Bij het koor van jong tegen oud heeft zich nu ook DNB-president Klaas Knot gevoegd. Hij was in de Kamer om uit te leggen waarom hij zich openlijk tegen ECB-baas Draghi had gekeerd. Met de negatieve marktrente van de ECB begeven we ons op ‘onontgonnen terrein’, zei Knot. Voor spaarders zal het slecht uitpakken en dus ook voor pensioenen. Maar helaas heeft de ECB meer prioriteiten dan het Nederlandse pensioenwezen. Ondanks dat onontgonnen terrein was Knot over één ding gedecideerd. Er moet gekort worden op de pensioenen, want nu teren de ouden op de jongen.
Let wel, nog altijd wereldwijd één van de beste.
Knot erkende dat Nederland een uniek pensioenstelsel heeft. Het beste ter wereld, zoals vaak wordt gezegd. Zo uniek dat we ook een buitenbeentje zijn in Europa en we ons helaas moeten aanpassen. Ik heb me weleens verdiept in de vraag hoe opstand ontstaat. Op basis van gefnuikte verwachtingen – steeds horen dat je het beste stelsel ter wereld hebt en daarna horen dat je moet inleveren. Collega Yvonne Hofs berekende al in 2012 dat de pensioenen in een paar decennia tussen de 15 en 35 procent verlaagd zijn. Tel daar voor de afgelopen jaren gemakshalve nog eens 10 procent bij op. Dan krijgen aanstaande kortingen het karakter van het redden van de pensioenen door de pensioenen te vernietigen.
Gefnuikte verwachtingen plus gevoelens van onrecht maken de geesten rijp voor revolte. In de krant stond al een brief van iemand die opriep tot verkeersblokkades. Jongeren zeggen, aangemoedigd door Klaas Knot, dat er straks voor hen niks meer in de pensioenpot zit, en dat komt door jullie ouderen. Een raar verwijt. Je kunt de kalkoen moeilijk kwalijk nemen dat hij weinig zin heeft om een bezoekje aan de poelier te brengen. Maar vooral: de kortingen van zo direct zijn ook de kortingen van later. Pensioen is inderdaad ook het sparen voor volgende generaties. Dat schiet niet erg op bij het opeenstapelen van verslechteringen.
Alles is mogelijk, inclusief een bankrun
Nu moet er gekort worden op de pensioenen. En snel. Ogenschijnlijk op grond van een koele berekening, die tegelijk hoogstomstreden is. Dat begint met die negatieve rente van de ECB die volgens Knot nog lang zal duren. Niemand weet wat er bij een negatieve rente gebeurt. De Kamerleden keken vertwijfeld. Is dit de aanloop naar een nieuwe crisis? Ik zag op televisie voxpopjes met mensen op de markt die zeiden dat ze hun spaargeld van de bank zullen halen en in een sok stoppen. Alles is mogelijk, inclusief een bankrun.
Euro gaat voor alles
Nu moet een nieuw akkoord worden uitgewerkt in een tijd dat zaken snel veranderen. Alles ten nadele van het pensioenstelsel. Het NL-pensioenstelsel is namelijk door externe factoren onder druk gezet. De verhoging van de AOW/pensioenleeftijd is een algemene factor omdat die te maken heeft met de leeftijden van de deelnemers. We vergrijzen waar we bij staan. De externe factoren komen van buitenaf, voornamelijk veroorzaakt door monetair beleid. Iets waar jaren geleden geen rekening mee werd gehouden. Dat er een muntunie werd opgericht en wordt bestuurd door de ECB. Deze centrale bank moet de euro overeind houden. “Whatever it takes.” Dus ook ten koste van pensioenreserves en spaargelden. Pas nu dringt dat door bij de NL-samenleving. Kort door de bocht betekent dit dat een ECB, die boven onze eigen centrale bank staat, beleidsregels hanteert die enorme invloed hebben op gereserveerde gelden van banken, fondsen en verzekeraars. Klaas Knot(president DNB) heeft zijn ongenoegen daarover onlangs geuit, maar doet en kan verder niets. De euro is de heilige koe van de EU. En madame Lagarde gaat de koe niet melken.
NL-pensioenakkoord niet voor 19 eurolanden
Hoe gaan we nu het repressieve beleid van de ECB met zijn aanhoudende renteverlagingen en opkoopbeleid slechte leningen te lijf in de uitwerking van het NL-pensioenakkoord. Onze eigen nationale pensioenfondsen met deelnemers in ons kleine polderlandje. Sinds we lid zijn van de grote EU-club en meedoen in een beteugelende muntunie hebben we behalve onze eigen regeltjes, uit standvastige polderakkoorden, ook te maken met de regeltjes die de EU, EC, ECB, enzovoort op de NL-samenleving afvuren. En deze gelden voor 28 EU-landen en 19-eurolanden. Helaas zijn deze landen economisch niet gelijk aan elkaar. De economische snelheid ligt soms mijlenver uit elkaar. Misschien binnenkort ook de max snelheid op de snelwegen bij toepassing van strenge NL-stikstofregeltjes, maar dat terzijde.
Pensioenstelsel moet NL-solidariteit bevatten
Toen ons pensioenstelsel ooit glansrijke vormen begon aan te nemen waren de invloeden van buitenaf nog niet zichtbaar. Nu is het opgebouwde kapitaal van onze pensioenfondsen overduidelijk in beeld bij de Europese instituten die de dienst uitmaken. Nuchter beschouwd worden we in een soort van slachtofferrol geduwd. Door onze spaarzin mogen we nu een offer brengen ten gunste van een muntunie. Dat is mijn keiharde conclusie. Simplistisch uitgelegd, maar heel eenvoudig veroorzaakt door samen te gaan met minder bedeelden. Maar dan is het toch asociaal om niet te willen delen? Zo zou ik mij de reactie kunnen voorstellen van de ‘gutmenschen’ onder ons. Ik ben een sociaal mens, hoewel dat vanuit een stukje opgekropt cynisme niet altijd blijkt. Toch ben ik solidair met de medemens in mijn omgeving. Maar wanneer solidariteit verplicht wordt opgelegd vanuit het beleid van Europese instituten, dan wordt ik wantrouwend. Ik ben zeker bereid de minder bedeelden in mijn omgeving te helpen maar om nu ook op te draaien voor verre onbekenden vind ik een ander verhaal.
Verborgen armoede in welzijnsstaat
Ik heb een tijdje als screener meegedraaid bij de voedselbank en gezien dat er veel verborgen armoede heerst in een onderlaag van onze eigen NL-samenleving. Ook in mijn werkzame periode bij de Belastingdienst was dat voor mij een bekend gegeven. Maar Nederland is een welvarend land, zo is de algemene gedachte. Punt uit! Armoede bestaat niet in een welvaartsstaat; is eigen schuld dikke bult, zo roepen sommige onwetenden. Klopt helemaal, door de eigen schuldenberg raken mensen in problemen. Om die reden wordt er laatdunkend gedacht over veel mensen die op een of andere wijze de controle over zichzelf hebben verloren, of soms teveel onder controle stonden van anderen. Dit punt wil ik bewust maken. De verborgen armoede in onze eigen welvaartsstaat wordt nog altijd liever onder tafel gehouden. Vooral door een gevoel van schaamte onder bijvoorbeeld oudere gepensioneerden en pechhebbers.
De Euro-solidariteitspot
Solidariteit is een groot goed en wordt te makkelijk weggestopt in een welvarend land. We zijn toch op weg met andere lidstaten en hebben een machtige muntunie onder beheer van de ECB. Deze voert de druk op. Op landen met flinke reserves. Pensioenen, verzekeringsgelden en spaargeld zijn nu aan de beurt om een bijdrage te leveren. Het rente-verdienmodel heeft namelijk afgedaan. Verplicht opgelegde solidariteit heet dat. Pensioenakkoord of niet, tijden veranderen. We worden voor het blok gezet. Ons uitgestelde loon van vroeger wordt nu toch een ietsie pietsie anders besteed dan wij vroeger hadden bedacht. Behalve de uitgestelde loonbelasting die dus nu wordt ingehouden zijn we daarnaast een bijdrage verschuldigd aan de grote “Euro-solidariteitspot.” Wordt geheven via negatieve rentetarieven die stevig doorwerken naar de onderkant in de maatschappij. Het is maar hoe je het bekijkt. Ik had liever gezien dat we met ons netto pensioen gewoon zelf goed konden doen. Een bescheiden solidariteitsheffing bijvoorbeeld als bijdrage aan de nationale voedselbanken. In de wetenschap dat ons geld terecht komt bij eigen verborgen (nationale) armoede.
Pensioenakkoord met extra fiscale maatregel
De verborgen armoede staat los van ons pensioenakkoord maar heeft in feite wel een link. Ik weet namelijk dat er (hoog) bejaarde gepensioneerden bestaan die maar een klein pensioentje ontvangen. Het is van belang dat de invulling van het pensioenakkoord een sociaal karakter krijgt die rekening houdt met kleine pensioentjes. Daarop mag niet beknibbeld worden. Bedenk een maatregel waarmee deze gepensioneerden worden ontzien van de aanstaande kortingen. Een fiscale maatregel help namelijk niet meer. Een hogere heffingskorting levert niets op voor kleine pensioentjes. Door de werking van de algemene heffingskorting i.c.m. de ouderenkorting is al geen loonheffing meer verschuldigd over een klein inkomen. De ouderenkorting wordt volgend jaar verhoogd maar werkt niet door naar de laagste inkomens boven de AOW-leeftijd. Mijn idee zou zijn om een stukje heffingskorting uit te betalen met daarin verwerkt een solidariteitskorting die wordt toegekend aan de lagere inkomens. Bijvoorbeeld AOW plus pensioentje tot ongeveer 2.500 euro op jaarbasis. Kan gewoon ons eigen nationale parlement invoeren. Zonder tussenkomst van een EU, EC of ECB. Een miljardje of twee minder afdracht naar de EU ter compensatie van onze minder bedeelden. Oei, daar zeg ik wat.
Bron:https://gerritwelbergen.wordpress.com/