Wie het geweld in Eindhoven ziet als ‘oorlog tegen de politiestaat’, moet behoorlijk in de war zijn
Het was schakelen tussen twee dictaturen dit weekeinde, een echte en een vermeende. In Moskou en andere Russische steden trotseerden tienduizenden burgers de harde hand van het Poetin-regime, in een onverwachts groot protest tegen de arrestatie van Aleksej Navalny. Niemand wist wat zijn besluit om terug te keren naar het hol van de leeuw teweeg zou brengen, en niemand weet waar de demonstraties toe gaan leiden, maar kijk naar wat er in Wit-Rusland gebeurt en je ziet dat er iets broeit. De video die het Navalny-team maakte over de verborgen paleisstad van Poetin is inmiddels meer dan 77 miljoen keer bekeken; betogers zwaaien met ‘gouden’ wc-borstels om te laten weten dat ze op de hoogte zijn van de corruptie van hun tsaar. Maar de repressie is hard – dit is de echte dictatuur.
Intussen zag ik via de regionale zender ook demonstranten in mijn eigen woonplaats. Ze begroetten het ingaan van de avondklok met de leuze ‘Nee tegen de dictatuur’. Iets later volgden de beelden uit Urk, waar men uit liefde voor de vrijheid een GGD-testlocatie in brand stak. PVV-raadslid en kandidaat-Kamerlid Hendrik Wakker had de gemoederen tevoren al opgewarmd door te verklaren dat ‘wij als PVV er alles aan zullen doen om te zorgen dat de avondklok niet gehandhaafd wordt’.
Geen flauw benul
Als er rotmaatregelen moeten worden genomen, kunnen sommigen niet wachten om de onvrede te oogsten. Wilders spreekt van een ‘anderhalvemeter-dictatuur’, Baudet roept dat gezondheid een ‘totalitair begrip’ is. Geen enkel gevoel voor proporties, geen flauw benul wat totalitair betekent of wat een dictatuur is. Maar onze populisten zijn wel consequent in hun ‘Umwertung aller Werte’, dat moet ik toegeven: zo veel dictatuur ze hier ontwaren, zo weinig zien ze het in Rusland. Twee jaar geleden liep Wilders nog met een Russisch-Nederlands vriendschapsspeldje door de Doema, en hij was daar trots op.
Ik wil geenszins beweren dat het Nederlandse coronabeleid boven elke kritiek verheven is of dat er niets zou schorten aan onze democratie. Het woord ‘toeslagenaffaire’ volstaat wellicht. Maar het punt is dat dergelijk onrecht jegens burgers in een dictatuur nooit een affaire zou worden. Het zou behoren tot het gebruikelijke gedrag van de macht, en als er een correctie plaats zou vinden, dan op basis van willekeur. Recht is een gunst in een dictatuur en een dictator is nooit demissionair. Wie nu verzetsbloemen legt bij het Amsterdamse Van Randwijk-monument (‘Een volk dat voor tirannen zwicht…’) of geweld in Eindhoven ziet als ‘oorlog tegen de politiestaat’, moet behoorlijk in de war zijn.
Wat heeft Rutte de Urkse Nederlanders nu te zeggen?
Nog een opvallende omkering: in een dictatuur is het de macht die de vrije pers aanvalt, in onze democratie zijn het opgezweepte hooligans. Een NOS-ploeg werd gisteren aangevallen in Urk, waarbij een beveiliger een bijtende stof in zijn gezicht kreeg gespoten. Dat roept herinneringen op aan die keer dat journalisten in Rotterdam belaagd werden door Turkse Nederlanders. Mark Rutte reageerde daarop met een ‘pleur op’, later gevolgd door ‘doe normaal of ga weg’. Wat heeft hij de Urkse Nederlanders nu te zeggen?