Opiniemaker Sywert van Lienden heeft volgens Follow the Money (FTM) ruim 9 miljoen euro overgehouden aan zijn omstreden mondkapjesdeal met het ministerie van VWS. Volgens de onderzoeksjournalisten van FTM sluisde hij het geld weg naar een persoonlijke holding. Die constructie wordt meestal gebruikt om vermogen onzichtbaar te maken.

Sywert van Lienden sluisde 9 miljoen euro naar persoonlijke holding

De twee zakenpartners van Van Lienden incasseerden beiden zo’n 5 miljoen euro. De bedragen worden bevestigd door de zakenpartners en Van Lienden, schrijft FTM.

Het door de drie opgerichte Relief Goods Alliance BV leverde vorig jaar 40 miljoen medische mondkapjes uit China voor een bedrag van ruim 100 miljoen euro. Van Lienden deed het voorkomen dat de deal zonder winstoogmerk was gesloten en voortkwam uit maatschappelijke betrokkenheid.

Belastinggeld

Later ontstond daar twijfel over. De BV zou wel degelijk een miljoenenwinst hebben gemaakt met belastinggeld. Bovendien waren er twijfels over de kwaliteit van de mondkapjes. Ze liggen nog ongebruikt in de opslag. Tot nu toe wilde Van Lienden geen volledige opening van zaken geven, naar eigen zeggen vanwege geheimhoudingsclausules.

Follow the Money schrijft dat Van Lienden eind vorig jaar een commanditaire vennootschap (cv) oprichtte. Die cv heeft één beherende vennoot, de stichting ’t Nut, die dezelfde dag werd opgericht. Van Lienden zelf is de enige bestuurder van de stichting en de enige belanghebbende van de cv.

De winst van de mondkapjesdeal werd ondergebracht in de cv, waarvan Van Lienden de “gerechtigde” is tot het vermogen.

Een verhullende constructie

De constructie die Van Lienden gebruikt, met een cv en een stichting als bestuurder, wordt volgens experts vaak gebruikt om redenen van anonimiteit. Een ondernemer die liever niet wil dat iedereen op de hockeyclub kan achterhalen hoeveel geld hij heeft, richt een cv op met een stichting als ‘beherend vennoot’ – de bestuurder.

Zo kan de ondernemer zelf op de achtergrond blijven als zogeheten ‘stille vennoot’. Omdat een cv anders dan een bv geen jaarrekening hoeft te publiceren, blijft het vermogen in de cv onzichtbaar voor de buitenwereld.

‘Dit is zeer gebruikelijk voor directeur-grootaandeelhouders om vermogen te anonimiseren,’ zegt Bas Leensma, fiscalist van advieskantoor Atlas. Henk Luigjes, belastingadviseur bij HLG: ‘Je richt dit op voor onzichtbaarheid, het biedt geen fiscale voordelen.’

Van Lienden heeft de constructie opgezet om ‘een duidelijk onderscheid te maken tussen Sywert van Lienden privé en het vergaarde kapitaal’

Van Lienden zegt dat dit zeker niet het doel van deze constructie is geweest: ‘De cv is gewoon geregistreerd op het kantooradres van de Hulptroepen in Driebergen. Dat ik de belanghebbende ben is helder en transparant, en het startkapitaal is gewoon bij de KvK gedeponeerd.’ Hij gaf hier eerder geen openheid over vanwege geheimhoudingsafspraken met het ministerie, zegt hij, maar die zijn sinds afgelopen vrijdag van tafel.

Hij heeft de constructie opgezet om ‘een duidelijk onderscheid te maken tussen Sywert van Lienden privé en het vergaarde kapitaal’. Hij meldt dat in de zomer van 2020 duidelijk werd dat het resultaat van Relief Goods Alliance bv ‘veel positiever zou uitvallen dan verwacht’.

Van Lienden: ‘Dit was het gevolg van een aantal externe factoren, waaronder wisselkoersen, sterk kwaliteitsmanagement, dalende grondstofprijzen en behaalde inkoopvoordelen. De aandeelhouders van Relief Goods Alliance BV hebben in aanloop naar de te verwachten maatschappelijke discussie die zou volgen na deponering gereflecteerd op een (maatschappelijke) bestemming voor deze gelden.’

‘Verwoestende mediastorm’

In het artikel op FTM zegt Van Lienden dat de deal veel meer opleverde dan oorspronkelijk gedacht. Dat zou het gevolg zijn van “een aantal externe factoren waaronder wisselkoersen, sterk kwaliteitsmanagement, dalende grondstofprijzen en behaalde inkoopvoordelen”.

Verder zegt hij dat hij het geld uiteindelijk “een maatschappelijke bestemming” wil geven. Maar of het hele bedrag daar naartoe gaat, is nog de vraag. “Of dat volledig waargemaakt kan worden, is deels afhankelijk van de huidige verwoestende mediastorm voor mijn professionele loopbaan”, zegt Van Lienden.

Van Lienden is benaderd door de NOS maar heeft nog niet gereageerd.