Halfjaarresultaten van Pfizer

Op 28 juli 2022 publiceerde Pfizer de resultaten over het tweede kwartaal van 2022(1). De cijfers van Pfizer zijn vooral interessant omdat het Amerikaanse farmaceutische bedrijf samen met BioNTech het COVID-vaccin Comirnaty heeft ontwikkeld en verspreid (2). Comirnaty is het meest gebruikte coronavaccin in Duitsland: eind mei 2022 waren in Duitsland in totaal ongeveer 180 miljoen vaccinaties tegen het coronavirus (COVID-19) officieel uitgevoerd. Hiervan waren 132,6 miljoen afkomstig van BioNTech/Pfizer, d.w.z. ongeveer 74 procent (3). De brutowinstmarge wordt 50/50 verdeeld tussen de twee bedrijven (4).

Pfizer genereerde in de eerste helft van 2022 een winst vóór belastingen van $ 20,5 miljard, op een omzet van $ 53,4 miljard, een stijging van 60 procent ten opzichte van de eerste helft van 2021, een stijging van 62 procent op jaarbasis. Na belastingen bedroeg de winst 17,8 miljard, een stijging van 70 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Vaccins, in wezen Comirnaty, waren goed voor $ 25,3 miljard of 47 procent van de omzet.

Dus iets minder dan de helft van de inkomsten van Pfizer komt op dit moment uit de COVID-vaccins. Over het hele jaar zou meer dan 50 procent van de omzet van de groep afkomstig zijn van geneesmiddelen voor de bestrijding van COVID-19 – 32 procent van Comirnaty en 22 procent van het medicijn Paxlovid (5). Voor marketing, informatie en administratie (Verkoop, Informatie en Administratie, kortweg: SI&A) besteedde Pfizer in de eerste helft van het jaar 5,6 miljard euro,

Patiënt versus aandeelhoudersbelang

Volgens Pfizer is de bedrijfsmissie van Pfizer “waarde brengen voor onze patiënten en aandeelhouders” (7). Je zou denken dat de uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling van nieuwe medicijnen een zeer dominante rol zouden spelen. Want alleen de R&D-uitgaven van vandaag kunnen een nuttige voorbereiding op morgen opleveren. Interessant is echter dat dit niet het geval is. In de eerste zes maanden van 2022 waren de R&D-uitgaven goed voor minder dan 10 procent van de omzet.

Voor het hele jaar zijn er bijna 12 miljard R&D gepland, of bijna 12 procent van de omzet. De nettowinst (winst na belastingen) was in de eerste helft van het jaar drieënhalf keer zo hoog als de uitgaven aan R&D. Voor het volledige jaar schat Pfizer het netto-inkomen ongeveer drie keer hoger dan investeringen in nieuwe medicijnen: het zou $ 35 miljard moeten zijn, of 35 procent van de omzet. Dat is verreweg de grootste winst die Pfizer ooit heeft gehad.

Andere bedrijven kunnen alleen maar dromen van zulke winsten en vooral van zulke winstmarges – winst na belastingen 35 procent van de omzet. De COVID-vaccins, die de belangrijkste drijfveren zijn achter de sprong in omzet en winst in 2021 en 2022, lijken buitengewoon lucratief te zijn. Dit wordt ook weerspiegeld in de aandelenkoers van Pfizer, die in 2021 een behoorlijk juichende sprong maakte toen de vaccinaties werden opgevoerd (8). In dit verband zou men zich kunnen afvragen wie de prijzen voor de vaccinpreparaten bepaalt en met welke argumenten. In ieder geval lijken Pfizer/BioNTech niet aan het kortste eind te hebben in deze onderhandelingen.

In termen van de missie van het bedrijf om “waarde te creëren voor patiënten en aandeelhouders”, speelden de aandeelhouders in de eerste helft van het jaar duidelijk de betere kaarten dan de patiënten of de publieke sector. Dat is de afgelopen vijf jaar ook zo geweest. De winsten zijn altijd aanzienlijk hoger geweest dan O&O-investeringen (9). Het bedrijf lijkt veel meer om aandeelhouders te geven dan om patiënten.

Dat zie je aan andere cijfers. In de eerste helft van het jaar betaalde Pfizer $ 4,5 miljard aan dividenden en $ 2 miljard aan de inkoop van eigen aandelen (10). Dus aandeelhouders kregen een netto uitbetaling van $ 6,5 miljard. Dat is aanzienlijk meer dan de totale R&D-uitgaven, $ 5,1 miljard, in die periode.

Meer reclame of meer onderzoek?

Pfizer geeft ook meer geld uit aan marketing, informatie en administratie (SI&A) dan aan onderzoek naar nieuwe medicijnen. Dit is over het algemeen de afgelopen vijf jaar het geval geweest (11). Helaas laten de cijfers niet zien hoeveel er daadwerkelijk wordt uitgegeven aan reclame en verkoop en hoeveel aan administratie. Een blik op de geschiedenis laat zien dat marketing waarschijnlijk het meeste voor zijn rekening neemt (12).

winst of gezondheid?

Deze cijfers leiden tot de meer fundamentele kwestie van het belangenconflict van farmaceutische bedrijven tussen winst en gezondheid. Wat gebeurt er als farmaceutische bedrijven moeten kiezen tussen winst en gezondheid? Laten we eens kijken naar de recente economische geschiedenis (13).

Het geval van “paroxetine” – een antidepressivum voor kinderen van GlaxoSmithKline (GSK) – zorgde vanaf 2004 voor enige opschudding (14). GSK wist uit interne onderzoeken dat het medicijn paroxetine geen voordeel had bij de behandeling van depressie bij kinderen. Volgens een intern GSK-document “zou het commercieel onaanvaardbaar zijn om een ​​disclaimer op te nemen, aangezien dit het profiel van paroxetine zou ondermijnen” (15). Om het in de volksmond te zeggen:

Een indicatie van de ineffectiviteit van het medicijn zou – terecht – de verkoop doen kelderen. Wie geeft hun kind tenslotte een medicijn waarvan de fabrikant zegt dat het niet werkt?

Maar een jaar na deze interne memo werd paroxetine alleen al in het VK 32.000 keer voorgeschreven. In een totaal van negen verdere onderzoeken in de daaropvolgende jaren kon GSK ook geen werkzaamheid van het geneesmiddel bij kinderen vaststellen (16).

Paroxetine had niet alleen geen effect bij de behandeling van depressie, het had ook zorgwekkende bijwerkingen, met name een toename van zelfmoordneigingen, die GSK wist via interne onderzoeken maar niet extern openbaarde:

“GSK wist dat het medicijn werd voorgeschreven aan kinderen en het risico, maar koos ervoor om die informatie niet te delen” (17).

Peter Gøtzsche meldde iets soortgelijks over het medicijn celecoxib van Pfizer, dat volgens hem veel meer kwaad dan goed deed en vele levens eiste. Zoals hij schreef in zijn uitgebreide boek dat in 2013 werd gepubliceerd: “Pfizer bleef zijn product beschermen in plaats van het leven van patiënten” (18).

Paroxetine en celecoxib waren zeker bijzonder slechte gevallen. Veel onafhankelijke onderzoekers die de gezondheidszorg bestuderen, concluderen echter dat winst doorgaans de hoogste prioriteit heeft voor farmaceutische bedrijven en dat ze – bijna – alles doen om de winst te maximaliseren.

winst en farmaceutisch onderzoek

Zoals Marcia Angell schreef in haar boek The Truth About the Drug Companies uit 2004. Hoe ze ons bedriegen en wat ze eraan kunnen doen”:

“Ik ben getuige geweest van het feit dat de bedrijven in de loop van de tijd controle kregen over het onderzoek dat ongehoord zou zijn geweest toen ik voor het eerst bij het tijdschrift begon. Het doel was altijd duidelijk om de kaarten zo te positioneren dat de producten van het bedrijf er goed uitzagen. (…) Dit leidde onder meer tot een steeds industrievriendelijkere oriëntatie in het medisch onderzoek – d.w.z. juist daar waar een dergelijke oriëntatie niet op zijn plaats is” (19).

Ze vervolgt:

“Daarom worden klinische proeven nu gepland door de farmaceutische industrie en eigenlijk alleen door wetenschappers uitgevoerd als puur opdrachtwerk. Het maakt niet uit of de examens plaatsvinden in academische ziekenhuizen of in dokterspraktijken. Het financierende bedrijf houdt de gegevens voor zichzelf, en in onderzoeken waarbij meerdere instellingen betrokken zijn, mogen zelfs de wetenschappers zelf niet alle gegevens zien’ (20).

Een technische term hiervoor is publicatiebias, het eenzijdig publiceren van winstbevorderende studies.

Marcia Angell is niet zomaar iemand. Ze was hoofdredacteur van de New England Journal of Medicine , een van ’s werelds belangrijkste medische tijdschriften, tot 2000, waar ze 20 jaar werkte.

De Britse arts Ben Goldacre kwam tot een soortgelijke conclusie:

“Dit betekent dat het bewijs waarop onze medische beslissingen zijn gebaseerd systematisch wordt verdraaid om de voordelen van de gebruikte medicijnen te overdrijven. (…) Dit is wetenschappelijk wangedrag op grote schaal, op internationaal niveau” (21).

winst en marketing

De reclame-uitgaven van de farmaceutische industrie zijn verbazingwekkend hoog. In de recente geschiedenis waren ze doorgaans aanzienlijk hoger dan de investeringen in onderzoek en ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen. Zo kwam Ben Goldacre in zijn uitgebreide, goed onderbouwde boek uit 2012 tot de conclusie:

“Een kwart van de farmaceutische uitgaven gaat naar marketing, twee keer zoveel als R&D, en dat geld halen we uit onze medicijnen. We betalen de enorme premie van 25 procent voor geneesmiddelen zodat jaarlijks vele miljarden euro’s kunnen worden uitgegeven aan de productie van materialen die artsen opzettelijk in verwarring brengen en de evidence-based medicine ondermijnen” (22).

Conclusie

Terug naar de initiële vraag: wat gebeurt er als er belangenconflicten zijn tussen winstmaximalisatie en gezondheid bij beursgenoteerde farmaceutische bedrijven? De Deense medisch onderzoeker Peter Gøtzsche, lange tijd directeur van het Nordic Cochrane Center en hoogleraar klinische onderzoeksopzet en analyse aan de Universiteit van Kopenhagen, gaf in 2013 het volgende antwoord:

“Als journalisten me vragen wat ik vind van de ethische normen van de farmaceutische industrie, antwoord ik vaak met een grap, of ik zeg dat ik geen antwoord heb omdat ik niet kan beoordelen wat er niet bestaat. De enige norm van de industrie is geld, en de waarde van een persoon hangt af van hoeveel geld hij binnenbrengt” (23).

Bronnen en opmerkingen:

(1) https://s28.q4cdn.com/781576035/files/doc_financials/2022/q2/Q2-2022-PFE-Earnings-Release.pdf (Kwartaalverslag Pfizer juli 2022)
(2) https://www. togetheragainstcorona .de/impfen/vaccines-against-covid-19-comirnaty-r-von-biontech-pfizer/ 29 april 2022
(3) https://de.statista.com/statistics/data/studie/1197550/umfrage /impfungen -against-das-coronavirus-after-manufacturer/ , eigen berekening
(4) https://s28.q4cdn.com/781576035/files/doc_financials/2022/q2/Q2-2022-PFE-Earnings-Release.pdf (Pfizer Kwartaalrapport juli 2022, pagina 7)
(5) Pfizer Kwartaalrapport juli 2022, pagina 3: Richtlijnen voor 2022
(6) Pfizer Kwartaalrapport juli 2022, pagina 21
(7) Kwartaalverslag Pfizer juli 2022, pagina 1
(8) https://tradingeconomics.com/pfe:us
(9) https://s28.q4cdn.com/781576035/files/doc_financials/2018/AR/2018- Financial -Report.pdf en https://s28.q4cdn.com/781576035/files/doc_financials/2020/AR/PFE-2020-Form-10K-FINAL.pdf
(10) Kwartaalverslag Pfizer juli 2022, pagina 5
(11 ) vergelijkingen Pfizer Jaarverslag 2020 en 2018. Enige uitzondering in 2021 toen de R&D-uitgaven 13,8 miljard waren en SI&A 12,7 miljard (Pfizer Jaarverslag 2021).
(12) Vergelijk Angell, Marcia: The Pharma Bluff. Hoe innovatief de pillenindustrie werkelijk is, KomPart: Bad Homburg 2005, of Goldacre, Ben: De farmaceutische leugen. Hoe farmaceutische bedrijven artsen misleiden en patiënten schade berokkenen, Kiepenheuer & Witsch: Keulen 2013
(13) Vergelijk Kreiss, Christian: Bought research — science in the service of companies, Europa-Verlag Berlin en München 2015
(14) Vergelijk https://www. tagesspiegel. de/themen/gesundheit/depressende-forschung/529624.html
(15) Goldacre, op de gegeven plaats, pagina 89
(16) Goldacre, op de gegeven plaats, pagina 89
(17) Goldacre, op de gegeven plaats, pagina 91
(18) Gøtzsche, Peter C.: Dodelijke geneeskunde en georganiseerde misdaad. Hoe de farmaceutische industrie het gezondheidszorgsysteem corrumpeert, Riva: München 2014, pagina 258
(19) Angell, op genoemde locatie, pagina 29 en pagina 35
(20) Vergelijk Angell, op genoemde locatie, pagina 115
(21) Goldacre, op genoemde locatie locatie, p 110
(22) Goldacre, op de aangegeven plaats, pagina 349
(23) Gøtzsche, op de aangegeven plaats, pagina’s 80 volgende