De voorzitster van de Europese Commissie Ursula Von der Leyen onderhandelde solo met BioNTech-Pfizer over het grootste vaccincontract dat de EU afsloot: 900 miljoen dosissen van het coronavaccin. In januari bleek al dat iets niet klopte toen Von der Leyen weigerde haar sms-berichten met de Pfizer-topman te tonen. Nog steeds blijft Von der Leyen weigeren om uitleg te geven, zelfs aan de Europese Rekenkamer.
Hoewel het schandaal al sluimerde sedert eind 2021 en begin 2022, lijkt Ursula Von der Leyen ditmaal haar hand overspeeld te hebben. De complete Vlaamse en Nederlandse pers schreef dan ook gretig een artikel over uit de Volkskrant van afgelopen maandag. Niet dat daar opvallende nieuwtjes in stonden, maar blijkbaar is voor bepaalde personen in Brussel of andere hoofdsteden de maat vol en zoiets duikt dan plots op in een bevriende kwaliteitskrant
De ‘Green Deal’
De ongeziene aanvallen op de Nederlandse socialistische vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans en zijn Green Deal die verantwoordelijk zou zijn voor de stikstofcrisis en de energiecrisis zou weleens niet vreemd kunnen zijn aan de plotse frontale aanval op Von der Leyen amper enkele dagen voor twee belangrijke mediamomenten voor haar.
Namelijk haar speech voor het Europees Parlement die de Europese Commissie graag framet als een ‘State of the Union’ naar Amerikaans presidentieel model en haar aankondiging van de maatregelen om de energieprijzen te beheersen (wat de facto gaat neerkomen om rantsoenering van gas en elektriciteit).
De kritiek op Von der Leyen is trouwens terecht. Zo passeerde ze het onderhandelingsteam met vertegenwoordigers van de lidstaten. Von der Leyen probeerde om vooralsnog onbekende redenen de onderhandelingen met Pfizer over de aankoop van coronavaccins te monopoliseren. Voor eigen profijt beweren kwade tongen, die steevast haar man erbij betrekken omdat die in de raad van bestuur van een Amerikaanse biotechnologische bedrijf zetelt
SMS-jes met Albert Bourla
Hoe is de solo slim en de obstructie van Von der Leyen bij de financiële audit geweten? Dankzij een rapport over de aankoop van de coronavaccins door de EU dat maandag verscheen. Hieruit bleek dat verzoeken van de Europese Rekenkamer om opheldering niet werden beantwoord. Het rapport blinkt verder uit in lof en promotie van de Europese Unie en haar aanpak. Von der Leyens naam komt enkel voor in drie voetnoten (waarvan één verwijst naar een speech bij de Belgische farmaceutische lobby).
Voor de Rekenkamer die de financiële transacties van de EU moet controleren – zoals de rekenhoven dit in de lidstaten doen – is de coronacrisis doeltreffend aangepakt door de EU. Een vreemde conclusie want eerder opende de Europese ombudsman al een onderzoek naar de rol van Von der Leyen bij de onderhandelingen met BioNTech-Pfizer.
De Commissievoorzitster weigerde inzage in de sms-berichten die ze uitwisselde met Albert Bourla, de topman van Pfizer. De Europese ombudsman betitelde deze weigering reeds in januari 2022 als wanbestuur. Hiervan geen echo in het rapport van de Europese Rekenkamer (geleid door een Duitse partijgenoot van Von der Leyen
Schimmige constructies
Wat is er duidelijk? Von der Leyen nam in maart 2021 rechtstreeks contact op met Bourla. Dit resulteerde in een contract voor 900 miljoen vaccindoses voor 2022 en ’23. De grootste deal die de Commissie sloot. Het maakte het Pfizer-vaccin meteen het belangrijkste in Europa en een ongekende geldmachine voor Pfizer. De EU-landen (lees regeringen) keurden de deal goed en voor Von der Leyen leek daarmee de kous af.
Dat zou ondanks het parfum de scandale ook perfect zo kunnen zijn. De Europese Commissie kan enkel in haar geheel afgezet worden door het Europees Parlement. De meerderheid bestaande uit christendemocraten (de partij van Von der Leyen), de socialisten (die zich plots ‘the Progressives’ zijn gaan noemen) en de liberalen verdedigen allemaal de delicate status quo die bereikt werd bij de benoeming van deze Europese Commissie.
Zo keurde het Europees Parlement op maandag zelfs de benoeming goed van een nieuwe secretaris-generaal van het EP ondanks de onthullingen dat de kandidaat als kabinetschef van EP-voorzitster Metsola (christendemocraat) via allerlei schimmige constructies bevorderd was tot het niveau om in aanmerking te kunnen komen voor deze zeer lucratieve en machtige positie als hoogste ambtenaar van de EU-hoofdinstelling het Europees Parlement.
Een perfecte bliksemafleider
De vraag is dus niet of Von der Leyen de flater te veel maakte of het schandaal te veel veroorzaakte, maar of de machtspelletjes rond individuele leden van de Europese Commissie voor een domino-effect zullen zorgen waardoor de hele Commissie naar huis wordt gestuurd met Von der Leyen als zondebok wegens belangenverstrengeling.
Von der Leyen zet de hakken in het zand en dendert eigengereid verder met allerhande initiatieven en uitspraken die haar bevoegdheid te boven gaan, maar zo is ze ook een perfecte bliksemafleider van de regeringsleiders die hun vingers liever niet branden aan de energiecrisis, zoals ze hun vingers ook liever niet brandden aan de coronacrisis. De EU is een ideaal gezagsargument en een ideale schuldige om aan te wijzen als het fout loopt.