Opwinding

Waar wind je je over op?

Dat is een goede vraag. Het leven duurt maar even. Er zitten maar vierentwintig uur in een dag. We moeten allemaal ‘economiseren’. Woekeren met de schaarse tijd die ons gegeven is, en dus prioriteiten stellen. Derhalve komt het voor dat we wéten dat iets schadelijk is, voor onszelf, voor onze geliefden en vrienden, of de samenleving als geheel, maar we kunnen het er niet ‘bij’ hebben. Of we weten onszelf onmachtig om er iets aan te veranderen, waarmee het verspilling van tijd wordt. Ongetwijfeld zullen bezoekers van dit blog bij vele bijdragen hier denken: ‘Waar wind je je over op?’

Het is een luxe dat ik de tijd heb om mij op te winden over ontwikkelingen waar ik als individu geen directe invloed op uit kan oefenen. Deels is dat omdat bepaalde ‘taken’ mij uit handen zijn genomen. Door mijn vrouw. Door mensen die ik inhuur om bepaalde werkzaamheden voor mij uit te voeren die ik wel zelf zou kunnen doen, maar om tijd over te houden. En sommige diensten zijn ‘gratis’, waar ze worden aangeboden door de overheid (het collectief van burgers in een land), of ik lift mee op de inspanningen van anderen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van wat zij op het internet, zonder kosten te berekenen, met mij delen.

In mijn jonge jaren dachten ‘knappe koppen’ na over de gevolgen van ‘automatisering’, en steeds grotere ‘efficiëntie’. In de basis zou dat leiden tot een exponentiële toename van de ‘vrije tijd’. Wat inhield dat mensen meer tijd over zouden houden om zich over dingen op te winden. In mijn leeftijdsgroep hebben velen zeeën van ‘vrije tijd’, en waar je voorheen als regel tot op de draad versleten was, en ‘achter de geraniums’ of in de kroeg zat te wachten op het eind, zonder dat iemand tijd voor je had, is dat nu heel anders. Mijn stelling hier, op dit blog, is dat de groep met zeeën ‘vrije tijd’ eigenlijk veel groter is, maar dat het ‘systeem’ gaandeweg zo werd ingericht dat die mensen, nog veel jonger en vitaler, werden ‘opgevangen’ in ‘BullShit’-banen. Ze worden bezig gehouden, om te voorkomen dat ze zich op gaan winden over zaken waar een bescheiden elite de regie over wil houden, omdat het voor hen de kip is die de ‘Gouden Eieren’ legt. Dan hebben we het over geld en macht.

In mijn vorige bijdrage betoogde ik dat principeloze, gewetenloze lieden dat ‘domein’ beheren in een ‘Financieel Kapitalistisch’ systeem, wat uitmondt in ‘feodalisme’, ‘horigheid’, ‘slavernij’, moord en doodslag, en oorlogen. Dat systeem zal de ‘pensioengerechtigde leeftijd’ oprekken tot het concept van ‘pensioen’ is uitgebannen. Eerder werd op die manier, met succes, de traditionele taakverdeling tussen man en vrouw, met de man die voor het inkomen zorgt, en de vrouw die voor een goed ‘thuis’ zorgt, en de kinderen opvoedt, tot de grond toe afgebroken. Daar wind ik mij in zoverre niet over op, dat ik niet ‘getrouwd’ ben met het idee van de man als ‘kostwinner’, en de vrouw die ‘thuis’ de zaak in goede banen leidt. Enige andere taakverdeling tussen de partners, en relaties tussen mensen ‘van hetzelfde geslacht’, is mij om het even. Maar wat er bij mij niet in wil, is dat zoveel mensen ernaar verlangen om in ‘loonslavernij’ hun ‘vrije tijd’ te verkwanselen. Je kunt zelf ook wel bedenken dat als beide partners toetreden tot de uitdijende groep ‘loonslaven’, die werk vinden in ‘BullShit’-banen, terwijl ze hun ‘thuis’-taken overdragen aan krachten die daarvoor een vergoeding vragen, dat leidt tot ‘prijsopdrijving’.

‘Prijsopdrijving’ waarbij de pioniers nog voordeel hebben, als de kosten niet hoger zijn dan de baten, waardoor zij een groter huis kunnen kopen, een luxere auto, een boot. Maar al snel worden huishoudens waar de partners gehecht waren aan hun ‘vrije tijd’ en het zien opgroeien van de eigen kinderen, op achterstand gezet, en gedwongen om de ‘vrije tijd’ en de kinderen te laten varen, om niet verwaarloosd in een ‘achterstandswijk’ of kartonnen doos te moeten wachten op de dood. Ondertussen leidt diezelfde ‘prijsopdrijving’ ervoor dat het hele land te duur wordt om er nog iets anders te produceren dan ‘BullShit’, terwijl de ogenschijnlijke rijkdom de banken en de overheid ‘legitimeren’ om de ‘kredietkraan’ steeds verder open te draaien. En daar heb ik mij de afgelopen twintig jaar over opgewonden, omdat dat niet goed kon gaan. Dat kan een kind bedenken. Maar ik erken dat ik een roepende in de woestijn was.

Eén van de Kennedy’s zei over Joe Biden, dat als we hem ‘Directeur Woestijn’ zouden maken, hij binnen de kortste keren zand tekort zou komen. En zo is het ook met ‘BullShit’-banen. De ene ‘BullShit’-baan genereert de andere. Alles drijvend op geld en macht, macht en geld, bij een totale erosie van alle principes, gesmoord in een web van ‘Regels’ en ‘Goede Bedoelingen’, waarbij de overheid alle ballen in de lucht houdt via subsidies, toelagen, opdrachten, tegemoetkomingen, beurzen en dergelijke, tot het geld op is. Het geld raakt niet op, want je kunt altijd ‘bijdrukken’, maar op enig moment willen productieve landen niet meer leveren in ruil voor ons ‘Mickey Mouse’-geld, terwijl we vaardigheden die nodig zijn om te produceren verleerd zijn. Sterker nog, we weten niet eens meer hoe we de kinderen op moeten voeden, en hoe we een goed ‘thuis’ organiseren zonder ‘professionele hulp’. En in die fase zitten we nu.

De ‘weeffout’ zit in die transitie van ‘Industrieel Kapitalisme’ naar ‘Financieel Kapitalisme’, van productie, naar ‘Rent-Seeking’. Een ‘Vrije Markt’ wordt bij tijd en wijle ook geplaagd door ‘gekkigheid’. Door een ‘Tulpenmanie’, en soortgelijke ‘Bubbels’. Maar de meedogenloze correctie die er steevast op volgt geeft de ‘realisten’ gelijk, en het dwingt eenieder om zich te wapenen tegen ‘Gebakken Lucht’, tegen leugens en bedrog. In die klassieke vorm van het ‘Kapitalisme’ leerden de ouders hun kinderen dat ze niet mochten stelen, en niet mochten liegen. Het systeem rustte daarop, zoals ik heb getracht duidelijk te maken door te verwijzen naar Adam Smith’s verhandeling over ‘Moral Sentiments’. In de praktijk betekende het derhalve dat die ‘nobele’ mens de zwakste schakel was. Maar in onze huidige maatschappijvorm is het verheven tot een ‘Kunstvorm’. Voorheen liep je risico als je loog, of diefstal pleegde. Je kon beter niet gepakt worden. Dat is veranderd in de opdracht om te stelen en te liegen, maar het te verkopen als een verheven initiatief om de wereld beter te maken. Een weelde aan leugens en technieken om anderen hun geld afhandig te maken, al dan niet via de overheid, is ontwikkeld, en wordt nog steeds verbeterd. De culminatie is de ‘sanctiefabriek’ waardoor productieve landen en privé-personen worden geplunderd voorzover ze hun geld op rekeningen hadden staan waar wij bij konden. Dat is nu ook afgelopen.

Je kunt van mensen die geleerd hebben dat liegen en stelen loont, en die zijn toegerust met een volle gereedschapskist aan technieken om dat te maskeren via ‘Goede Bedoelingen’, en ‘NGO’s’, en die geen besef hebben van straf, anders dan een techniek om de concurrentie uit te schakelen door te ‘janken’ bij de rechter, niet verwachten dat ze zonder schade toe te brengen terug kunnen keren naar een ‘Vrije Markt’. De landen die niet eens meer uit beleefdheid met ons willen praten op het hoogste niveau, omdat we aan de lopende band liegen, over alles, en omdat onze handtekening onder enig ‘Akkoord’, of enig ‘Contract’, betekenisloos is, zijn tot de slotsom gekomen dat alleen ‘shock-therapie’ volstaat. ‘Cold Turkey’. Waarom hebben we het zo ver laten komen? Als we zelf de verleiding van al die ‘dope’ niet konden weerstaan, dan hadden we toch moeten beseffen dat we er toekomstige generaties geen plezier mee zouden doen?