Indignatie redactie 
De laatste secretaris-generaal van de communistische partij van de Sovjet-Unie, Michail Gorbatsjov, is dinsdag overleden. Gorbatsjov werd 91 jaar oud. Volgens het Russisiche persbureau Tass was hij al langere tijd ernstig ziek.
Gorbatsjov werd in 1931 geboren in het dorpje Privolnoye, in het zuiden van de toenmalige Sovjet-Unie. Zijn vader was Russisch, maar zijn moeders familie kwam oorspronkelijk uit Oekraïne. Gorbatsjov vertrok in 1950 naar Moskou om rechten te studeren en klom vrij snel op binnen de communistische partij. In 1980 werd Gorbatsjov benoemd tot lid van het Politbureau, het uitvoerend orgaan binnen de communistische partij en het machtscentrum van de Sovjet-Unie. In 1985 werd Gorbatsjov benoemd tot secretaris-generaal van de partij na het overlijden van zijn voorganger Joeri Andropov.
Tijdens zijn bezoeken aan het Westen besefte Gorbatsjov al snel dat de Sovjet-Unie hopeloos achterliep op het democratische Westen. De Sovjet-Unie zou zijn positie als wereldmacht alleen kunnen behouden als er grondige en vergaande hervormingen zouden komen. De toch kwakkelende Sovjet-economie liep nog meer averij op door de invasie in Afghanistan in 1979. Een nieuwe wapenwedloop Met de VS van Ronald Reagan stuwde de defensie-uitgaven nog verder op.
Hij besloot in 1989 een einde te maken aan de nogal prijzige bezetting van Afghanistan. Ook verbeterde hij de relatie met het Westen en leidde in het Oostblok de eerste voorzichtige stapjes naar een vrijemarkteconomie. In die tijd werden de begrippen ‘Perestrojka’ (hervorming) en ‘Glasnost’ (openheid) wereldberoemd. Het sneeuwbaleffect wat volgde, leidde tot een complete ineenstorting van het communisme als bestuursmodel. Moskou greep nadrukkelijk niet in toen in Oost-Berlijn de burgers begonnen met de afbraak van de muur, waardoor de communistische leider Krentz niet anders kon dan zich bij de situatie neerleggen. De val van het communisme was een voldongen feit.
Gorbatsjov zou zich eveneens afzijdig houden van de hereniging van de twee Duitslanden en het sovjet leger terugtrekken uit alle Oost-Europese landen.
Michail Gorbatsjov is een bijzondere wereldleider geweest, al zal hij buiten zijn eigen land beter herinnerd worden dan daarbinnen. Veel Russen achtten hem verantwoordelijk voor het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991, en de economische hervormingen die een einde maakten aan de bestaanszekerheid zoals velen die onder het communisme hadden gekend. Gorbatsjovs eigen hervormingsdrang was echter juist bedoeld om nog iets van het communistische systeem te redden. Het mislukken van een couppoging in 1991 door een harde kern binnen de partij, maakte de weg vrij voor de ontmanteling van de Unie, waarbij de leiders van de deelrepublieken besloten hun eigen weg te gaan.
Groot staatsman
De Duitse president Frank-Walter Steinmeier sprak zijn dankbaarheid voor Gorbatsjovs “beslissende bijdrage aan de Duitse eenheid”, schrijft hij in een verklaring. “Iedereen die hem de afgelopen jaren heeft meegemaakt, kon voelen hoeveel hij leed onder het feit dat zijn droom om een gemeenschappelijk en vreedzaam huis van Europa te creëren steeds verder uit het zicht raakte”. Ook bondskanselier Olaf Scholz prees zijn rol bij de hereniging van Duitsland, maar betreurde dat zijn poging om een duurzame democratie in Rusland tot stand te brengen buiten beeld lijkt te raken.
De Franse president Emmanuel Macron prees Gorbatsjov als “een man van vrede wiens keuzes de Russen de weg naar vrijheid hebben geopend. Zijn inzet voor vrede in Europa heeft onze gemeenschappelijke geschiedenis veranderd.”
De Russische president Vladimir Poetin uitte via een woordvoerder ‘diepe sympathie’ aan het adres van de nabestaanden van Gorbatsjov. Hij zal familie en vrienden van de voormalige leider woensdagochtend een telegram sturen om zijn condoleances over te brengen.
De Amerikaanse president Joe Biden zei in een verklaring dat Gorbatsjov “een man met een opmerkelijke visie” en “een zeldzame leider” was. De Britse premier Boris Johnson zei “de moed en integriteit” die Gorbatsjov toonde bij het beëindigen van de Koude Oorlog “altijd te hebben bewonderd”.
Inderdaad: een groot staatsman is heengegaan.; wat er over blijft is niet veel soeps.
