Toen het CDA in Limburg ontelbare jaren de lakens uitdeelde en toen de PvdA datzelfde deed in Amsterdam, was er een term die uiteindelijk altijd onvermijdelijk boven kwam drijven. Die term luidde ‘arrogantie van de macht’.

Wanneer dezelfde partij zo lang de macht heeft dat die partij het als vanzelfsprekend gaat ervaren, ontstaat er onvermijdelijk een weigering zich voor die macht te verantwoorden. En die weigering is altijd heel erg lelijk.

Hoe klinkt die arrogantie? In de jaren 80 uit de mond van een CDA-Kamerlid zo: ‘We rule this country.’ En anno 2021 als volgt: ‘Niemand gaat hier uitleg over geven.’

Het waren uw exacte woorden (ook namens Sigrid Kaag, kennelijk in het kader van Nieuw Leiderschap) over de inmiddels al klassieke term ‘functie elders’, de officiële opvolger van ‘Dank voor uw stem op Hugo de Jonge’.

Iemand bracht de twee verkenners op dat idee van een ‘functie elders’ voor Kamerlid Pieter Omtzigt (thuis herstellende van een messenset in zijn rug vanuit zijn eigen CDA, die wel een postbus voor hem heeft geopend, zodat hij 342.472 kaartjes kan krijgen waarin zijn stemmers hem sterkte wensen met zijn partij), en de cruciale vraag is heel simpel: wie was dat? Het is de clichéscène in iedere maffiafilm, nadat iemand ‘I smell a rat’ heeft geroepen. Dan gaan de deuren op slot, om pas weer open te gaan als iemand heeft bekend, die daarna ook niet meer terugkeert in de film.

Ik wil niet meteen pleiten voor die maffia-aanpak, alleen al omdat de huidige praktijk er al zo op lijkt. Wie zich na de verkiezingen nog steeds afvroeg wat dat nou precies was, die Rutte-doctrine, heeft na jaren van varianten op ‘geen actieve herinnering’, Catshuis-overleggen zonder notulen en met zwarte viltstift dichtgekalkte antwoorden op WOB-verzoeken, deze week het antwoord in zijn gezicht gesmeerd gekregen.

De Rutte-doctrine, dat is nadat we door een oplettende fotograaf met een goede lens een inkijkje kregen in precies de arrogantie van de macht, daarop reageren met nóg meer arrogantie: gewoon twee níéuwe verkenners aanstellen, die ‘schone lei’ laten roepen, en dan werkelijk vinden dat over die vertrokken verkenners aan dezelfde Tweede Kamer in wiens opdracht ze hun werk deden geen verantwoording meer hoeft te worden afgelegd.

Want ja. Nieuwe dag, schone lei. Zo ga je kennelijk denken, wanneer je daar al ruim 3800 dagen mee wegkomt.

Een Tweede Kamer die u daar steeds mee laat wegkomen, verdíént Pieter Omtzigt niet eens als lid ervan, zou je zeggen. Maar u glibbert er ongetwijfeld weer tussendoor. Met funeste gevolgen voor het geloof van mensen in de werking van democratie. Nog vier jaar Rutte-doctrine, en dit hele land bestaat straks uit complotdenkers. 17 miljoen wappies op dat hele kleine stukje aarde, dat is wat u nalaat.