Indignatie redactie 
Een Duitse vertegenwoordiger, wiens naam hier niet relevant is, verklaarde onlangs in een uitzending dat de oorlog van Rusland (de president) tegen Oekraïne vermeden zou zijn als de onderliggende conflicten over de Krim en Oost-Oekraïne waren opgelost door het gebruik van de in Artikel 1 van de mensenrechtenverdragen zou vreedzaam zijn opgelost. Dit werd gedaan door “eenvoudigweg de mensen die daar in een democratische stemming woonden te vragen wat ze wilden en de etnische minderheden uitgebreide bescherming te bieden.”
Daartoe kan nuchter worden gezegd:
In december 1991 sprak het Oekraïense volk zich in een duidelijke daad van internationaal erkende zelfbeschikking uit voor de autonomie, onafhankelijkheid en soevereiniteit van hun land. Dit zelfbeschikkingsrecht werd de voorouders van het betreffende parlementslid na de Eerste en Tweede Wereldoorlog ontzegd – en dat wordt de Zuid-Tirolers vandaag nog steeds niet gegund! Tussen Lemberg/Lviv/Львів in het westen en Lugansk/ Луганск in het oosten, tussen Tschernigow/Чернигов in het noorden en Sebastopol /Севастополь op het Krim-schiereiland/ Крымский полуостров in het zuiden gestemd op 1 december 1991 in het desbetreffende referendum (in een deelname 0,18 procent) 92,26 procent van alle 37.885.555 kiesgerechtigden voor de soevereiniteit van Oekraïne.
Stemgerechtigden in Oost-Oekraïne, waar etnische Russen de meerderheid van de bevolking vormen, stemden ook voor: in de administratieve regio’s (Oblasti/области) van Donetsk / Донецк (83,90 procent; opkomst 64 procent) en Lugansk / Луганск ( 83,86 procent; opkomst 68 procent) en op de Krim/Крым (opgenomen door Rusland in 2014) (54,19 procent; opkomst 60,0 procent). Het schiereiland had de status van een autonome republiek in Oekraïne.
Het zelfbeschikkingsrecht werd in die tijd even onbetwist uitgeoefend als er beschermende maatregelen waren voor de etnische minderheden. Naast de tien grootste etnische groepen (Oekraïnen 72,7 procent; Russen 17,3 procent; Roemenen/Moldaviërs 0,8 procent; Wit-Russen 0,6 procent; Krim-Tataren 0,5 procent; Bulgaren 0,4 procent; Magyaren 0,3 procent; Polen 0,3 procent; Joden 0,2 procent; Armeniërs 0,2 procent), zijn er nog steeds kleinere minderheden met minder dan 100.000, waaronder Grieken, zigeuners, Azerbeidzjanen, Georgiërs en Duitsers.
Het is duidelijk dat noch de uitoefening van het recht op zelfbeschikking, noch maatregelen om de etnische groepen te beschermen de oorlog die nu is begonnen door president Vladimir Poetin, die hij en zijn soortgenoten eufemistisch ‘speciale operaties in Oekraïne’ noemen, niet hebben kunnen voorkomen. De geopolitieke motieven van Poetin komen voort uit zijn op Rusland gerichte kijk op de geschiedenis, die a priori de onafhankelijkheid van Oekraïne als natie en staat ontkent. Dat maakte hij duidelijk in zijn televisietoespraak op 21 februari 2022 ter gelegenheid van de invasie. ( ащение Президента Российской Федерации, 21 февраля 2022 года, Москва, Кремль / https://www.antispiegel.ru/2022/praesident-putinskomplette-redelaut-an-die/
Poetin – een zaak voor het Internationaal Strafhof?
Vladimir Vladimirovich Poetin / Владимир Владимирович Путин vertrapt het recht op zelfbeschikking met zijn agressieve oorlog, die volgens het internationaal recht verboden is. Hij zou daar eigenlijk verantwoordelijk voor moeten zijn. Net als zijn Zuid-Slavische “broer” Slobodan Milošević / Слободан Милошевић vanwege de agressieve oorlogen van het Joegoslavische Volksleger (JVA) tegen Slovenië, Kroatië, Bosnië-Herzegovina en de Amselfeld/Kosovo-polje (in dit geval zelfs in verband met de misdaad van volkerenmoord).
Er worden al lang eisen gesteld aan Poetins verantwoording voor het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag.De Britse premier Boris Johnson sprak onlangs in deze geest. “Wat we al hebben gezien van het regime van Vladimir Poetin met betrekking tot het gebruik van munitie, die ze al op onschuldige burgers hebben gedropt, voldoet naar mijn mening al volledig aan de voorwaarden van een oorlogsmisdaad”, zei hij in de Tweede Kamer. De regeringswoordvoerder van Johnson voegde eraan toe dat het formeel een zaak van internationale rechtbanken is om de kwestie van mogelijke oorlogsmisdaden op te lossen. In feite heeft het ICC al aangekondigd dat het dit zal doen. Op 28 februari, direct na het begin van de invasie, kondigde hoofdonderzoeker Karim Khan aan dat het ICC “zo snel mogelijk” een onderzoek zou starten naar mogelijke oorlogsmisdaden in Oekraïne. Er zijn “voldoende redenen om te geloven” dat zowel oorlogsmisdaden als misdaden tegen de menselijkheid zijn gepleegd”. De vereiste rechterlijke goedkeuring was vereist voordat het onderzoek kon beginnen.
Het ICC doet in principe geen onderzoek tegen een land, maar tegen individuele onderdanen. In het onderhavige geval zouden de onderzoeken zich toespitsen op mogelijke misdrijven door alle strijdende partijen. Maar of er daadwerkelijk aanklachten en procedures tegen Poetin et alii zullen komen, is nogal twijfelachtig. Noch Rusland noch Oekraïne behoren tot de 123 ondertekenaars van het zogenaamde Statuut van Rome van 17 juli 1998, waarop de jurisdictie van het ICC is gebaseerd; toch kan worden vastgesteld.
Rusland had het statuut destijds ondertekend, maar niet geratificeerd. In 2016 trok het zijn handtekening in; Blijkbaar wilde het de onderzoeken vermijden die de toenmalige hoofdaanklager van het ICC had aangegeven naar de annexatie van de Krim (2014) en de betrokkenheid bij de proclamatie van de Volksrepublieken Donetsk en Lugansk door lokale Russische separatisten (2014), net zoals het deed dit uit voorzorg tegen mogelijke daders. Onderzoek naar oorlogsmisdaden in verband met de inzet van haar luchtmacht in Syrië.
Wel zouden de Verenigde Naties (VN) een ad hoc correctionele rechtbank kunnen oprichten – analoog aan het VN-tribunaal voor oorlogsmisdaden (“Haags Tribunaal”) in de Joegoslavië-zaak (Milošević et alii). Rusland zal als permanent lid van de VN-Veiligheidsraad zeker zijn veto uitspreken. Of China, ook een permanent lid van de commissie, hetzelfde zal doen, moet open blijven en zal waarschijnlijk afhangen van de verdere ontwikkelingen in de Oekraïne-oorlog. Met name China, dat pleitte voor de onschendbaarheid van de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne, onthield zich van stemming over de resolutie van de VN-Veiligheidsraad waarin Rusland werd veroordeeld wegens de oorlog in Oekraïne.
In principe kan iedereen voor het ICC worden aangeklaagd, ook staatshoofden, aangezien er voor deze rechtbank geen enkele vorm van immuniteit bestaat. Milošević, voormalig president van Servië, was het eerste voormalige staatshoofd dat internationaal werd berecht. Hij werd beschuldigd van oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide voor het genoemde ‘Haagse Tribunaal’, dat vooral werd ingesteld vanwege de Joegoslavische oorlogen. Evenzo generaal Ratko Mladić / Ратко Младић, commandant van het Bosnisch-Servische leger en primair verantwoordelijk voor het bloedbad van Srebrenica in 1996; hij werd veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf in 2017. Hetzelfde geldt voor Radovan Karadžić / Радован Караџић, de voormalige president van de Republiek Srpska in Bosnië-Herzegovina, die in 2019 tot levenslange gevangenisstraf werd veroordeeld wegens genocide en misdaden tegen de menselijkheid. Milošević werd alleen gepakt omdat de (later vermoorde) Servische regeringsleider Zoran Djindjić / Зоран Ђинђић hem had laten arresteren en uitleveren aan Den Haag. Maar vóór zijn veroordeling stierf Milošević in 2006 in hechtenis.
Een internationaal arrestatiebevel is echter alleen uitgevaardigd door de ISTGH tegen een zittend staatshoofd: in 2009 tegen de Sudanese Omar al-Bashir. Ondanks de belofte van de Sudanese regering (2020) is hij nog niet uitgeleverd. Poetin en/of andere belangrijke deelnemers aan de militaire aanval op Oekraïne hoeven des te minder bang te zijn dat Moskou hen als oorlogsmisdadigers aan Den Haag zal uitleveren.
***
Naschrift Maria Schneider: Ik publiceer verschillende meningen. Als er bijvoorbeeld een zeer goede politieke analyse is op een “linkse” site, heb ik er geen probleem mee om deze over te nemen in het belang van evenwichtige informatie. Dit betekent niet dat deze blog automatisch “links” of “mainstream” wordt.
Hetzelfde geldt voor verschillende artikelen over Rusland en Oekraïne. Hun publicatie betekent niet dat deze blog pro-Russisch, anti-Russisch, pro-VS, anti-VS, pro-Poetin of anti-Poetin zal worden.
