Qatargate Files: update over het corruptieschandaal in de EU

Bewijs uit het Qatargate omkoop-onderzoek van het Europees nepparlement levert een record op van meer dan 300 vermeende pogingen om de democratie in de Europese Unie te manipuleren. Het blad Politici komt vandaag met een uitgebreide update, een jaar na het bekendworden van het opzienbarende omkoopschandaal.

Qatargate Files: Toen de Belgische autoriteiten op 9 december 2022 twintig invallen deden in 19 eigendommen in Brussel, was voormalig Europarlementariër voor Italië Pier Antonio Panzeri één van de eersten die werd gearresteerd vanwege zijn rol in corruptie binnen de hoogste zetel van de Europese democratie.

Een enorme hoeveelheid gelekte documenten uit het politieonderzoek naar de grootste corruptiezaak die de EU in tientallen jaren heeft getroffen – gezien door het bekende blad POLITICO – onthult de volledige omvang van het geld-voor-invloed-schandaal van het Europees Parlement. Het gehele artikel van Politico is hier te vinden. Een artikel over de hoofdpersonen vindt u hier.

Politici meldt het volgende (wat wij voor u vertaald hebben):

“Uit de dossiers blijkt dat de belangrijkste verdachten, waaronder voormalig lid van het Europees Parlement Pier Antonio Panzeri en zijn assistent Francesco Giorgi, de afgelopen vier jaar nauwgezet de vermeende pogingen hebben ondernomen om het Parlement, het belangrijkste democratische orgaan van de EU, en bredere beleidsdebatten te manipuleren.

Hun vermoedelijke betaalmeesters in Qatar, Marokko en Mauritanië hebben volgens de dossiers ongeveer € 4 miljoen voor het werk uitgegeven.

Het schandaal kwam deze week precies een jaar geleden voor het eerst aan het licht, toen Panzeri, Giorgi en andere sleutelfiguren werden gearresteerd tijdens een reeks dramatische invallen waarbij zakken vol geld betrokken waren. en lugubere verhalen over buitenlandse inmenging in het hart van de EU-democratie.

Tot de acties die in de documenten zijn vastgelegd, behoren enkele acties die een aanzienlijke impact hebben op de werking van de Europese Unie – zoals het voornemen om zes parlementaire resoluties te vernietigen waarin de staat van dienst op het gebied van de mensenrechten van Qatar wordt veroordeeld, en het streven naar een visumvrij reisverdrag tussen Doha en de EU. Maar de operaties konden ook kleinzielig zijn: Giorgi merkte ooit op dat elk exemplaar van een niet-vleiend boek over Qatar dat in het parlement te vinden was, ijverig ‘vernietigd’ was.

Onder de bestanden die POLITICO inzag, bevond zich een spreadsheet van acht tabbladen op de laptop van Giorgi, in beslag genomen in zijn flat in Brussel, met een opsomming van honderden invloedsactiviteiten die het netwerk tussen 2018 en 2022 zou hebben uitgevoerd. De spreadsheet registreert ruim 300 werkstukken waarvoor de verdachten mooie vergoedingen ontvingen. Ze zouden hun doeleinden hebben bereikt met behulp van een netwerk van medewerkers die binnen het parlement werkten en die zij volgens de dossiers hun ‘soldaten’ noemden.

Tot nu toe zijn bij het onderzoek vier huidige en voormalige leden van het Europees Parlement gearresteerd op grond van voorlopige beschuldigingen van corruptie, het witwassen van geld en lidmaatschap van een criminele organisatie. Tot de verdachten behoren Panzeri, Giorgi en Eva Kaili (zie foto, links, die zonder snor), de partner van Giorgi en een Brusselse hoogvlieger die uit haar rol als vice-president van het Parlement werd gezet toen het schandaal uitbrak.

Hoewel onderzoekers vermoeden dat Panzeri en zijn netwerk het parlement manipuleerden namens Qatar en andere staten, suggereren de documenten dat ze ook probeerden het gebrek aan kennis van buitenlandse functionarissen over de EU-democratie uit te buiten. Giorgi vertelde de politie dat hij en zijn baas soms hun betaalmeesters vertelden over operaties waarop zij geen praktische invloed hadden, omdat Panzeri volgens de documenten de omvang van zijn macht om vorm te geven aan het werk van het Parlement verkeerd voorstelde. “Het berustte op de onwetendheid over hoe het parlement werkt”, zei Giorgi in verklaringen aan de politie.

Een persoon die bekend was met de juridische verdediging van Giorgi, zei op voorwaarde van anonimiteit dat het “niet geloofwaardig” was om de spreadsheet te beschouwen als bewijs van de beïnvloedingsactiviteiten. In plaats daarvan, zo zei de persoon, was de lijst bedoeld om het imago van Panzeri bij zijn klanten een ‘boost’ te geven.

Of ze nu een verslag zijn van feitelijk invloedswerk of slechts een hulpmiddel om de rekening op te drijven, de spreadsheetgegevens bieden een unieke inkijk in de werking van de invloedsmachine die is gebouwd en beheerd door Panzeri, Giorgi en hun vermeende handlangers, tot aan een politieonderzoek in december. In 2022 kwam er abrupt een einde aan. De documenten roepen ook vragen op over hoe dergelijke beïnvloedingsoperaties zo lang onopgemerkt konden blijven.

Terwijl de Europese leiders geconfronteerd worden met de schandelijke één-jaar-verjaardag van het schandaal, dat op 9 december vorig jaar uitbrak, zullen de onthullingen in de Qatargate Files de ethische normen van de EU opnieuw aan intensief onderzoek onderwerpen.

De vermeende operaties omvatten:

The big deal
* Terwijl ze voor Qatar werkten, werkten Giorgi en Panzeri aan één grotere prijs: ervoor zorgen dat Doha een overeenkomst sloot voor visumvrij reizen met de EU. De deal kreeg in december 2022 een essentieel groen licht in de commissie Burgerlijke Vrijheden van het Parlement, dagen voordat Giorgi en Panzeri werden gearresteerd. De eindstemming over de deal is opgeschort sinds het schandaal uitbrak.
De overwinning komt in de spreadsheet terecht. Uit andere documenten op de laptop van Giorgi blijkt dat hij van plan was de Qatarezen twee ‘actieplannen’ voor te stellen, waarin gedetailleerd wordt beschreven met wie ze contact moesten opnemen en waar ze druk konden uitoefenen om de visumovereenkomst veilig te stellen.

* Een voorwaarde voor het veiligstellen van de visumovereenkomst, zo betoogden Giorgi en Panzeri, was het afweren van pogingen van sommige EP-leden om Qatar te censureren vanwege de behandeling van arbeidsmigranten en journalisten. In zijn spreadsheet eist Giorgi de eer op voor het “neutraliseren” van zes parlementaire resoluties waarin Qatar tussen juni 2021 en november 2022 werd veroordeeld. Het parlement nam echter uiteindelijk op 24 november 2022 een resolutie aan waarin kritiek werd geuit op de mensenrechtensituatie van Qatar.

Het manipuleren van parlementaire hoorzittingen
* De voorbereidingen voor het WK voetbal in Qatar waren onderhevig aan stevige kritiek vanwege de vermeende uitbuiting van arbeidsmigranten. Giorgi’s spreadsheet pochte dat ze “het verhaal in het parlement veranderden” over de kwestie, tijdens een commissiehoorzitting in april 2021 met een optreden van een Qatarese functionaris.

* In februari 2020 maakten de verdachten gedetailleerde aantekeningen voor een optreden van de minister van Buitenlandse Zaken van Qatar in de commissie Buitenlandse Zaken van het parlement. Ze zorgden ook voor de aanwezigheid van bepaalde Europarlementariërs ‘voor gerichte vragen’.

Politieke aanvallen op de rivalen van Qatar
* Eén operatie in 2021 was bijvoorbeeld gericht op de benoeming van een hoge politiefunctionaris uit de Verenigde Arabische Emiraten, Naser Al-Raisi, als de nieuwe president van Interpol. De betrekkingen tussen Qatar en de VAE, het buurland in de Golf, waren beladen, waarbij de diplomatieke banden tussen 2017 en 2021 waren verbroken.

Zoals veel politici en ngo’s destijds drong Panzeri’s vriendin, Europarlementariër Maria Arena, er bij de EU-landen op aan zich te verzetten tegen de benoeming van Al-Raisi. Panzeri en Giorgi claimden de brief van Arena, hoewel het onduidelijk is of ze wist dat ze dat deden. De advocaat van Arena vertelde POLITICO dat ze niet was aangeklaagd als onderdeel van het politieonderzoek en weigerde verder commentaar te geven.

[Tussentijdse noot van de redactie:]
Een uitgelekt politierapport wijst erop dat het Belgische parlementslid Marie Arena mogelijk een grotere rol heeft gespeeld in de Qatargate-zaak dan ze toegeeft. Nieuwskanaal Sudinfo publiceerde een stuk over een politiedocument van elf pagina’s dat volgens het rapport interacties per telefoon en sms bevatte tussen Arena en Antonio Panzeri, de hoofdverdachte in het Qatargate-onderzoek naar geld voor invloed.

De memo is gebaseerd op een vrijgegeven document van de Belgische Staatsveiligheidsdienst, zo beweert het nieuwsmedium. “Het gaat om drie feiten: publieke corruptie, criminele organisatie en het witwassen van geld”, aldus Sudinfo.

Hoewel Arena nooit is vervolgd en elk wangedrag ontkent, zou het rapport haar opnieuw in een lastig parket kunnen brengen. De gesprekken die ze met Panzeri voerde lijken erop te wijzen dat zij een essentiële figuur was in het Panzeri-netwerk. Ze zou ook sieraden en geschenken hebben ontvangen en grote sommen geld hebben gehanteerd. Het lijkt erop dat Panzeri haar bedankte voor het ‘inzamelen’ van dergelijk geld.
[Einde noot]

* Een andere operatie was gericht tegen Saoedi-Arabië, dat de diplomatieke en economische betrekkingen met Qatar had verbroken. Panzeri en Giorgi factureerden Qatar voor een pakket acties, waaronder een reeks tweets en filmvertoningen met betrekking tot de moord op de Saoedische columnist Jamal Khashoggi, terwijl ze Riyad’s verantwoordelijkheid voor de moord krachtig veroordeelden.

Marokko en Mauritanië
* Als het om de verdediging van Marokko ging, waren Panzeri en Giorgi (foto, in betere tijden) er trots op dat ze een parlementaire resolutie tegen Algerije hadden aangenomen, waarvan ze zeiden dat die Marokko ten goede zou komen.

* Het team schepte ook op over het opstellen van een “meer gematigde tekst” over een resolutie waarin Marokko werd bekritiseerd vanwege de aanpak van de migratiecrisis in 2021. De resolutie veroordeelde Marokko voor het versoepelen van de grenscontroles en het toestaan van 8.000 migranten, waaronder niet-begeleide kinderen, om Spaans grondgebied over te steken tijdens de crisis. een geschil met de regering van Madrid.

* Volgens de documenten was het voornaamste doel van Mauritanië het verbeteren van zijn publieke imago. Giorgi’s spreadsheet suggereerde dat de groep probeerde een anti-slavernij-activist, die vijanden had gemaakt in de Mauritaanse regering, ervan te weerhouden de prestigieuze Sacharovprijs voor de mensenrechten van de EU te winnen.

De onthullingen in de Qatargate Files zullen waarschijnlijk het debat in het parlement doen herleven over de vraag of de wetgevende macht zelf genoeg heeft gedaan om ervoor te zorgen dat soortgelijke operaties niet opnieuw plaatsvinden. Hoewel het Parlement als reactie op het schandaal strengere procedures heeft ingevoerd, beschouwen velen in Brussel de hervormingen op zijn best als halfslachtig.

“Deze documenten laten ons zien dat dit een aanhoudende, meerjarige poging was om de parlementaire procedures op schandelijke wijze te beïnvloeden”, zegt Nick Aiossa, waarnemend directeur van Transparency International EU. “Het gebeurde jarenlang met meerdere mensen, en het werd niet ontdekt. Dus wat is er nog meer?” “De reactie van het Parlement was zwak en mager en zegt zeker niets over de ernst van het schandaal dat afgelopen december plaatsvond”, voegde Aiossa eraan toe.

Daniel Freund, een Duitse Groenen-parlementslid, verklaarde in reactie op het onderzoek van POLITICO: “Het lijkt erop dat het plan veel groter is dan wat we tot nu toe hadden geleerd.” Hij zei dat het grootste probleem was dat het Parlement geen intern onderzoek heeft uitgevoerd naar de impact van de vermeende beïnvloedingsoperaties op zijn democratische activiteiten en besluiten.

Freund zei: “Het lijkt erop dat je bepaalde besluiten in het Parlement kunt kopen of op zijn minst kunt beïnvloeden, of er zijn op zijn minst enkele voormalige leden van het Europees Parlement die proberen iedereen te laten geloven dat je dat kunt en dat je dat als een product verkoopt.” “Het wordt steeds duidelijker dat er op zijn minst een aantal procedures [in het parlement] in twijfel zijn getrokken”, aldus Freund.

“Nu is er een goed proces binnen het Parlement nodig, dat we kijken naar [of dit gewoon] opgeblazen onzin [is] van die twee … of is het echt? Is er invloed geweest op een van deze procedures? Moeten we bepaalde beslissingen heroverwegen?”

Een woordvoerder van het parlement zei dat de instelling geen intern onderzoek naar mogelijke criminele activiteiten kan uitvoeren. “Maar het kan volledig en snel samenwerken met de bevoegde autoriteiten, en dit is wat wij hebben gedaan”, aldus de woordvoerder. Parlementsvoorzitter Roberta Metsola had “het onderzoek persoonlijk gefaciliteerd” door “aanwezig te zijn bij de huiszoekingen van twee Belgische Europarlementariërs (in december 2022 en in juli 2023) zoals gevraagd door de Belgische Grondwet, iets wat ongekend is in de geschiedenis van het EP”, voegde de woordvoerder eraan toe.

Na de eerste beschuldigingen van corruptie presenteerde Metsola veertien maatregelen om de firewalls van het Parlement te versterken en de transparantie te verbeteren. De wetgever heeft zich ook als civiele eiser bij de Belgische rechtszaak aangesloten om “te ontdekken of er bij één van de activiteiten schade aan de EP-begroting is aangericht en om het geld terug te vorderen”, aldus de woordvoerder.

De Marokkaanse minister van Buitenlandse Zaken, die eerder de betrokkenheid van het land bij het schandaal heeft ontkend, heeft niet gereageerd op meerdere verzoeken om commentaar van POLITICO. Qatar heeft de beschuldigingen afgewezen dat het zich heeft bemoeid met de democratie van de EU. Mauritanië heeft niet gereageerd op verschillende vragen per e-mail over zijn vermeende betrokkenheid bij het plan.

Kaili heeft alle wangedrag ontkend. “Uit het onderzoek blijkt dat mevrouw Kaili nooit ten gunste van Marokko of Mauritanië heeft gesproken”, zei Kaili’s advocaat Michalis Dimitrakopoulos in een e-mail aan POLITICO. “Volgens documenten uit het onderzoek onderstreepten de Belgische geheime diensten dat er geen bewijs was dat mevrouw Kaili betrokken was bij het netwerk, of dat zij geld ontving.”

Panzeri heeft schuld toegegeven in een pleidooiovereenkomst die hij met de autoriteiten heeft gesloten en die in januari naar voren kwam. Giorgi heeft zijn betrokkenheid bij de plannen erkend, blijkt uit de dossiers die POLITICO heeft ingezien. De advocaten van de twee mannen weigerden commentaar te geven op dit artikel.”

Tot zover het artikel van Politico.

Verhalen over vermeende politieke corruptie kunnen qua details vaak een beetje droog aanvoelen – vaak gaat het over lege vennootschappen, bankoverschrijvingen en buitenlandse rekeningen, maar dit is niet één van die verhalen. Het gaat hier over een reeks beschuldigingen – ontkend door de meeste betrokkenen – die betrekking hebben op één van de hoogste politici van de EU, het WK in Qatar, een belastende spreadsheet en dikke bundels geld die op een tafel liggen en door de Belgische politie in beslag zijn genomen.

Eind juli meldde Politico dat het antwoord van het Europees nepparlement op Qatargate was gevonden: het bestrijden van corruptie met papierwerk. Toen de Belgische politie in december vorig jaar ingrijpende arrestaties uitvoerde en 1,5 miljoen euro in beslag nam van parlementsleden in een onderzoek naar geld voor invloed, leidde dit tot een massale roep om een grondige schoonmaak van het instituut, dat al lang wegkwijnt van lakse regels op het gebied van ethiek en transparantie, en zelfs zwakkere handhaving.

Zeven maanden later meldde Politico dat het nepparlement en zijn voorzitter, Roberta Metsola, beweerden dat ze een aantal regels hadden aangescherpt – maar de resultaten waren niet om over naar huis te schrijven. De beschuldigde Europarlementariërs Eva Kaili en Marc Tarabella zaten weer in het nepparlement en stemden zelfs over ethische veranderingen, waardoor de hervormingen de politieke kracht misten om de angel uit een schandaal te halen waar eurosceptische krachten zich in de aanloop naar de EU-verkiezingen van volgend jaar op hadden gestort.

Transcripties van interviews met Pier Antonio Panzeri, hebben in ieder geval licht geworpen op de innerlijke werking van het corruptieschandaal in verband met de Golfstaat. Dit was de deal die Panzeri sloot met Belgische onderzoekers: de details van het Qatargate-corruptieschandaal onthullen en een strafvermindering krijgen voor zijn aandeel daarin.

Uitgelekte transcripties van twee interviews die begin februari werden gehouden door onderzoekers met de centrale figuur in het schandaal geven een veel dieper inzicht in hoe de politieke zwendel begon, wie erbij betrokken was en hoe deze werd gepleegd. De details in dat rapport zijn afkomstig uit de transcripties en geven alleen Panzeri’s kant van het verhaal weer. Ze kunnen in de rechtbank worden gebruikt, maar zullen waarschijnlijk worden aangevochten door openbare aanklagers.

Uit de gelekte interviewtranscripties blijkt dat het corruptieschandaal begon met Marokko, en niet met Qatar. In de interviews beschrijft Panzeri hoe een relatie met Abderrahim Atmoun, die nu als ambassadeur van Marokko in Polen fungeert, in 2012 begon.

Panzeri zei dat de Marokkaanse diplomaat €50.000 betaalde voor één van zijn verkiezingscampagne-evenementen in Milaan in 2014, en dat zijn “vriendschap met Atmoun in de loop van de tijd sterker is geworden”. Een kronkelende reeks verhalen in de transcripties beweert dat ambassadeur Atmoun ook betaalde voor weelderige reizen naar Marokko voor Kaili, Giorgi en twee andere EU-wetgevers, Andrea Cozzolino en Maria Arena.

Volgens Panzeri begon Marokko pas zakken met contant geld te betalen vanaf 2019, toen hij en Giorgi overeenkwamen om 50.000 euro per jaar te cashen in ruil voor hun inspanningen om een gunstige indruk te wekken van de Noord-Afrikaanse staat binnen EU-beleidskringen van Brussel. Het voormalige lid van het Europees nepparlement beweerde ook dat er rond dezelfde tijd een soortgelijke overeenkomst was gesloten met de functionarissen van de regering van Mauritanië. Panzeri zei dat deze situatie slechts het hele jaar 2019 duurde, waarbij zowel hij als Giorgi slechts twee betalingen van elk € 50.000 ontvingen.

Tijdens de interviews beweerde Panzeri dat Qatar eind 2017 begon te proberen zijn netwerk van invloed in de EU-instellingen uit te breiden. Dit was het moment waarop de betalingen aan de EU-beleidsmakers omhoog begonnen te schieten. Panzeri zei dat na ontmoetingen begin 2018 met de minister van Arbeid van Qatar, Ali bin Samikh Al Marri, de Golfstaat ermee instemde om hem en Giorgi elk € 1 miljoen per jaar te betalen, in 2018 en 2019.

De voorbereidingen voor Qatar om het WK voetbal van 2022 te organiseren waren toen al in volle gang, en het land kwam steeds meer onder de loep vanwege de behandeling van arbeidsmigranten bij het bouwen van stadions en infrastructuur voor de competitie die een maand duurde. Panzeri’s voormalige positie als leidende stem in de Subcommissie mensenrechten van het Europees Parlement maakte hem de perfecte persoon om het verhaal in Brussel bij te sturen.

Nadat hij in 2019 zijn ambt vaarwel zei, richtte Panzeri een niet-geregistreerde NGO, genaamd Fight Impunity, op om dit werk voort te zetten. Uit de transcripties blijkt dat het rond deze tijd was dat Giorgi’s partner, Eva Kaili, zich ermee begon te bemoeien. Panzeri beweerde dat het Griekse parlementslid 250.000 euro van Qatar ontving om haar herverkiezingscampagne voor het Europees nepparlement in 2019 te financieren.

Hoewel sommige details van de geldoverdrachten onduidelijk blijven, zei Panzeri dat een groot deel van het Qatarese geld naar hen werd doorgesluisd via een ‘Turkse zakenman en zijn advocaat in Londen’. Panzeri beweerde ook dat een ander Italiaans EP-lid óók contant geld had ontvangen en gesprekspartners had gehad die betrokken waren bij de vermeende corruptie-ring.

Op een gegeven moment tijdens de bijna zes uur durende interviews zei Panzeri tegen de aanklagers dat hij ‘het idee wilde ontmantelen’ dat hij de ‘grote baas’ was. Hij zei dat zijn assistent, Giorgi, de ‘dirigent’ was en enveloppen en zakken met contant geld zou overhandigen aan de betrokkenen, ook aan Panzeri zelf. Panzeri schetste echter wel hoe hij persoonlijk EP-lid Marc Tarabella uit België ‘benaderde’ met initieel € 20.000 in contanten, en dat Tarabella in de loop van de tijd tot € 140.000 ontving. Tarabella stemde in februari voor het opheffen van zijn eigen parlementaire immuniteit en werd kort daarna gearresteerd.

Wat onduidelijk blijft is of de miljoenen die Giorgi en Panzeri elk van de Qatarezen zouden hebben ontvangen, bedoeld waren om andere EU-functionarissen om te kopen, of uitsluitend bedoeld waren als betaling voor hun diensten.

Panzeri verloor zijn zetel bij de verkiezingen voor het Europees nepparlement van 2019, en in de transcripties beweerde hij dat zijn plaats in de vermeende corruptie-ring was ingenomen door zijn collega-Italiaanse parlementslid, Andrea Cozzolino, die volgens hem minstens € 600.000 ontving om gunstig te lobbyen voor Qatar. Giorgi werd vervolgens Cozzolino’s assistent in het Europees nepparlement en kreeg volgens Panzeri een “hoog salaris”.

In juni dit jaar meldde het Britse dagblad The Times dat Panzeri en Giorgi verrassend genoeg wekenlang in dezelfde cel in de Sint-Gillis-gevangenis in Brussel waren vastgehouden, ondanks dat ze beschuldigd waren van samenzwering in dit corruptieschandaal. Later werd Giorgi met een elektronisch bewakingssysteem vrijgelaten.