Onderhandelen over het einde van de Brexit

Zowel Ierland als de Europese Unie hebben hun beste team op het veld nodig nu Brexit het eindspel nadert.

Het wordt steeds waarschijnlijker dat, tenzij de zaken veranderen, we op 1 januari 2021 een no-deal Brexit zullen hebben. Dat zou betekenen dat de enige deal tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk het reeds geratificeerde terugtrekkingsakkoord van de EU van 2019 zou zijn.

Er zijn nog maar ongeveer 50 werkdagen om een ​​bredere overeenkomst te sluiten voor een handelsovereenkomst na de Brexit tussen het VK en de EU. De gevolgen van het nalaten voor Ierland zullen even ingrijpend – en misschien zelfs even langdurig – zijn als die veroorzaakt door de COVID-19-pandemie .

Het niet bereiken van een overeenkomst tussen het VK en de EU zou een diepe kloof betekenen tussen het VK en Ierland. Het zou ook leiden tot verhoogde spanningen in Noord-Ierland, verstoringen van eeuwenoude zakelijke relaties en een opeenvolging van spraakmakende rechtszaken tussen de EU en het VK die jarenlang aanslepen.

Kwesties waarover gemakkelijk een deal had kunnen worden bereikt tijdens minnelijke onderhandelingen over geven en nemen, zullen worden gebruikt als gijzelaars of als hefboom voor andere zaken. De economische en politieke schade zou niet te overzien zijn. En we moeten er alles aan doen om dit te voorkomen.

Het zou gevaarlijk zijn om onder dergelijke omstandigheden van EU-handelscommissaris, Phil Hogan , te veranderen. Het is altijd moeilijk om halverwege van paarden te wisselen. Maar proberen om dat te doen op het hoogtepunt van een overstroming – bij harde wind – zou nog meer zijn.

De EU zou een buitengewoon bekwame handelscommissaris verliezen als hij nooit meer nodig was. Een Ier zou de handelsportefeuille niet langer bezitten. De onafhankelijkheid van de Europese Commissie, een essentieel ingrediënt van het succes van de EU, zou in gevaar zijn gekomen – een enorm verlies voor alle kleinere EU-staten.

Volgens de hoofdonderhandelaar van de EU, Michel Barnier, leken de besprekingen tussen de Europese Unie en het VK, die vorige week eindigden, soms “achteruit in plaats van vooruit” te gaan. De impasse is om drie redenen bereikt.

De betekenis van soevereiniteit

Ten eerste hebben de twee partijen zichzelf onverenigbare doelen gesteld. De Europese Unie wil een breed “economisch partnerschap” tussen het VK en de EU, met een “gelijk speelveld” voor “open en eerlijke” concurrentie. Het VK heeft met deze doelstelling ingestemd in de gezamenlijke politieke verklaring die met de EU is afgelegd ten tijde van het terugtrekkingsakkoord, dat in oktober 2019 werd bereikt.

Sindsdien heeft het VK algemene verkiezingen gehouden waarbij de regerende Conservatieve Partij een algemene meerderheid in het Parlement heeft gewonnen, en het is van gedachten veranderd. Het dringt nu, in de compromisloze woorden van zijn hoofdonderhandelaar, David Frost, aan op “soevereine controle over onze eigen wetten, grenzen en wateren”.

Deze formule houdt geen rekening met het feit dat een overeenkomst die het VK zou kunnen sluiten met de EU (of met wie dan ook) over normen voor goederen, diensten of voedingsmiddelen noodzakelijkerwijs een vermindering van soevereine controle inhoudt. Zelfs lid zijn van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) houdt in dat je zijn uitspraken moet accepteren, die een vermindering zijn van ‘soevereine controle’. Daarom houdt de Amerikaanse president Donald Trump niet van de WTO en probeert hij die te ondermijnen.

Het terugtrekkingsakkoord van 2019 met de EU houdt ook een vermindering in van de soevereine controle door Westminster over de wetten die van toepassing zullen zijn in Noord-Ierland en dus binnen het VK. Die overeenkomst verplicht het VK om EU-wetgeving inzake tarieven en normen toe te passen op goederen die Noord-Ierland binnenkomen vanuit Groot-Brittannië – dat wil zeggen, die van het ene deel van het VK naar het andere gaan.

Deze verplichting is een van de redenen die een groep Britse parlementariërs aanvoert – waaronder Iain Duncan Smith, David Trimble, Bill Cash, Owen Paterson en Sammy Wilson – om te willen dat het VK zich terugtrekt uit het terugtrekkingsakkoord, hoewel de meesten van hen hebben gestemd voor het vorig jaar.

Soevereiniteit is een metafysisch concept, geen praktisch beleid. Door het letterlijk toe te passen zou een gestructureerde en voorspelbare internationale samenwerking tussen staten onmogelijk worden. Dat wordt door velen in de Conservatieve Partij niet begrepen.

De onderhandelingsmethode

Ten tweede is de onderhandelingsmethode een uitdaging gebleken. De wettelijke en politieke tijdschema’s kloppen niet. Het VK wil eerst de juridische teksten van een mogelijke vrijhandelsovereenkomst bespreken en de controversiële kwesties – zoals concurrentie en visserij – laten tot het eindspel in oktober. Maar de EU wil dat er meteen serieus wordt geëngageerd op deze knelpunten.

Elke oplossing van deze kwesties vereist een ingewikkelde juridische formulering, die niet tot het laatste moment kan worden overgelaten. Deze teksten zullen immers voor eind 2020 door het Europese en Britse parlement moeten worden goedgekeurd. Er mogen geen onduidelijkheden of slordige redactionele teksten zijn.

Het probleem is dat de Britse onderhandelaar nog geen instructies kan krijgen over de compromissen die hij kan maken van Boris Johnson, de Britse premier. Johnson is in plaats daarvan bezig met het bestrijden van de verspreiding van de ziekte van COVID-19, en met het houden van mensen als Duncan Smith en Co. De premier is een last-minute man.

Handelsbetrekkingen met andere blokken

Ten derde is er de kwestie van het treffen van voorzieningen voor de handelsovereenkomsten die het VK in de toekomst wil sluiten met andere landen, zoals de VS, Japan en Nieuw-Zeeland. De vrijheid om dergelijke deals te sluiten werd aan de Britse kiezers voorgesteld als een van de voordelen van de Brexit.

Het onderliggende probleem hier is dat de Britse regering nog moet beslissen of ze het strikte voorzorgsbeleid van de Europese Unie inzake voedselveiligheid zal voortzetten of de meer tolerante benadering zal volgen die de voorkeur van de VS geniet. Soortgelijke beleidskeuzes zullen door het VK moeten worden gemaakt met betrekking tot chemicaliën, displays voor energie-efficiëntie en geografische indicatoren.

Hoe meer het VK afwijkt van de bestaande EU-normen op dit gebied, hoe ingrijpender de controles op goederen die vanuit Groot-Brittannië Noord-Ierland binnenkomen, zullen moeten zijn, en hoe groter de nood zal zijn voor Unionistische kringen in Noord-Ierland. Kwesties die op zichzelf onomstreden zijn, zullen een enorme symbolische betekenis krijgen en de vrede op het eiland Ierland bedreigen

Het VK zal waarschijnlijk gedwongen worden om nevenovereenkomsten met de VS te sluiten over kwesties als met hormonen behandeld rundvlees, genetisch gemodificeerde organismen en gechloreerde kip. De VS zet vraagtekens bij de wetenschappelijke basis van de bestaande EU-beperkingen en heeft hierover een WTO-zaak over rundvlees gewonnen. Het zou waarschijnlijk ook winnen bij gechloreerde kip.

Als Groot-Brittannië zou toegeven aan de VS over hormonen en chlorering, zou dit controleproblemen veroorzaken aan de grens tussen het VK en de EU, waar die grens ook in Ierland is. Ofwel zouden Britse functionarissen de EU-regels inzake hormonen en chlorering handhaven bij het binnenkomen van rundvlees of kip op dit eiland, ofwel zou er een enorme internationale rechtszaak komen.

Dit alles toont aan dat de betrekkingen uit de hand zouden kunnen lopen bij het ontbreken van een soort partnerschapsovereenkomst tussen de EU en het VK. Ierland, evenals de Europese Unie, heeft zijn beste team op het veld nodig om ervoor te zorgen dat dit niet gebeurt.