In de jaren ’80 en begin jaren ’90 zijn er door de Nederlandse staat met behulp van de uitnamewet miljarden guldens uit de pensioenpot van het pensioenfonds ABP achterover gedrukt. Dit blijkt uit onderzoek van de inmiddels overleden econoom Hennie Kemner.
In de gepensioneerden wereld werd al geruime tijd schande gesproken over de greep van de rijksoverheid in de pensioenkas van de ambtenaren. Kenmer nam zich voor om te onderzoeken of het bedrag dat rond ging van meer dan 30 miljard gulden klopte en welke weg de overheid hiervoor had bewandeld. Dankzij bovengemiddelde doorzettingskracht en de Wet Openbaarheid Bestuur lukte het Kenmer uiteindelijk om de cruciale dossiers in handen te krijgen.
Uit het onderzoek van Kenmer bleek dat de overheid onder de kabinetten Lubbers en het eerste kabinet Kok tientallen miljarden guldens achterhield. Dit deed de overheid door met behulp van de uitnamewet de werkgeversbijdrage aan de pensioenen jaar in jaar uit te verlagen. Hierdoor was de achterstand op de premiebetalingen in 1992 al opgelopen tot 32,86 miljard gulden. De betrokken centrales, het ABP zelf, de Verzekeringskamer en de Raad van State tekenden allen bezwaar aan tegen de uitnamen. Daarnaast eigende de overheid zich onder andere nog 3 miljard gulden van het vermogen voor het bovenwettelijke deel van de invaliditeitspensioenen toe.
Door de greep van de toenmalige regeringen uit de kas van het ABP is er op termijn veel potentieel rendement misgelopen. Het ABP stond kort na het begin van de kredietcrisis onder grote druk omdat de dekkingsgraad kelderde. Over 2008 zakte de dekkingsgraad, de verhouding tussen het vermogen van een pensioenfonds en de pensioenen die moeten worden uitgekeerd, met bijna zestig procentpunt naar een dieptepunt van 83 procent in 2009. Inmiddels is de dekkingsgraad weer toegenomen tot 106,4 procent. Desalniettemin zetten de bevindingen van Kemner de recente verhogingen van de pensioenpremies in een ander licht. Zoals hoogleraar van de Poel in 2010 stelde hebben politci lang het ABP gebruik als veilige haven om de schuld van hun eigen handelingen op andere af te schuiven.
De overheid kreeg dit allen onder andere voor elkaar door te spelen met de rekenrente. Bekijk het filmpje van Ad Broere, auteur van het boek “Geld komt uit het niets”, hieronder voor een verdere toelichting. Het onderzoek van Hennie Kenmer vind u hier.
Lubbers: ‘Terugstorten geld van pensioenfondsen naar werkgevers was fout’
Dat Lubbers en Ruding munten nodig hadden om de hopeloos in elkaar gezakte economie eind jaren tachtig een impuls te geven is nog tot daaraan toe. Maar dan hadden de heren het pensioenfonds moeten verzoeken een zachte lening te verstrekken met dito condities. Dan had de lening netjes in de boeken gestaan en had mondjesmaat weer terug gedraaid kunnen worden.
Het is fout geweest om in de jaren 80 en 90 geld vanuit de pensioenfondsen terug te storten naar de werkgevers. Dat erkende oud-premier Ruud Lubbers in het tv-programma Buitenhof in 2012.
‘Daar loop ik niet voor weg’, aldus Lubbers, die stelde dat het ‘ook fout’ is geweest dat de pensioenfondsen niet zijn gemoderniseerd. Hij sprak van een ereschuld om nu alsnog aan de slag te gaan. Lubbers: ‘Laten we nu geen spelletje zwartepieten over het verleden.
Bij grote pensioenfondsen draait het om de macht van de grote getallen. En uitgerekend dat hebben de heren de afgelopen 20 jaar vakkundig naar de verdommenis geholpen. Daar komt bij dat wij van mening zijn dat dit soort beleggingsreuzen eerst maar eens aan Nederland zelf moeten denken als er belegd gaat worden. Wat heeft iemand in IJmuiden achter de gloeiende ovens aan een beleid waarbij een half bezopen Mexicaan op de huppel geholpen wordt door een Nederlands pensioenfonds van naam en standing? Of sterker nog, half Amerika gesponsord wordt om gammele houten huizen te kopen die ze toch niet kunnen betalen in ruil voor een tsunami aan rommelhypotheken.
Zwaar weer
De conclusie is dat het beste pensioenstelsel ter wereld in zwaar weer terecht is gekomen. En dat is nog niet eens de schuld van het systeem ansich, maar van een stelletje incompetente ultra kort denkende politici die graaien in kassen die hen niet toebehoren. Dat de heren op hun borst kloppen dat ze de ondergang van een lullig bankje als de DSB gaan analysen is een schertsvertoning. Als de politici ballen hebben stellen ze per direct een parlementair onderzoek in naar de vakkundige verkwanseling van honderden miljarden pensioengeld. De kans daarop is natuurlijk nul omdat een stukje zelfreflectie niet voor komt in Haagse kringen. Welkom in het pensioenmuseum dat Nederland heet.