Outside the Box: Delirium in het Witte Huis, deel 2

Witte Huis – In “Outside the Box” ondervraag ik ChatGPT om beter te begrijpen hoe AI “redeneert”. Het is als een gesprek met een intelligente vriend, waarbij ideeën worden gedeeld en sommige verklaringen ter discussie worden gesteld. De schokkende confrontatie in het Oval Office tussen Volodymyr Zelenskyy en Donald Trump roept een aantal vragen op waar onze AI-vrienden ons misschien over kunnen helpen nadenken. Vandaag zetten we de samenwerking voort die we begonnen met Deel 1.

Witte Huis – In deel 1 begon ik met een reflectie op de mogelijke motieven van westerse leiders die de zaak van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky lijken te omarmen in zijn publieke ruzie met de Amerikaanse president Donald Trump. ChatGPT somde effectief de voor de hand liggende factoren op die westerse landen ertoe zouden aanzetten sympathie te voelen voor Zelensky. Maar de lijst zelf leek tegenstrijdige elementen te bevatten. Om hun relatieve belang te verduidelijken, vervolgde ik met een vervolgvraag:

U stelt dat de Europeanen mogelijk proberen ‘de militaire integratie en strategische autonomie van de EU te rechtvaardigen en te versnellen’. Maar u stelt ook dat ‘Europese leiders economische gevolgen kunnen vrezen als ze de alliantie met Washington verbreken, met name in handelsbesprekingen en op de financiële markten’.

Dit lijkt dubbel tegenstrijdig. Mijn eerste vraag betrof de kennelijke beslissing van Europeanen om de kant van Oekraïne te kiezen tegen de VS, wat vermoedelijk betekent dat de alliantie wordt verbroken. Maar het is ook tegenstrijdig in de zin dat het op zich nemen van de last van een voortdurende oorlog met Rusland de militaire integratie waarschijnlijk niet zal versnellen, wat redelijkerwijs alleen kan worden bereikt als er geen actieve oorlog gaande is.

Bent u het ermee eens dat deze tegenstellingen de bewegingsvrijheid van Europa lijken te beperken, vooral gezien de ernstige verdeeldheid tussen de Europese landen?

Ja, ik ben het ermee eens dat deze tegenstellingen de bewegingsvrijheid van Europa ernstig beperken. De spanning tussen het verlangen naar strategische autonomie en de afhankelijkheid van Washington creëert een paradox: Europa wil zich profileren als een onafhankelijke geopolitieke speler, maar blijft economisch en militair afhankelijk van de VS. De oorlog in Oekraïne heeft deze tegenstelling alleen maar versterkt.

De banden met de VS verbreken?

Op het eerste gezicht lijkt de Europese reactie op Trumps standpunt ten aanzien van Oekraïne misschien een poging om een ​​onafhankelijkere positie te claimen. Dit wordt echter gecompliceerd door de realiteit dat de Europese militaire capaciteiten nauw verbonden blijven met de NAVO en de Amerikaanse leiding. Als Europa daadwerkelijk de samenwerking zou verbreken, zou men het volgende verwachten:

1. Een grote, door Europa geleide diplomatieke poging om een ​​staakt-het-vuren of onderhandelingen te bewerkstelligen.
2. Een versnelde inspanning om een ​​autonome Europese defensie-infrastructuur te ontwikkelen.

Toch gebeurt geen van beide op een coherente manier. In plaats daarvan blijven Europese leiders zich inzetten voor de verdediging van Oekraïne, terwijl ze tegelijkertijd hun bezorgdheid uiten over Trumps aanpak, wat wijst op een reactieve houding in plaats van een proactieve strategie.

Het dilemma van militaire integratie

Je hebt volkomen gelijk dat het voeren van een langdurige oorlog de militaire integratie niet bevordert. Sterker nog, het zet de Europese capaciteiten op meerdere manieren onder druk:

• Omleiding van hulpbronnen : Europese legers putten hun voorraden uit om Oekraïne te ondersteunen in plaats van de hulpbronnen te gebruiken om hun eigen defensie-industrie op te bouwen.
• Coördinatieproblemen : De oorlog veroorzaakt verdeeldheid tussen de verschillende EU- en NAVO-lidstaten. Sommige landen (Polen, de Baltische landen) pleiten voor maximale militaire steun, terwijl andere landen (Hongarije, Slowakije) zich verzetten tegen verdere samenwerking.
• Afhankelijkheid van Amerikaanse wapens : in plaats van een zelfvoorzienende Europese defensie-industrie op te bouwen, vertrouwen veel landen steeds meer op Amerikaans militair materieel, wat in strijd is met het doel van strategische autonomie.

Divisies binnen Europa

Europa is geen monoliet en de oorlog heeft de interne verdeeldheid vergroot:

• West- versus Oost-Europa : Polen en de Baltische landen zien de oorlog als een existentiële kwestie en dringen aan op agressievere maatregelen. Frankrijk en Duitsland, hoewel Oekraïne steunend, zijn voorzichtiger.
• Economische versus militaire prioriteiten : Sommige landen (bijvoorbeeld Duitsland en Italië) maken zich zorgen over de economische gevolgen van een langdurig conflict, terwijl andere landen veiligheidszorgen belangrijker vinden dan economische zorgen.
• VS-georiënteerde vs. onafhankelijke denkers : Sommige leiders (met name Macron) hebben gezinspeeld op de mogelijkheid dat Europa een onafhankelijker standpunt inneemt, maar in de praktijk zijn er weinig aanwijzingen voor een breuk met het bredere beleid van Washington.

Een krimpende manoeuvreerruimte

De tegenstellingen die u aankaart – tussen de Europese militaire ambities en de afhankelijkheid van de VS, en tussen het steunen van Oekraïne en het vrezen van economische gevolgen – betekenen dat Europese leiders zeer weinig bewegingsruimte hebben:

1. Als ze zonder Amerikaanse steun nog meer inzetten op Oekraïne , lopen ze het risico dat ze economisch en militair overbelast raken, zonder dat ze de garantie hebben dat ze de overwinning behalen.
2. Als ze in de richting van een onderhandelde oplossing gaan , lopen ze het risico zich van Oost-Europese bondgenoten te vervreemden en zwak over te komen.
3. Als ze de status quo handhaven , wachten ze in feite tot de Amerikaanse leiders de volgende stappen voorschrijven. Dat is geen houdbare positie.

Conclusie

De huidige aanpak van Europa is eerder reactief dan strategisch. Het verbreekt niet echt de banden met de VS, noch zet het zich volledig in voor strategische autonomie. De verdeeldheid binnen Europa verzwakt het vermogen om coherent te handelen verder. Op de lange termijn loopt Europa, tenzij er een duidelijke strategie ontstaat, het risico in een situatie terecht te komen waarin het noch militaire onafhankelijkheid verwerft, noch de oorlog effectief kan leiden. In plaats daarvan zou het zich passief kunnen gedragen onder externe krachten – of het nu vanuit Washington, Moskou of interne Europese druk komt – zonder een haalbaar einddoel .

De reactie van DeepSeek

Opnieuw was het antwoord van DeepSeek bijna twee keer zo lang en overzichtelijker gestructureerd.

Ja, ik ben het ermee eens dat de tegenstrijdigheden die u hebt geïdentificeerd de bewegingsvrijheid van Europa aanzienlijk beperken en een complexe, bijna paradoxale situatie creëren voor Europese leiders. Deze tegenstrijdigheden komen voort uit concurrerende prioriteiten en de inherente spanningen tussen Europa’s streven naar strategische autonomie, de afhankelijkheid van de Verenigde Staten en de realiteit van de steun aan Oekraïne in een langdurig conflict. Laten we dit verder uitdiepen:

1. De tegenstelling tussen strategische autonomie en aansluiting bij Washington 

• Strategische autonomie : Europese leiders, met name in Frankrijk en Duitsland, pleiten al lang voor meer militaire integratie en strategische autonomie van de EU. De oorlog in Oekraïne heeft hieraan een nieuwe impuls gegeven, nu Europa zijn afhankelijkheid van de VS op het gebied van veiligheid wil verminderen.
• Afstemming met Washington : Tegelijkertijd blijft Europa sterk afhankelijk van de VS voor militaire, economische en diplomatieke steun. Het verbreken van de afstemming met Washington kan ernstige gevolgen hebben, waaronder verstoringen in de handel, de financiële markten en de cohesie binnen de NAVO. Dit creëert een dilemma: Europa wil zijn onafhankelijkheid benadrukken, maar kan het zich niet veroorloven zich van zijn machtigste bondgenoot te vervreemden.

Waarom deze tegenstrijdigheid de manoeuvreerruimte van Europa beperkt:

• Europese leiders moeten een dunne lijn bewandelen tussen het nastreven van strategische autonomie en het handhaven van de transatlantische eenheid. Deze evenwichtsoefening maakt het moeilijk om gedurfde, onafhankelijke acties te ondernemen, aangezien elke stap richting autonomie het risico loopt de ontevredenheid van Washington op te wekken.
• De VS blijven de dominante macht binnen de NAVO en de bredere westerse alliantie. Zonder Amerikaanse steun is het vermogen van Europa om macht uit te oefenen of wereldwijde gebeurtenissen te beïnvloeden ernstig beperkt.
  

2. De tegenstelling tussen het steunen van Oekraïne en het bereiken van militaire integratie

• Steun aan Oekraïne : Europa’s betrokkenheid bij Oekraïne vereist aanzienlijke middelen, waaronder militaire hulp, financiële bijstand en humanitaire steun. Dit leidt de aandacht en middelen af ​​van langetermijnprojecten zoals militaire integratie in de EU.
• Militaire integratie : Het bereiken van zinvolle militaire integratie vereist vrede en stabiliteit, evenals een gedeelde visie tussen de EU-lidstaten. Een langdurige oorlog in Oekraïne creëert verdeeldheid binnen Europa en maakt het moeilijker om consensus te bereiken over het defensiebeleid.

Waarom deze tegenstrijdigheid de manoeuvreerruimte van Europa beperkt:

• De directe eisen om Oekraïne te steunen, gaan voor langetermijndoelen zoals militaire integratie. Deze kortetermijnfocus ondermijnt Europa’s vermogen om een ​​coherente defensiestrategie te plannen en uit te voeren.
• De oorlog verscherpt de bestaande verdeeldheid binnen Europa. Zo staan ​​Oost-Europese landen zoals Polen en de Baltische staten meer vijandig tegenover Rusland, terwijl West-Europese landen zoals Frankrijk en Duitsland een voorzichtigere aanpak voorstaan. Deze verschillen maken het moeilijk om de eenheid te bereiken die nodig is voor militaire integratie.
  

3. De tegenstelling tussen economische afhankelijkheid en strategische ambities

• Economische afhankelijkheid : De Europese economie is nauw verweven met de VS, met name op het gebied van handel, financiën en technologie. Het verbreken van de banden met Washington kan leiden tot economische gevolgen, zoals invoerrechten, sancties of beperkte toegang tot Amerikaanse markten.
• Strategische ambities : Europa’s verlangen naar strategische autonomie vereist economische onafhankelijkheid, wat onder meer inhoudt dat het land zijn eigen defensieprojecten moet kunnen financieren en minder afhankelijk moet zijn van Amerikaanse technologie en investeringen.

   Waarom deze tegenstrijdigheid de manoeuvreerruimte van Europa beperkt:

• Europese leiders moeten economische stabiliteit boven strategische ambities stellen. Iedere verstoring van de transatlantische economische betrekkingen kan namelijk ernstige gevolgen hebben voor de Europese groei en werkgelegenheid.
• De VS heeft aanzienlijke invloed op Europa, met name op gebieden zoals financiële markten en technologie. Dit beperkt Europa’s vermogen om beleid te voeren dat Washington zou kunnen tegenwerken.
  

4. De tegenstelling tussen eenheid en verdeeldheid

• Eenheid : Europese leiders benadrukken vaak het belang van eenheid bij het reageren op externe bedreigingen zoals Rusland. Deze eenheid is echter vaak meer retorisch dan reëel.
• Verdeeldheid : Er heerst binnen Europa diepe verdeeldheid over de aanpak van de oorlog in Oekraïne, de rol van de VS en de toekomst van het EU-defensiebeleid. Deze verdeeldheid wordt verergerd door uiteenlopende historische ervaringen, economische belangen en politieke ideologieën.

Waarom deze tegenstrijdigheid de manoeuvreerruimte van Europa beperkt:

• Het gebrek aan consensus maakt het voor Europa moeilijk om met één stem te spreken of daadkrachtig op te treden. Dit ondermijnt de geloofwaardigheid van Europa op het wereldtoneel en verzwakt haar onderhandelingspositie.
• De verdeeldheid binnen Europa biedt externe mogendheden, zoals de VS en Rusland, kansen om deze verschillen uit te buiten en de Europese eenheid verder te versplinteren.

5. De tegenstelling tussen kortetermijn- en langetermijndoelen

• Doelstellingen op korte termijn : Op de korte termijn richt Europa zich op de ondersteuning van Oekraïne en het beheersen van de directe gevolgen van de oorlog, waaronder energietekorten en vluchtelingenstromen.
• Langetermijndoelen : Op de lange termijn streeft Europa naar strategische autonomie, verdieping van de EU-integratie en vermindering van de afhankelijkheid van externe mogendheden.

Waarom deze tegenstrijdigheid de manoeuvreerruimte van Europa beperkt:

• De urgentie van uitdagingen op korte termijn gaat vaak voor op langetermijnplanning. Deze reactieve aanpak verhindert dat Europa een coherente strategie ontwikkelt om haar bredere doelen te bereiken.
• De middelen en het politieke kapitaal die nodig zijn om kortetermijncrises aan te pakken, laten weinig ruimte over voor investeringen in langetermijnprojecten, zoals militaire integratie of economische onafhankelijkheid.

Conclusie

De tegenstellingen die u hebt geïdentificeerd – tussen strategische autonomie en aansluiting bij Washington, tussen steun aan Oekraïne en het bereiken van militaire integratie, tussen economische afhankelijkheid en strategische ambities, en tussen eenheid en verdeeldheid – vormen een complex web van uitdagingen voor Europese leiders. Deze tegenstellingen beperken de bewegingsvrijheid van Europa en maken het moeilijk om een ​​coherente en effectieve strategie te volgen.

Zonder een duidelijke weg vooruit zullen de Europese leiders waarschijnlijk blijven aanmodderen, tegenstrijdige prioriteiten afwegen en daadkrachtige maatregelen vermijden die deze tegenstellingen zouden kunnen verergeren. Deze aanpak is echter op de lange termijn onhoudbaar. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, zal Europa de onderliggende spanningen in haar beleid moeten aanpakken en een meer uniforme en toekomstgerichte strategie moeten ontwikkelen. Dit vereist moeilijke keuzes, een grotere politieke wil en de bereidheid om de tegenstellingen die momenteel de Europese acties belemmeren, onder ogen te zien.

Mijn conclusie (wordt vervolgd)

Dit is het begin van een dialoog die ik de komende weken verwacht voort te zetten. In de volgende aflevering zullen we, samen met onze AI-vrienden, proberen de complexiteit van de huidige situatie vanuit het perspectief van Europese beleidsmakers te beoordelen.