buurt van MH17 vinden. Hoewel het openbaar ministerie van oordeel is dat Oekraïense gevechtsvliegtuigen op het bewuste moment niet in de buurt waren, wat sommige getuigen wel beweren, sluit men alleen uit dat er geen bewijs is voor de afwezigheid van een raket. Maar er hoeft niet te worden gehoopt op meer radargegevens.
Ook daartoe gevraagde commerciële satellietexploitanten zoals Google Earth of Geoserve hadden geen “afbeeldingen van de relevante plaatsen” kunnen tonen. In ieder geval is er geen satellietbeeld van het vermeende Buk-systeem dat MH17 zou hebben neergeschoten. De Amerikaanse geheime diensten hebben alleen commerciële satellietbeelden geleverd, maar die bewijzen niets (ook de Amerikaanse geheime diensten uitten slechts vermoedens).
Wat overblijft van de bewering dat een Russisch buk-systeem van Rusland naar Oost-Oekraïne is gebracht en na de lancering weer naar Rusland is teruggebracht is dat er alleen een analyse van afbeeldingen en informatie van het internet is, bijeen geschraapt door Bellingcat, en gesprekken die zijn onderschept door de Oekraïense geheime dienst SBU en die mogelijk zijn bewerkt en uit de context zijn gehaald. Daar bovenop getuigen die voor de rechtbank niet kunnen worden ondervraagd omdat ze vrezen voor hun veiligheid.
De volgende zitting vindt plaats op 22 juni. De aanklager eist dat de verdediging van tevoren zijn bezwaren kenbaar maakt. De advocaten vragen om geduld en stellen dat ze tot dan niet alle bezwaren kunnen voorleggen. De corona-pandemie had hen er ook van weerhouden naar Rusland te reizen om de verdachte te zien en te spreken.