Opvallende speech van Obama: ‘Nog nooit in de geschiedenis heeft een oud-president zó over zijn opvolger gesproken’

De Democraten maken optimaal gebruik van de virtuele conventie. Als bezoeker van conventies toen ik correspondent was en kijker later, moet ik zeggen dat het een enorm voordeel is om niet naar ellenlange speeches te hoeven luisteren, onderbroken door voorspelbaar applaus. Zelfs de niet te temperen Billy Clinton kreeg maar vijf minuten.

Michelle Obama was fantastisch. Zij maakte optimaal gebruik van de kracht van een geconcentreerde boodschap met een morele toon die maar weinig mensen kunnen aanslaan. Zij kan het omdat ze, inderdaad, geen politicus is die ergens voor kandidaat is maar omdat ze de bezorgde, verontwaardigde en hoopvolle burger vertegenwoordigde. De ‘moeder van de natie’ op een manier die doet denken aan Eleanor Roosevelt, meer dan aan Hillary Clinton die zich nooit los kon maken van ambitie.

De aanklacht tegen Trump, want dat was het, was sterk juist omdat er geen applauszinnen inzaten, juist omdat Obama door kon praten zonder dat gejuich en gejoel de kracht van haar boodschap ondermijnde. Obama kan terugvallen op acht jaar beschaafd First Lady schap.

Ik herinner me dat ik in 2009 een lezing hield bij de inauguratie van Barack Obama en de vraag kreeg wat de rol moest zijn van Michelle Obama. In de eerste plaats een veilige en stimulerende omgeving creëren voor de president, zei ik toen. Ze is nergens voor gekozen en moet dat ook niet pretenderen (ik had de dramatische eerste twee jaar van Hillary als First Lady in gedachten). Het kwam me op veel kritiek te staan maar dat is precies wat Obama deed en dat is precies waarom ze zo’n sterke positie inneemt als geweten van de natie.

De andere optredens profiteerden van dezelfde kwaliteiten: kort en krachtig, zonder afleidend applaus. Ook Sanders hield zich aan het script, al was het vreemd om hem met een stapel hout op de achtergrond te zien. OAC kreeg te weinig tijd (1 minuut) en verdiende meer, maar haar tijd komt nog wel.

Het moreel gezag van Michelle Obama kan door niemand geëvenaard worden maar de Democraten gebruikten de virtuele conventie optimaal door gisteravond liefst zeventien key note speakers op te voeren. Het gaf de diversiteit aan, de kwaliteit en de toekomst van de partij. Jill Biden in haar klaslokaal deed het ook goed, zij vormde een fraai contrast met de huidige First Lady, partner in crime van de psycho.

Mooi was ook dat Obamacare – ooit bedacht als negatieve naam voor diens gezondheidszorg wet – nu als vlag wordt gebruikt om verder te hervormen. Vier jaar pogingen om de gezondheidszorg verder te ondermijnen hebben alleen maar meer steun opgeleverd voor Obamacare.

De Republikeinen hebben het voordeel dat ze kunnen kijken hoe het moet. Maar hun conventie kan niet anders zijn dan de Trump show. Dat is het enige dat de man kan, zijn leugens spinnen en anderen de schuld geven van problemen. Vier jaar presidentschap hebben afdoende duidelijk gemaakt dat de man ongeschikt is, sterker, desastreus was voor de toekomst van Amerika (die er onder Biden overigens ook niet rooskleurig uitziet).

Obama haalt hard uit

Obama heeft zich de afgelopen 3,5 jaar meestal ver gehouden van expliciete kritiek op zijn voorganger, maar op de conventie ging hij vol in de aanval op Trumps aanpak van het coronavirus en de Amerikaanse economie. Niets minder dan de democratie zelf staat op het spel bij de verkiezingen, aldus de oud-president.

“Onze ergste instincten zijn ontketend, onze trotse reputatie wereldwijd verkwanseld en onze democratische instellingen waren nooit eerder zo bedreigd”, aldus Obama. De schuld daarvan ligt bij Trump. “Hij is niet geïnteresseerd om hiervoor te werken, niet geïnteresseerd in het vinden van een gemeenschappelijke basis, niet geïnteresseerd om de geweldige macht van zijn ambt te gebruiken voor iemand anders dan zichzelf en zijn vrienden.”

“Ze weten dat ze je niet kunnen overtuigen met hun beleid. Dus ze proberen het zo moeilijk mogelijk voor je te maken om te gaan stemmen en willen je overtuigen dat je stem niets waard is. Maar dat is hoe zij winnen. Laat je macht niet door hen afpakken”, waarschuwde Obama.

Trump gebruikt, nog volgens Obama, het presidentschap als een reality tv-uitzending “die hij kan aanwenden om de aandacht te krijgen waar hij naar hunkert”.

‘Broer’

De oud-president prees ook zijn oud-vicepresident en presidentskandidaat Joe Biden aan en verwees daarbij ook naar het verlies van de echtgenote en dochter van Biden in 1972, en de dood van zoon Beau in 2015. “Twaalf jaar geleden, toen ik op zoek ging naar een vicepresident, wist ik niet dat ik uiteindelijk een broer zou vinden. Joe en ik komen van verschillende plekken en generaties. Maar wat ik snel ging waarderen is zijn weerbaarheid, die is voortgekomen uit te veel strijd, en zijn empathie, die is voortgekomen uit te veel verdriet.”

Reactie Trump

Uiteraard heeft Trump al gereageerd op de fragmenten uit Obama’s speech. “President Obama heeft niet goed gewerkt”, zei Trump tijdens een persconferentie in het Witte Huis. “Ik ben hier vanwege president Obama en Joe Biden.” Hadden zij hun werk beter gedaan, dan zou Trump geen kandidaat geweest zijn, klonk het. “Ik was zeer gelukkig geweest, ik heb erg genoten van mijn vorige leven.”

Ook via Twitter liet de huidige president al van zich horen. Hij publiceerde een video waarin voormalige presidentskandidate Hillary Clinton en Barack Obama worden beschuldigd van politieke spionage en het dwarsbomen van de machtsoverdracht na de vorige presidentsverkiezingen. “Welkom, Barack en Oneerlijke Hillary. Ik zie jullie op het slagveld!”, schreef Trump bij de video.

Welcome, Barack and Crooked Hillary. See you on the field of battle! pic.twitter.com/ZrTKXcc6aU

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) August 19, 2020

Kamala Harris officieel kandidaat vice-president

Hoewel Obama als de belangrijkste spreker van de derde avond van de virtuele conventie werd gezien, was het ook de vuurproef van Kamala Harris, die tijdens haar toespraak officieel de nominatie als kandidate van de Democraten voor het vicepresidentschap accepteerde: samen met Joe Biden zal zij de strijd aanbinden met Donald Trump. “Ik doe dat, toegewijd aan de waarden die mijn moeder mij meegaf, en aan een visie die Joe Biden met mij deelt: waarin iedereen welkom is, ongeacht hoe we eruit zien, waar we vandaan komen of van wie we houden”.

De kersverse running mate sprak – in tegenstelling tot Obama – amper over Trump en zijn beleid, maar probeerde vooral een wat menselijker beeld te schetsen van Joe Biden, die in de campagne tot nu toe nogal stijfjes overkomt. “Joe Biden zal een president zijn die onze uitdagingen te lijf gaat. De weg die voor ons ligt zal niet gemakkelijk zijn. We kunnen struikelen. Maar ik beloof u dat we moedig en eerlijk zullen handelen. We zullen de waarheid spreken. En we zullen handelen met hetzelfde vertrouwen in u dat we u vragen om in ons te plaatsen. Het gaat niet om Joe en ik, het gaat om ons allemaal.”

Ook roemde ze een rits Afro-Amerikaanse vrouwen die zich voor de Amerikaanse politiek hadden ingezet. Maar de meest pittige uitspraak van Harris had wel te maken met de raciale ongelijkheid in de Verenigde Staten: “Er is geen vaccin tegen racisme, we moeten aan de slag”, aldus de nieuwe kandidate voor het vicepresidentschap.

Obstakels

In een korte verklaring aan het begin van de avond beklaagde Harris zich al over de obstakels die de Republikeinen zouden proberen op te werpen om te voorkomen dat Democratisch-gezinde kiezers hun stem uitbrengen. “Waarom wordt er zoveel aan gedaan om onze stemmen het zwijgen op te leggen?”, aldus Harris.

“Het antwoord is omdat, als we stemmen, de dingen veranderen. Als we stemmen, worden dingen beter”, vervolgde ze. “Als we stemmen, kaarten wij de noodzaak aan dat iedereen in ons land wordt behandeld met waardigheid en respect.”

Volgens Harris moet elke kiezer een plan hebben om te stemmen en voorbereid zijn. Harris wees de kiezers vervolgens op een hulplijn die mensen adviseert hoe zij kunnen verzekeren dat zij hun stem kunnen uitbrengen bij de presidentsverkiezingen op 3 november.

Wat volgende week interessant wordt is de vraag welke Republikeinse politici nog hun karretje aan Trump willen koppelen. Gaan Ted Cruz en Marco Rubio hun kansen in 2024 verknallen door lofzangen op een mislukte president te houden? Lyndsey Graham en Tom Cotton, de een een scrupuleloze opportunist, de ander een racist die beter zou passen in het segregatietijdperk, zullen bereidwillig Trump prijzen – en vooral de Democraten aanvallen. Maar verder? Ik verwacht oorverdovende stilte. De Republikeinen hebben vier jaar hun mond gehouden, laf als ze zijn, ze gaan nu niet hun nek uitsteken voor deze fluim van een man.

Er zullen geen spreekkoren zijn – geleid door die andere man zonder moreel kompas, Rusland-partner Michael Flynn – met ´Lock her up’. Criminelen als Rudolph Giulliani of Roger Stone zullen zich niet laten zien, schat ik zo, al zouden ze perfect passen in het Trump plaatje. Misschien kan Melania wat van de toespraak van Michelle Obama stelen om haar minuten vol te praten. Te vrezen valt dat we ook naar de domme zoontjes van de domme president moeten luisteren.

De aanvaardingsspeech van Trump is gemakkelijk te schrijven. Hij kan gewoon zijn rede van vorige keer herhalen, aangevuld met verder negativisme uit de inaugurele rede van 2017: een Amerikaans bloedbad. Want dat is het.

Reken op veel racisme, xenofobie en agitatie tegen China, meer hebben de Republikeinen niet te bieden. En natuurlijk zijn de Democraten, en vooral Barack Obama, de schuld van alle problemen. Heeft de man ook een agenda voor de volgende vier jaar? Ongetwijfeld zullen de speech schrijvers wat bedenken, ook al kon Trump zelf in zijn interviews niets noemen.