Indignatie redactie 
Tegenwoordig zijn we getuige van steeds meer artikelen gepubliceerd door zowel linkse en onafhankelijke mediabronnen als grotere sites die stellen dat wereldwijde ongelijkheid “uit de hand” is vanwege het inherente onrecht van moderne economieën waardoor miljardairs enorme fortuinen kunnen opbouwen bij de kosten van de rest van de samenleving.
Onlangs bracht Oxfam International, een internationale organisatie die de ongelijkheid bewaakt, voorafgaand aan het World Economic Forum in Davos een rapport uit dat direct de effectiviteit van bestaande kapitalistische systemen in twijfel trekt, terwijl het benadrukt dat de kloof tussen arm en rijk steeds moeilijker overbrugd kan worden . De aandacht van de internationale gemeenschap wordt gevestigd op het feit dat niet meer dan 2.153 miljardairs meer rijkdom hebben dan 4,6 miljard mensen, waardoor de beruchte 1% van de rijkste mensen ter wereld twee keer zo rijk is als ongeveer 6,9 miljard. Bovendien is het aantal miljardairs het afgelopen decennium verdubbeld. Oxfam gelooft dat het kapitalistische systeem inefficiënt is, omdat het monopolies laat floreren en bijdraagt aan de concentratie van rijkdom in de handen van enkelen.
Het is opmerkelijk dat het rapport werd gepubliceerd tegen de achtergrond van een voortdurende discussie, waaronder een in de Verenigde Staten, over de vraag of miljardairs de samenleving op enigerlei wijze ten goede komen.
Tegenwoordig begrijpt iedereen dat het snel toenemende aantal miljardairs grotendeels kan worden toegeschreven aan de schadelijke effecten van de geglobaliseerde markteconomie. De salarissen van veel senior executives, die ze mogelijk ook in de vorm van aandelen ontvangen, zijn gestaag gegroeid, terwijl de inkomens van gewone burgers in sommige gevallen niet zijn gestegen of zelfs zijn gedaald. Doorbraken in de economische ontwikkeling spelen dus in de handen van slechts een kleine minderheid van de bevolking, terwijl de meerderheid alleen maar armer wordt, wat aangeeft dat de elites het mechanisme van het genereren van rijkdom binnen een bepaalde economie hebben ingehaald. De prijs van het neoliberalisme bleek extreem hoog te zijn in termen van toenemende ongelijkheid en kan leiden tot de herverdeling van rijkdom onder de spelers, aangezien de internationale economie en handel zich in nieuwe,
Bovendien gebeurt dit tegen de achtergrond van achteruitgang van hele sectoren van de economie in veel landen die neoliberalisme belijden. Groei wordt daarentegen alleen waargenomen in de rijkste landen, terwijl arme regio’s van de wereld alleen maar armer worden. Een dergelijk winstmodel ondanks de uitputting van natuurlijke hulpbronnen, vraagt zich af of deze verrijking is bereikt ten koste van anderen …
Volgens een artikel getiteld Elite Capture of Foreign Aid: Evidence from Offshore Bank Accounts dat al in november 2019 aan de Wereldbank werd gepresenteerd, maar pas onlangs verscheen na een schandaal in de westerse media, worden landen die internationale hulp ontvangen niet rijker. Volgens de studie wordt het, na het monitoren van de gegevens over kredietoverdrachten uitgegeven door de Wereldbank naar ongeveer twee dozijn voornamelijk afhankelijke landen, duidelijk dat zodra een lening wordt ontvangen, geld uit die landen naar offshore zones stroomt. Analisten zijn tot de conclusie gekomen dat de meest plausibele verklaring voor dit fenomeen is dat een deel van de hulp onmiddellijk wordt gestolen door de rijken en machtigen. In probleemlanden wordt gemiddeld zo’n 7,5% van de fondsen overgeheveld, in die zeer arme landen – tot 15%.
Daarom is er overal een afname van het vertrouwen in de bestaande democratische instellingen, omdat mensen in veel landen van de wereld overtuigd zijn: alle voordelen van welvaart gaan naar een select aantal. Dit is precies wat Britse sociologen van de Universiteit van Cambridge zeggen, omdat ze na een grootschalig onderzoek ontdekten dat 57% van de wereldbevolking geen vertrouwen heeft in bestaande overheidsinstellingen. Dit wantrouwen bereikte vooral alarmerende niveaus in de VS, Groot-Brittannië, Frankrijk en vele andere ontwikkelde staten. Volgens Roberto Foa, docent aan de universiteit van Cambridge op het gebied van politiek en overheidsbeleid, is de mate van ontevredenheid met democratische politieke instellingen de afgelopen jaren snel gegroeid en bereikte hij zijn hoogtepunt in zowel de ontwikkelde wereld als de hele ontwikkelingslanden. Volgens verschillende analisten dit fenomeen heeft geleid tot de opkomst van populistische partijen en bewegingen die ondemocratische oplossingen bieden voor een lange lijst van economische en politieke problemen. In het bijzonder verklaren sociologen de overwinningen van donateurs van Donald Trump, Boris Johnson en Brexit door de groeiende frustratie van het westerse publiek.
Als werknemers zo snel mogelijk geen economische voordelen voor hun arbeid krijgen en het wereldhandelsstelsel niet wordt hervormd, kunnen de politieke en zakelijke elites op een dag worden uitgeschakeld door een opstand tegen de elite, merkt het buitenlands beleid op. De publicatie merkt op dat de afgelopen maanden overal ter wereld protesten oplaaiden: van Catalonië en Hong Kong, waar ze het recht op zelfbeschikking eisen, tot Algerije, Chili en Ecuador, waar mensen niet tevreden zijn met sociale ongelijkheid. Veel activisten pleiten voor een fundamentele hervorming van het systeem van wereldbestuur. De publicatie presenteert de resultaten van een onderzoek naar het niveau van publiek vertrouwen in overheidsinstellingen, uitgevoerd door de Edelman Trust Barometer in 28 landen, die consistent zijn met het onderzoek van de Universiteit van Cambridge.
In de afgelopen jaren is de dynamiek van elitofobie opmerkelijk toegenomen, als gevolg van vele factoren. Een van de belangrijkste redenen is het onvermogen van de politieke en financiële elite van de machtigste westerse staten om moeilijke economische en sociale processen goed te beheren, terwijl ze niet in staat zijn een overtuigende ontwikkelingsstrategie op lange termijn te presenteren. Daarom zijn de sensationele uitspraken van Buitenlands beleid en verschillende onderzoeksgroepen van sociologen en economen over de aanpak van een “anti-elite rebellie” nauwelijks een verrassing.
