Nieuwe EU-code : Techbedrijven willen reclamegeld voor nepnieuws afschaffen

Nepnieuws Google, Meta en andere grote bedrijven hebben de Europese Commissie verzekerd dat ze geen advertenties meer naast vals en gemanipuleerd nieuws zullen plaatsen. Met de nieuwe Wet Digitale Diensten wil de EU daar controle op uitoefenen.

Nepnieuws Enkele van ’s werelds grootste bedrijven en verenigingen van reclame-industrieën beloven te stoppen met het plaatsen van advertenties naast nepnieuws en staan ​​geen reclame toe voor valse en misleidende inhoud. De toezegging maakt deel uit van een nieuwe EU-gedragscode tegen desinformatie . De code zal de prikkels om desinformatie te verspreiden aanzienlijk verminderen, zei EU-commissaris Věra Jourová donderdag.

Vanuit het oogpunt van de Europese Commissie moet de gedragscode de groeiende verspreiding van valse en manipulatieve berichten op internet aanzienlijk verminderen. Dergelijke ongewenste inhoud wordt in Brussel samengevat onder het trefwoord “desinformatie”. Jourová waarschuwt voor Russische propaganda over de oorlog in Oekraïne.

Meest recentelijk had de Commissie platforms in de Covid-pandemie gevraagd om krachtiger op te treden tegen vaccinaties . Stemmen uit het maatschappelijk middenveld waarschuwen echter herhaaldelijk dat wettelijke maatregelen tegen desinformatie een beperking van de vrijheid van meningsuiting kunnen betekenen, omdat maatregelen tegen vermeend nepnieuws als censuurinstrument kunnen worden gebruikt.

De code tegen desinformatie is ondertekend door de twee grootste advertentiebedrijven ter wereld: Google en het Facebook-moederbedrijf Meta. Sociale netwerken zoals Twitter, Clubhouse en TikTok doen ook mee, evenals advertentieverenigingen zoals de World Federation of Advertisers en NGO’s zoals Avaaz en Reporters Without Borders.

Het is echter ook opvallend wie er ontbreekt: Telegram, dat   populair is voor het verspreiden van desinformatie vanwege het bijna volledige gebrek aan contentmoderatie , heeft niet getekend. Ook Apple en Amazon, die een steeds belangrijkere rol spelen in de online advertentiebusiness, ontbreken. De Amazon-groep wordt alleen vertegenwoordigd door zijn streamingportaal Twitch. Ook ontbreekt in de lijst met ondertekenaars de Mozilla Foundation, die in eerdere versies van de code was opgenomen.

EU hanteert sinds 2018 een gedragscode

Sinds 2018 probeert de Europese Commissie de verspreiding van “nepnieuws” op internet af te remmen met de gedragscode desinformatie. In tegenstelling tot voorheen heeft de nieuwe versie van de code meer juridisch gewicht dankzij de Digital Services Act van de EU. De nieuwe wet bepaalt dat “zeer grote platforms” zoals Google en Facebook structurele beschermingsmechanismen moeten implementeren tegen de verspreiding van desinformatie. Dit zou in de toekomst ook de Code moeten omvatten.

Als de platforms hun verplichtingen niet systematisch nakomen, dreigen boetes tot zes procent van hun wereldwijde omzet te worden bedreigd – in het geval van Google en Meta zou dat miljarden zijn. Individuele overtredingen van de code door de platforms kunnen echter niet worden bestraft door de Wet Digitale Diensten.

In de Code verplichten de ondertekenaars zich om een ​​systeem op te zetten voor het controleren van websites waarop advertenties worden geplaatst. Ze moeten hun concrete procedure openbaar maken en onafhankelijke derden toegang verlenen tot hun platformen om de naleving van de stappen te controleren. Ook het misbruik van advertentiesystemen door degenen die desinformatie verspreiden, moet worden beperkt. Om te controleren of deze beloften worden nagekomen, moeten de ondertekenaars regelmatig rapporten met informatie indienen.

Vanuit het oogpunt van experts zijn deze bepalingen een goed begin – maar er ontbreken nog veel details, zegt Clare Melford, oprichter van de Global Disinformation Index, tegen netzpolitik.org. Zo zijn er nauwkeurige minimumnormen nodig voor datatoegang voor onderzoekers en factcheckers. Ook moeten de rapportages van de platformen duidelijk laten zien hoeveel geld er is verdiend met desinformatie, waar het werd getoond en wie de doelgroep was.

Naast het demoniseren van desinformatie, bevat de nieuwe code een aantal andere beloften van de ondertekenaars. In de toekomst zullen dienstverleners als Facebook of Twitter het melden van desinformatie toestaan. Indien content wordt verwijderd, dient dit specifiek te worden gemotiveerd en dient er een klachtenprocedure te worden ingesteld.

Implementatie begin 2023

De code bepaalt ook dat politieke advertenties als zodanig moeten worden geïdentificeerd en vergezeld moeten gaan van informatie over de maker en de uitgaven ervan. De ondertekenaars moeten consistent werken met factcheckers en gebruikers in alle EU-talen gemakkelijk toegang geven tot hun resultaten. Ook de toegang tot gegevens voor onderzoekers moet aanzienlijk verbeteren. Hoewel de Digital Services Act sancties heeft ingesteld tegen grote platforms wegens systematische niet-naleving van deze beloften, blijven ze juridisch niet-bindend voor de andere ondertekenaars.

Met de herziene code zet de EU een stap in de tegenovergestelde richting van wat Elon Musk aankondigde voor zijn geplande overname van Twitter . Als Musk erin slaagt het sociale netwerk over te nemen, wil hij over het algemeen alleen illegale inhoud daar verwijderen. Desinformatie, d.w.z. vals nieuws en gemanipuleerde inhoud, is in de meeste gevallen niet illegaal, althans niet in de EU. Met de Gedragscode gaat de Europese Commissie verder in de richting van het legaliseren van contentmoderatie op grote platforms.

De ondertekenaars krijgen nu zes maanden de tijd om hun nieuwe beloften in de praktijk te brengen. Begin 2023 moeten ze informatie over hun implementatie publiceren in een voortgangsrapport aan de Europese Commissie.