Partnergeweld is eigenlijk het grootste geweldsprobleem in Nederland BLIJF MET JE POTEN VAN HAAR AF!

In de reacties op ‘het incident’ tussen Lil’ Kleine en Jaimie Vaes – zoals de pers dat zo netjes noemde – werd het weer duidelijk: bij verhalen over partnergeweld zijn er nog altijd mensen die het slachtoffer de schuld geven.

Het was een vruchtbaar Pinksterweekend voor sensationele roddels en schandaalkliks: Jaimie Vaes, de verloofde van Lil’ Kleine (oftewel Jorik Scholten), zou bij de receptie van een hotel in Ibiza om hulp gevraagd hebben nadat Scholten gewelddadig was geworden, aldus ‘getuigen uit het hotel’. Scholten, die zich verstopt zou hebben in de hotelkamer, werd opgepakt door de politie. Gedurende de dag kwamen meer schimmige details naar buiten: zo zou hij Vaes geslagen hebben met een fles, hun kind zou in de hotelkamer aanwezig zijn, Scholten zou haar telefoon vernield hebben en er zouden foto’s en filmpjes circuleren waarop een bebloede Vaes te zien is.

Het management bevestigde aan Shownieuws dat er iets gebeurd is tussen Scholten en Vaes, maar wat precies is niet bekend. Wel werd in de reacties op berichten over ‘het incident’ of ‘uit de hand gelopen ruzie‘, zoals de pers dat zo netjes noemde, weer iets pijnlijk duidelijk: bij verhalen over partnergeweld zijn er nog altijd mensen die het slachtoffer de schuld gegeven.

Zo zou Vaes volgens sommigen bij haar verloofde blijven omdat ze uit is op z’n geld. Er kwam veel commentaar op haar uiterlijk (er worden grapjes gemaakt over hoe Scholten haar gezicht ‘nog wat meer verbouwt’) en ze werd een slechte moeder genoemd, omdat ze haar kind achtergelaten zou hebben in de hotelkamer – iets waar geen enkel bewijs voor is. Tegelijkertijd circuleerde er een foto van een gewonde Vaes. Later bleek dit een oude foto te zijn. In appgroepen zouden filmpjes en ‘nog veel bloederigere!!’ foto’s van Vaes verspreid worden – als een soort zeldzame Pokémonkaart die je de populairste van het schoolplein maakt zodra je die in je verzameling hebt. Een ontzettend walgelijk en bovenal schadelijk narratief, vooral als je bedenkt dat in Nederland elke tien dagen een vrouw sterft door partnergeweld – mede door de vooroordelen die er heersen over hoe het is om slachtoffer te zijn van partnergeweld, waardoor de drempel om daadwerkelijk hulp te zoeken steeds groter wordt.

“Partnergeweld is eigenlijk het grootste geweldsprobleem in Nederland,” zei Nicole van Gelder, die promotieonderzoek doet rond partnergeweld aan het Radboudumc. “Toch is het lastig om precieze cijfers te geven, want er is vaak sprake van onderrapportage. Lang niet iedereen durft met zulke ervaringen naar buiten te komen.” De cijfers die we wel al hebben: in de laatste vijf jaar waren in Nederland 750.000 mensen slachtoffer van huiselijk geweld, en daar wordt psychisch geweld nog niet eens bij meegerekend. Er zijn jaarlijks ongeveer 100.000 kinderen en jongeren die getuige zijn van huiselijk geweld.

Volgens van Gelder zoeken slachtoffers van partnergeweld vaak geen hulp: volgens onderzoek blijven vrouwen gemiddeld zeven jaar in een gewelddadige relatie zitten.

Daar zijn verschillende redenen voor: isolatie, angst of überhaupt niet herkennen dat je een slachtoffer bent zijn daar enkele van. En ook het gevoel van schaamte is volgens onderzoek een obstakel bij het zoeken naar hulp. Journalist Tessel ten Zweege, die voor Indignatie schrijft over haar ervaringen met partnergeweld, vertelde in een interview waarom het schadelijk kan zijn als er een stereotype beeld van een slachtoffer van partnergeweld overheerst. Dat leidt bijvoorbeeld tot onbegrip als een vrouw die financieel onafhankelijk is, niet onmiddellijk weggaat bij een partner die haar mishandelt.

“Aan de ene kant is het voor vrouwen die financieel onafhankelijker zijn makkelijker om weg te gaan bij een partner,” vertelde Ten Zweege, “Maar aan de andere kant zorgt dat onvolledige beeld van slachtoffers, zoals ook bij mij, voor schaamte en ontkenning. Ik dacht: dit kan niet. Niemand verwacht dit van mij. Ik ben toch een onafhankelijke vrouw? Ik kan toch gewoon weggaan? Ik heb toch een goed vangnet? Maar daardoor gaf ik mezelf alleen maar meer de schuld, en werd ik alleen maar stiller.”

Het resultaat? Naar schatting wordt slechts een derde van de slachtoffers van partnergeweld uiteindelijk – al dan niet vrijwillig– gemeld. De manier waarop het gesprek wordt gevoerd over Jaimie Vaes draagt bij aan de manier waarop andere slachtoffers van partnergeweld kijken naar hun eigen situatie. Daardoor is niet alleen Vaes een potentieel slachtoffer van een sterk staaltje victim blaming, maar door de nadruk te leggen op haar persoon en op de vraag ‘waarom ze niet gewoon weg gaat’, worden ook andere slachtoffers geconfronteerd met een compleet gebrek aan empathie voor hun eigen situatie. Door geen hulp te zoeken, zijn zij – zo lijkt het– evenzeer de dader.

Gelukkig krijgt Vaes steunbetuigingen, ook van enkele bekende Nederlanders, en wordt het geweld waar Lil’ Kleine zich schuldig aan zou hebben gemaakt ook luidkeels afgekeurd. Laten we in ieder geval hopen dat slachtoffers van partnergeweld inzien dat iedereen slachtoffer kan zijn – en je dus je absoluut niet hoeft te schamen om hulp te zoeken.