De Oranjes hebben ook hun eigen uittreders gehad met het nodige vuurwerk. Het koninklijk korset knelt al enkele generaties. En het is niet waarschijnlijk dat zowel Amalia, Alexia en Ariane in toekomst alledrie voor de troon beschikbaar blijven.
De roerige jaren zestig schieten ook wortel in het Koninklijk Huis als prinses Irene, de tweede dochter van koningin Juliana van het protestantse geloof overstapt naar het katholieke. Er gaan dan al geruchten dat ze niet alleen lang in Spanje is om de Spaanse taal te leren, maar dat ze er een liefde heeft. Dan meldt ze in een interview dat ze onder indruk is van het sociale beleid onder de Spaanse dictator Franco en is de Haagse politiek not amused.
Want de minister-president is nu eenmaal verantwoordelijk voor de gedragingen van leden van het Koninklijk Huis. Die moet als er wat mis is in de Tweede Kamer op het matje komen. En daarom moeten leden van het Koninklijk Huis toestemming van de Eerste en Tweede Kamer hebben als ze willen trouwen. Tot op de dag van vandaag.
Verloofd
De kwestie-Irene wordt begin 1964 in twintig dagen tijd een ongekende soap. Die gaat van wel verloven naar niet verloven ,,met ene Hugo de Bourbon Parma’’ zoals minister-president Marijnen de ministerraad in het geheim informeert. Koningin Juliana spreekt het Nederlandse volk via de radio toe dat de verloving niet doorgaat. ,,U zult meevoelen dat onze dochter dus een bijzonder moeilijke tijd doormaakt.’’ Ze besluit of de pers haar rust wil gunnen.
Drie dagen later wordt er tóch weer verloofd. Vader prins Bernhard haalt haar met het vliegtuig op uit Spanje, terwijl de verheugde Spaanse familie al een persbericht de deur uit doet. Eind van het liedje: er wordt getrouwd, zónder parlementaire in Nederland, waardoor Irene afziet van de troon en de monarchie aan haar zussen laat. Prinses Margriet wordt daardoor tweede troonopvolger na Beatrix.
Voor Irene valt er iets te kiezen. Ook prinses Christina, de jongste zus van Beatrix, zij ziet in 1975 eveneens af van parlementaire toestemming. Daarmee krijgt ze meer persoonlijke vrijheid.
Voor de kinderen van Beatrix en Claus en die van Willem-Alexander en Maxima is het een luxe-afweging je af te vragen of je lid wilt blijven van het Koninklijk Huis. Voor prinses Juliana en prinses Wilhelmina valt niets te kiezen, omdat zij als enig kind de troonopvolger zijn. Het lot van de monarchie hangt van hen af: ze moeten niet alleen hun lot aanvaarden, maar ook kroost verwekken. Voor het eerst in lange tijd kan er opgelucht adem worden gehaald als Juliana en Bernhard samen maar liefst vier kinderen krijgen.
Waar Irene van haar generatie nogal in het oog springt, is prins Johan Friso dat in het gezin van Beatrix en Claus. Waar hij zich lange tijd afzijdig lijkt te houden van de troon en publieke optredens, gaat hij om als hij in 2001 met Mabel wil trouwen. Ze besluiten parlementaire toestemming te vragen en ondergaan daarmee de beperkingen van het Koninklijk Huis. Sterker, ze willen actief zijn in de ondersteuning van de monarchie.
Maar dat gaat mis als er onthullingen komen over het verleden van Mabel. Ze heeft vriendschap gehad met de Ridouan Taghi van de jaren negentig: Klaas Bruinsma, een onversneden drugsbaron. Ze heeft geen liefdesrelatie gehad met Bruinsma, zo vertelt ze Johan Friso, maar de intellectuele gesprekken met hem duurden voort tot zijn liquidatie.
Jokken
Mabel en Johan Friso kiezen de lijn: we vertellen het Beatrix, maar verstrekken niet teveel details. Terwijl de AIVD onderzoek doet naar het verleden van Mabel, vraagt Johan Friso haar ten huwelijk. Maar dan treedt vanuit Chili op verzoek van Peter R. de Vries de lijfwacht van Bruinsma in de publiciteit. Charlie da Silva, die vertelde dat ze het liefje van Bruinsma was. ,,Ze moet niet jokken,’’ zei hij in de camera.
Dan escaleren de gesprekken tussen Mabel, Johan Friso en minister-president Balkenende. De premier verklaart op zijn persconferentie dat tegen onwaarheid geen kruid is gewassen. In een brief schrijft Johan Friso dat ze eerder duidelijker hadden moeten zijn. Daarom vragen ze géén toestemming. En daarmee ligt er sindsdien meer verantwoordelijkheid op de schouders van prins Constantijn en prinses Laurentien.
Nieuwe generatie
Vanaf 2030 komt een nieuwe generatie Oranjes in beeld en hun partnerkeuze in het bijzonder. Als de drie prinsessen gaan trouwen, zal niet onbekommerd zijn. Ze zullen zich de vraag moeten stellen of ze beschikbaar zijn als troonopvolger, of ze koningin willen ondersteunen en of ze zich willen laten beperken in hun bewegingsvrijheid.
Dat was al gecompliceerd in de jaren zestig van de vorige eeuw en de jaren nul van deze eeuw. In een tijd van steeds verder gaande persoonlijke ontplooiing is dat voor drie jonge vrouwen in de jaren dertig een zware beslissing. Zeker een van hen moet de keuze kunnen maken uit de ring van het Koninklijk Huis te stappen. Bij twee vertrekkers wordt het riskant: wie volgt er dan op als de koningin overlijdt?