Pegasus

Ruim twee jaar geleden schreef ik kort na elkaar twee bijdragen over ‘Pegasus’, waar nu ineens een rel over is ontstaan omdat ook journalisten die werken bij de ‘Gevestigde Jongens’ zijn afgeluisterd.

Het onderstreept nog maar eens dat ze niet het nieuws brengen, maar pas misbaar maken als ze in de centrifuge terecht komen die ze zelf hebben helpen bouwen. Want al in 2016, vijf jaar geleden, was dat écht nieuws. Met andere woorden, ze kunnen ermee leven, zolang ze zelf maar gespaard blijven. Mijn bijdrage van mei 2019 droeg derhalve terecht de kop ‘Sneu’. Maar je moet een gegeven paard niet in de bek kijken, en wie weet wat er nu allemaal los komt?

De software van de Israëlische firma was in 2019 al in verband gebracht met Kashoggi’s gruwelijke dood, en Saoedi Arabië als klant, dus ook dat is geen nieuws. De firma zelf claimt dat ze die software alleen leveren aan brandschone overheden, in de strijd tegen terreur, drugsbendes, mensensmokkelaars en andere criminelen. Maar waar Biden en de ‘Democraten’, alsmede de ‘Never Trumpers’ binnen de ‘Republikeinse’ partij, en zekere journalisten bij de ‘Gevestigde Jongens’ menen dat de ‘bestorming’ van het Capitool op 6 januari, ‘binnenlands terrorisme’ is, en tot ‘duizend keer‘ ernstiger dan ‘9/11’, waar nagenoeg iedereen buiten de Verenigde Staten vooral een uit de hand gelopen demonstratie zag, met ‘ludieke’ elementen, en de Trump-aanhang loopt te leuren met agenten-provocateurs die het fikkie hebben aangestoken, illustreert dat keurig hoe vaag dat soort voorwaarden zijn.

NRC schreef maandag over de ‘180 journalisten’ van ‘gerenommeerde’ kranten, en dat Viktor Orban van Hongarije zijn ‘oog had laten vallen’ op de software. Maar veel interessanter dan wie er zijn of haar ‘oog op had laten vallen’, is het antwoord op de vraag wie er de beschikking over die software had. En wie er, naast die ‘gerenommeerde’ types nog meer in de gaten werden gehouden, en met welk doel? Zoals het bij die krant nu is ingekleed, heeft het vooral een ‘chilling effect’ op ‘bronnen’ en ‘klokkenluiders’, en politici als Macron, en andere Fransen, en de Belg Michel, die allemaal doelwit waren. Maar ook op ‘bloggers’ die veelal alleen formeel kunnen rekenen op dezelfde protectie als hun collega’s bij de ‘gerenommeerde’ publicaties. Dat NRC een dag later met een ‘vraag-en-antwoord’-artikel komt is de standaard techniek die ze bij die krant gebruiken om de ‘lezertjes’ bij te praten over onderwerpen die ze eerder gemist, of buiten beeld gehouden hebben. Om welke reden dan ook. Maar het blijft vooralsnog een verkooppraatje voor ‘verantwoordelijken met goede bedoelingen‘.

Wat mij altijd intrigeert, is dat er dus ergens mensen betaald worden om naar de privégesprekken van gewone mensen te kijken, die hun werk doen, of zich manifesteren als ‘betrokken burger’, en dat iemand in de regering dat een ‘goede investering’ vindt. Maar dat betekent ook dat als het jaren achtereen niks oplevert, de druk groot wordt om er zelf voor te zórgen dat het rendeert. Het opent deuren om mensen te beïnvloeden, of af te persen. De ‘data’ op hun computers en telefoons te manipuleren. ‘Blog’-artikelen en mails te manipuleren, of te blokkeren. En hoe sterk staat een autoriteit dan in zijn of haar schoenen? Of is de moralistisch denkende, en ethisch handelende mens bij hen al lang geleden overleden? En die vazallen die de hele dag mechanisch doen wat hen is opgedragen, en daarvoor hun geweten uit moeten zetten. Hoe kan dat ooit een betere wereld opleveren?

Edward Snowden meent dat dit zal uitgroeien tot het ‘Verhaal van het Jaar’, maar waarom dan? Ik zou het toejuichen, maar als ik dat slappe verhaaltje in NRC lees dat er een ‘complot’ van Viktor Orban van probeert te maken, vermoedelijk omdat Poetin wel wat érg ongeloofwaardig was, en weggemoffeld op pagina 2, onder het nieuws over de meest recente reisbeperkingen, zie ik de vlammen nog niet uit het dak slaan. De publicaties die zich nu roeren zijn de ‘huisbladen’ van de respectievelijke geheime diensten. Het wemelt daar op de redactieburelen van de ‘embedded’ journalisten. Waardoor het best eens zo zou kunnen zijn dat het hele verhaal onderdeel is van het uitgebreide netwerk van westerse spionagediensten die vooral elkaar bespioneren.

Over dat fenomeen heb ik al vaker geschreven. En dat ook tegen de achtergrond van al die wilde beschuldigingen over Chinezen en Russen die computers ‘hacken’ en ‘malware’ plaatsen, terwijl een onbekend aantal van die ‘hacks’ en die ‘virussen’ vermoedelijk een westerse oorsprong hebben. Het maskeren van de oorsprong van een stuk ‘code’ en het achterlaten van misleidende ‘aanwijzingen’ dat het de vijand was, behoort tot de ‘toolkit’ van inlichtingendiensten. En als je betrapt wordt, dan laat je een drietal ‘embedded journalists’ een stukje schrijven dat het eigenlijk de Chinezen waren die jouw software hebben gejat.

De wereld boven de lakens is al complex genoeg. Ik realiseer mij dat die hele giftige kliek die onder de lakens druk is met perverse spelletjes een gevaar vormt. Het is niet voor niks dat er met enige regelmaat ‘brave soldaten’ als Snowden, Binney, Drake, Manning en nog zoveel anderen hun geweten volgden, en eruit stapten. Je kunt je voorstellen dat degenen die ik hier noem slechts een druppel van een veel groter stuwmeer van mensen is die worstelen met hun geweten, omdat ze twijfelen aan de doelstellingen van de organisaties waar ze zich ooit als goede patriot bij hebben aangemeld. Om vervolgens dingen te ontdekken, en dingen te moeten doen, die neerkomen op het verkopen van je ziel aan de duivel.

Je stem verheffen tegen het fenomeen ’spionage’ doe je alleen als je een agenda hebt. Al die verhalen over enge Chinezen, enge Russen, terwijl het de eigen vrienden zijn die het warenhuis leegtrekken, vergt een heel bijzonder soort ‘bias’. Dat krijg je niet uit je toetsenbord als je in de wereld staat met een universele morele code. Je moet, net als racisten, extreme nationalisten, en misogyne of homofobe lieden het idee hebben dat jij en je club superieur, exceptioneel, uitverkoren bent. Anders kan je niet functioneren als ’spreekbuis’ voor deze of gene geheime dienst, wanneer je weet dat onschuldige mensen het slachtoffer zijn. Alle andere mensen wéten dat landen spioneren. Dat hoef je ze niet dag in, dag uit te vertellen. Maar als dan blijkt dat het je eigen vrienden zijn, en niet de ‘vijand’, en dat bepaalde ‘technieken’ wel héél erg onethisch zijn, dan is er een risico van een terugslag die het hele wapen onklaar maakt.